Âleykum selam we rahmetullah kardeşim;
Bir kişi, yapmadığı bir şey hakkında “Üç talak üzerine yemin ederim ki yaptım” diyerek aslen bu kişi, “Eğer yapmadıysam, hanımım üç talakla boş olsun” anlamına gelen bir ifadede bulunmuştur.
Hakikatte O şeyi gerçekte yapmamıştır (yani yalan söylemiştir), “Bu sözle nikâh etkilenir” diye bir anlam kastetmemiştir (yani cehli vardır, bilmiyordur), ki bu söz şarta bağlı boşama (talâk-ı muallak) kapsamına girer.
Sarf ettiğiniz söz, şarta bağlı bir talâktır (talâk-ı muallak) Yani: “Eğer (filanca şeyi yapmadıysam), eşim 3 talakla boş olsun.” Bunun fıkıhta adı muallak (şartlı) talaktır. Hanefî, Şafi ve Mâliki mezheblerine göre bu söz bir boşamadır. Şart gerçekleşmişse (yani adam gerçekten o şeyi yapmadıysa), talak vaki olur. “Üç talak” dediği için üç talak birden düşer ve bain-i kubrâ ile boşanmış olur (birbirine haram olur).
Yemin kastıyla söylenmişse (yani kişi “sadece yemin ettim” niyetiyle söylediyse);
Şeyh'ul İslam İbn Teymiyye ve İbn Kayyim gibi âlimlere göre bu tür bağlayıcı sözler boşama değil, bir tür yemin sayılır.
Bu durumda talak düşmez, ama yemin keffâreti gerekir. Bu anlayışa Suud Fetva Dâiresi, Şeyh Bin Baz, el-Useymîn gibi bazı alimler de ittifak etmektedir.
Yemin Kastıyla Söylendi ama Hükmünü Bilmiyorsa;
Hanefi mezhebine göre Talâkta cehalet mazeret değildir. Talâk lafzının hükmünü bilmese bile, Onu kullanan kişi nikâhı düşürür. Hatta niyet etmese bile lafızla boşama geçerlidir.
"Boşamada cehl geçerli değildir. Çünkü kişi ağzından çıkan sözün sonuçlarına katlanır. Talâk lafzı doğrudan etki eder." (Kâsânî, Bedai’u’s-Sanâi’, Talâk bölümü)
İbn Abidin "Talâk lafzı sarihse, niyet aranmaz. Kasten söyleyen kişi, sonucu bilmese de talâk vaki olur." (İbn Abidin, Reddü’l-Muhtâr, Talâk bahsi)
Şeyh'ul İslam İbn Teymiyye, İbn Kayyim gibi selef ekolunun meseleye yaklaşımı ise genel olarak şöyledir; Eğer kişi boşama kastetmeden bu lafzı yemine benzer olarak kullandıysa (misalen “eğer yalan söylüyorsam karım boş olsun”), bu durumda talâk vâki olmaz, cehl mâzeret olur. Yalan yere yeminden dolayı Yemin keffareti gerekir. (İbn Teymiyye, el-Fetâvâ el-Kubrâ, C.3)
Yemin keffareti; 10 fakiri doyurmak, giydirmek veya 3 gün oruç tutmak
"Allah Sizi kasıtsız olarak yaptığınız yeminlerden ötürü sorumlu tutmaz, fakat bilerek ettiğiniz yeminlerden dolayı Sizi sorumlu tutar. Bunun da kefâreti, ailenize yedirdiğinizin ortalama seviyesinden 10 fakire yedirmek yahud Onları giydirmek ya da 1 köle âzad etmektir. Buna imkânı olmayan ise 3 gün oruç tutmalıdır. Yemin ettiğinizde (bozarsanız) yeminlerinizin kefâreti işte budur. Yeminlerinize bağlı kalın. Allah âyetlerini Sizin için bu şekilde açıklıyor ki şükredesiniz." (Maide 89)
