Aleykumu's selam we rahmetullahi we berakatuh kardeşim;
"Onlardan kimi de vardır ki: "Bana izin ver, beni fitneye düşürme." der. İyi bilin ki onlar zaten fitneye düşmüşlerdir. Şurası muhakkak ki cehennem kâfirleri çepeçevre kuşatıcıdır." (Tevbe 49)
İlgili ayet Cedd ibn Kays hakkında nazil olmuştur.
Allah'ın Rasûlu (s.a.v.), Tebuk Gazvesi için hazırlıklarını sürdürürken ona: "Ey Ebu Vehb, Asfar oğullarından (Rumlar) köle ve hizmetkârların olsun istemez misin?" buyurmuş.
O da: "Ey Allah'ın elçisi, kavmim beni bilir ki ben kadınlara düşkün bir adamım. Korkarım ki Asfar oğulları kızlarını görünce onlara sabredemem. Beni onlarla fitneye düşürme. Bana savaşa katılmama konusunda izin ver, ben sana malımla yardım edeyim." demiş'.
Rasulullah (s.a.v.) da O'na "Haydi sana izin verdim." buyurmuş ve işte bunun üzerine Allah Tealâ bu âyet-i kerimeyi indirmiş.
Bu âyet-i kerime inince Rasûlullah (s.a.v.), Selime oğullarına: "Sizin efendiniz kim?" diye sormuş; "Cedd ibn Kays'dır ama biraz cimri ve korkaktır." demişler.
Peygamber (s.a.v.): "Cimrilikten daha ağır bir hastalık var mı? Sizin efendiniz şu beyaz genç Bişr ibnu'l Berâ' ibn Ma'rûr (başka bir rivayette Amr ibnu'l-Cemûh)'dur." buyurmuş"
(Taberî, Tefsiri, X, 104; İbnul-Esîr, Usdu'l-Ğâbe, I, 218 , IV, 206 - 207)
Bu âyet-i kerimeden "Sadakalar Allah'tan bir farz olarak ancak yoksullara, düşkünlere... mahsustur." (âyet: 59) âyetine kadar olan âyetler hep munafıklar hakkında inmiştir. (Vahidî, Esbabu'n Nuzul, sf: 172) İbn Zeyd'den rivayette ise bu Cedd ibn Kays'ın munafıklardan olduğu belirtiliyor. (Taberî, Tefsiri, X, 104)
Öyle anlaşılıyor ki 46-59 âyetleri hep bir siyak üzere; Tebuk seferine katılmıyan munafıklar hakkında nazil olmuş olan âyetlerdir. (Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nuzul, Çağrı Yayınları: 1/452-453)
Muhammed b. İshak der ki: Rasûlullah (s.a.v.) Tebûk'e çıkmak istediğinde, Selemeoğullarından el-Ced b. Kays'a şöyle demişti: "Ey Ced, Rumlar ile savaşıp da onlardan odalık cariyeler ve hizmetçiler edinmeye ne dersin?"
el-Ced şu cevabı verir: Kavmim, benim kadınlara ne kadar düşkün olduğumu bilirler. Ben, Sanoğullarının (Rumların) kadınlarını görecek olursam, onlara karşı kendimi tutamayacağımdan korkarım. Sen beni fitneye düşürme de, oturmak üzere bana izin ver. Buna karşılık malımla sana yardımcı olacağım.
Rasûlullah (s.a.v.) ondan yüzçevirip: "Haydi sana izin verdim" diye buyurdu. Bunun üzerine bu âyet-i kerime nazil oldu. (Kurtubi, El Camiu'l Ahkamul Kur'an; Taberânî, el-Mu'cemu'l-Evsat, VI, 281)
Peygamber'den (s.a.v.) şu veya bu bahaneyi öne sürerek geride kalmak için izin isteyen munafıklar o denli küstah idiler ki Allah yolunda cihaddan geri kalabilmek için dini veya ahlaki özürler icat ediyorlardı. Bunlardan biri de Cedd bin Kays idi ve rivayetlere göre Peygamber'e (s.a.v.) gelib şöyle demişti: "Ben güzelliğe hayranım ve halkım benim kadınlara karşı ne denli zayıf olduğumu bilir. Bu nedenle Romalı kadınların beni günaha saptıracağını düşünerek savaşa gitmekten korkuyorum. İşte bu yüzden ".... beni fitneye düşürme".
İzin istedikleri halde, onlar zaten yalan söyleme, iki yüzlülük ve münafıklık fitnesine düşmüşlerdi. Cihaddan kaçınmak için fitneye düşmeme özrünü öne sürdüklerinde, dindar ve takva sahibi insanlar olarak kabul edileceklerini düşünerek kendilerini aldatıyorlardı. Oysa gerçekten onlar, İslam'la küfür arasındaki savaştan kaçarak en büyük fitneye düşüyorlardı. "Böyle bir dindarlık gösterisi onları cehennemden kurtaramamıştır; hatta tam tersine bu yaptıkları, cehennemin onları çepeçevre kuşatmasına neden olacaktır." (Mevdudi, Tevhimu'l Kur'an tefsiri)
Çevrimdışı
