Tarihe yön veren devlet adamlarının, komutanların ya da meşhur filozofların inci taneleri gibi dizilmiş özlü sözleri, hemen herkesin ilgisini çeker. Bir olay ya da durum karşısında da bu incilerden biri dökülüverir dudaklarımızdan
Tarihe yön veren devlet adamlarının, komutanların ya da meşhur filozofların inci taneleri gibi dizilmiş özlü sözleri, hemen herkesin ilgisini çeker. Bir olay ya da durum karşısında da bu incilerden biri dökülüverir dudaklarımızdan. Ünlü bir filozof, bir edebiyatçı, bir komutan ya da devlet adamına ait olduğunu bildiğimiz bu sözlerin hangi olay üzerine söylendiği birçok açıdan önemlidir. Nitekim tarihe bakıldığında kimi sözler ihtilalleri başlatmış, kimileri fetihlere kapı aralamış, kimi sözler insanları ipe götürmüş, kimilerini de ipten almıştır. Yazar Aylin Atmaca, geçtiğimiz günlerde piyasaya çıkan ‘Tarihe Mal Olmuş Popüler Sözler’ (Nesil Yayınları) adlı kitabıyla, meşhur sözleri ve bu sözlerin sarf ediliş amaçlarını bir arada topladı. Kitabın, okuyucuya genel kültür açısından katkı sağlamasını amaçlayan Atmaca, keyifle okunması için de çaba sarf etmiş. Atmaca, “Bu cümlelerin her biri, belli bir olayı ve belli bir zamanı simgeleyebilir. Bir bakarsınız ki, kendinizi Eski Yunan’da, Roma’da veya Osmanlı coğrafyasında gezinirken bulmuşsunuz.” diyor.
‘Geldim, gördüm, yendim’:
Roma İmparatoru Sezar’a ait bu söz, Pontus asıllı Basforos Kralı II. Pharnake ile şimdiki Tokat’ın Zile ilçesinde yapılan savaş sonunda söylenmiş. Galip gelen Sezar, Roma Senatosu’na yolladığı mektupla savaşın neticesini bildirir: “Geldim, gördüm, yendim.”
‘Sen de mi Brütüs?’:
Roma İmparatoru Sezar’ın ölümü, kalabalık bir grubun kendisine saldırması sonucu gerçekleşmiştir. İsyancılara karşı bir müddet direnen İmparator, kendisini bıçaklayanlar arasında evlatlığı Brütüs’ü de görünce bu sözü sarf etmiştir.
‘Yaratılanı hoş gör Yaradan’dan ötürü’
Yunus Emre’nin insanlık sevgisi, Allah’a olan muhabbetiyle açıklanır.
‘Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi /
Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi’
Kanuni Sultan Süleyman,bir şiirinde yer alan bu beyti, hasta yatağına düştüğünde söylemiş. Beyitte geçen ilk ‘devlet’ ‘makam- mevki’ anlamında kullanılmış, ikinci kez geçen ‘devlet’ ise ‘saadet’ manasında söylenmiştir.
‘Yollar yürümekle aşınmaz’
60’lı yılların sonunda Adalet Partisi’nin Ankara il kongresinde bir delege sürekli yapılan gösteri yürüyüşlerinden şikâyetçidir. Bu isteğini Süleyman Demirel’e ileten delege, hazır cevaplılığıyla bilinen Demirel’in bu ilginç sözüyle karşılaşır.
‘Selam verdim, rüşvet değildir deyü almadılar’
16 asırda yaşayan Fuzuli’nin ‘Şikâyetname’sinde geçen bu söz, toplumdaki çarpıklığı, adalet ve hukuk sisteminin gidişatını anlatması bakımından önemlidir.
‘Allah bu millete bir daha İstiklal Marşı yazdırmasın’
İstiklal Marşı şairi Mehmed Akif Ersoy, hastayken, içlerinde yazar Tarık Us’un da bulunduğu bir grup, ziyaretine gider. Ziyaretçilerden birinin, “İstiklal Marşı yeniden yazılsa daha iyi olmaz mı?” sorusuna Akif bu cevabı verir.
‘İşte Paşam, İstanbul’
1949- 957 tarihleri arasında İstanbul valiliği ve belediye başkanlığı yapan Ord. Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gökay’ın, İsmet İnönü’ye söylediği meşhur söz. 1950 seçimlerinden önce seçim konuşmasını yapan İnönü’ye kalabalığı gösteren Gökay, ‘İşte Paşam, İstanbul’ demiştir. Ancak seçim, CHP açısından bir hüsranla neticelenmiş ve CHP o yıl İstanbul’dan hiç milletvekili çıkaramamıştır.
‘Asmayalım da besleyelim mi?’
12 Eylül askerî darbesinin mimarı ve 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren, darbenin ardından gerçekleşen idamlar üzerine bu meşhur yorumu yapmıştır. Bu dönemde yaklaşık 7 bin kişinin idamı istenmiş, Askerî Yargıtay 124 idama hükmetmiş, bunların 50’si infaz edilmiştir.
‘70 sente muhtacız.’
Türkiye’nin en çok başbakan olma rekorunu elinde bulunduran siyasisi Süleyman Demirel’in incilerinden biridir. Türkiye’de 70’lerin sonunda yaşanan ekonomik krize atfen sarf edilmiştir. Demirel, dış ticaret açığındaki artışı ve döviz darboğazını bu sözle ifade etmiştir.
* Adaletsizlik eden, adaletsizliğe uğrayandan daha mutsuzdur. Demokritos
* Adalet güzeldir fakat hüküm sahiplerinin elinde olursa daha güzeldir.
Hz. Muhammed (sas)
* Merhamette güneş gibi ol; cömertlikte akarsu gibi ol; tevazuda toprak gibi ol; ayıpları, kusurları örtmekte gece gibi ol. Hz. Mevlânâ
* Aklın bağlamadığı dostluğu, akılsızlık kolayca çözebilir. William Shakspeare
* Herkes insanlığı değiştirmeyi düşünür; ama hiç kimse önce kendini değiştirmeyi düşünmez. Tolstoy
* Her başarı, sabır ile zamanı birleştirerek sağlanır. Honoré de Balzac
(ZAMAN)
