E
Çevrimdışı
Ümit sadece Allah (c.c)'tandır
Bundan dolayı kula yakışan yalnızca Allah'a, umut bağlaması ve Allah'ın kendisine herhangi bir haksızlık edeceğinden korkmamasıdır. Çünkü yukarıda örnek verilen âyetlerde de görüldüğü gibi Allah kesinlikle insanlara hiçbir haksızlık yapmaz fakat insanlar kendilerine zulmederler. Belki insan günahı yüzünden Allah'ın kendisini cezalandırmasından korkar.
Bu hakikat Hz. Ali'den nakledilen şu sözdür, o şöyle demişti:
"Kul kesinlikle Rabbinden başka hiç kimseden bir şey ummasın; kendi günahından başka da hiçbir şeyden korkmasın"
Merfu' bir hadiste Rasûlullah'ın bir hastanın yanına girip ona şöyle dediği rivayet edilmiştir:
Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) hastaya:
"Kendini nasıl buluyorsun?" diye sormuş. Hasta şu cevabı vermiş:
"Çareyi, şifayı yalnızca Allah'tan diliyorum ve günahlarımdan korkuyorum."
Bunun üzerine Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
"Bu iki endişe bir kulun yüreğinde bir arada bulunmaz; ancak Allah (c.c.) o kimseyi korktuğundan emin, umduğuna nail eder." (Tirmizî İbn Mâce, Ebû Ya'lâ ve Beyhâkî, Şu'abul İman, 12. şube)
Umudun mahlûka, beşerî bir güce ve eyleme değil yalnızca Allah'a bağlanması gerekir. Çünkü: Allah'tan başkasına ümit bağlamak şirk (Allah'a eş koşmak)tır.
Allah umulanın karşılanması için birçok nedenler yaratsa da sebep tek başına bağımsız olarak bir işe yaramaz; ancak mutlaka bir yardımcı ve onun işlevselliğini engelleyen geçici engellerin giderilmesi gerekir. Bu ise ancak Allah'ın dilemesi (meşîet) ile gerçekleşir.
Bu nedenle şöyle denilmiştir:
- Nedenlere yönelmek (her şeyi sebeplere bağlamak) tevhid noktasında şirktir.
- Oysa sebeplerin arzu edilene vesile olduklarını kabul etmemek düşüncede / akılda eksikliktir (akla halel getirir.);
- Sebepleri tamamen ortadan kaldırıp ve onlardan yüz çevirmek de şeriatta kınanmıştır. (şer'î ahkâma halel getirmektir. )
Bundan dolayı yüce Allah şöyle buyurmuştur:
"O halde işlerinden boşaldığın zaman ibâdetle uğraş ve yorul."
"Ve Rabbine rağbet et." (İnşirah, 94/7-8)
Âyette rağbetin yalnızca O'na olması emredilmektedir. Diğer bir âyette, tevekkülle ilgili şöyle buyurulmuştur:
"Eğer inanıyorsanız yalnızca Allah'a dayanın, güvenin." (Mâide, 5/22)
Gerçekte kalp bir şey ummadığı kimseye dayanıp güvenmez. Her kim gücüne, ameline, ilmine, durumuna, dostuna,yakınına, şeyhine, idarecisine ya da malına, Allah'ı dikkate almadan güvenir, ümit bağlarsa, bu nedenden ötürü burada bir güvenme, bir dayanma (tevekkül) söz konusudur.
Bir kimse yaratıklardan bir şey umar ya da ona dayanıp güvenirse, bu zannından dolayı ziyana uğrar ve en kötüsü müşrik (Allah'a ortak koşanlardan) olur.
Örneği şu âyette verilmiştir:
"Kim Allah'a ortak koşarsa o, sanki gökten düşmüş de kendisini kuş kapıyor veya rüzgâr onu uzak bir yere sürüklüyor gibidir." (Hac, 22/31)
Müşrikler mahlûklardan korkarlar, onlara umut bağlarlar. Bu yüzden o kimsenin kalbinde bir korku bir panik meydana gelir. Şu âyet buna örnektir.
"Allah'ın, kendilerine hiçbir güç, haklarında hiçbir delil indirmediği şeyleri Allah'a ortak koştuklarından dolayı,kâfirlerin kalplerine korku salacağız." (Al-i İmrân, 3/151)
Kişi şirkten tam olarak arındığı zaman gerçek güvene kavuşur. Bu konuda yüce Allah şöyle buyuruyor:
"İnananlar ve imanlarına zulüm bulaştırmayanlar... İşte gerçek güven onlar içindir ve doğru yolu bulanlar da onlardır." (En'âm, 6/82)
Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) âyette geçen "zulüm" kavramını "şirk" ile açıklamıştır.
Nitekim İbn Mes'ûd, bu âyet indiğinde, sahabenin Allah Resûlü'ne (sallallahu aleyhi ve sellem) şu soruyu sorduklarını naklediyor:
"Ey Allah'ın elçisi! Hangimiz kendine zulmetmiyor ki? Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şu cevabı vermiş:
"Bu âyette kullanılan zulüm kelimesiyle anlatılmak istenen şirktir. Salih kul (Hz. Lokman)'un şu sözünü duymadınız mı?:
Kuşkusuz şirk büyük bir zulümdür."
(Buhârî, Enbiya b. C. IV, s. 112-137; Müslim, İman babı c. 1, s. 114, H, No 124; Ahmed, Müsned, c. 1, s. 378-424-444)
"İnsanlardan kimi, Allah'tan başka ortaklar edinir, Allah'ı sever gibi onları severler. İnananlar ise en çok Allah'ı severler. Zalimler azabı gördükleri zaman, bütün gücün Allah'a ait olduğunu ve Allah'ın azabının çetin olduğunu anlayacaklarını keşke bilselerdi ?"
"De ki: O'ndan başka ilah olduğunu sandığınız şeyleri çağırın, onlar ne sizden sıkıntıyı kaldırabilirler, ne de onu başka bir şeye çevirebilirler."
"O yalvardıkları da, onların Allah'a en yakın olanları da Rab'lerine yaklaşmak için vesile ararlar; O'nun merhametini umarlar, azabından korkarlar. Çünkü Rabb'inin azabı, cidden korkunçtur." (İsrâ, 17/56-57)
Bu yüzden Allah nedenleri zikrederek vesilelere itimad edilmemesini, Allah'tan başka bir kimseden bir şey umulmamasını emrediyor:
Allah, meleklerin indirilmesiyle ilgili olarak da şöyle buyuruyor:
"Allah bunu ancak sizi sevindiren müjde olsun, kalbiniz yatışıp güven ve huzura kavuşasınız diye yapmıştır. (Bedir savaşı sırasında melekleri indirmiştir.) Yardım, yalnız Allah katındandır. Allah aziz ve hakimdir." (Al-i İmrân, 3/126)
Diğer bir âyette şöyle buyurulmaktadır:
"Eğer Allah size yardım ederse size galip gelecek, sizi yenilgiye uğratacak hiçbir güç yoktur. Ve eğer sizi yüzüstü bırakırsa, O'ndan sonra artık size yardım edecek kim var? Mü'minler yalnızca Allah'a dayansınlar." (Âl-i İmrân, 3/160)
Bundan dolayı kula yakışan yalnızca Allah'a, umut bağlaması ve Allah'ın kendisine herhangi bir haksızlık edeceğinden korkmamasıdır. Çünkü yukarıda örnek verilen âyetlerde de görüldüğü gibi Allah kesinlikle insanlara hiçbir haksızlık yapmaz fakat insanlar kendilerine zulmederler. Belki insan günahı yüzünden Allah'ın kendisini cezalandırmasından korkar.
Bu hakikat Hz. Ali'den nakledilen şu sözdür, o şöyle demişti:
"Kul kesinlikle Rabbinden başka hiç kimseden bir şey ummasın; kendi günahından başka da hiçbir şeyden korkmasın"
Merfu' bir hadiste Rasûlullah'ın bir hastanın yanına girip ona şöyle dediği rivayet edilmiştir:
Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) hastaya:
"Kendini nasıl buluyorsun?" diye sormuş. Hasta şu cevabı vermiş:
"Çareyi, şifayı yalnızca Allah'tan diliyorum ve günahlarımdan korkuyorum."
Bunun üzerine Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
"Bu iki endişe bir kulun yüreğinde bir arada bulunmaz; ancak Allah (c.c.) o kimseyi korktuğundan emin, umduğuna nail eder." (Tirmizî İbn Mâce, Ebû Ya'lâ ve Beyhâkî, Şu'abul İman, 12. şube)
Umudun mahlûka, beşerî bir güce ve eyleme değil yalnızca Allah'a bağlanması gerekir. Çünkü: Allah'tan başkasına ümit bağlamak şirk (Allah'a eş koşmak)tır.
Allah umulanın karşılanması için birçok nedenler yaratsa da sebep tek başına bağımsız olarak bir işe yaramaz; ancak mutlaka bir yardımcı ve onun işlevselliğini engelleyen geçici engellerin giderilmesi gerekir. Bu ise ancak Allah'ın dilemesi (meşîet) ile gerçekleşir.
Bu nedenle şöyle denilmiştir:
- Nedenlere yönelmek (her şeyi sebeplere bağlamak) tevhid noktasında şirktir.
- Oysa sebeplerin arzu edilene vesile olduklarını kabul etmemek düşüncede / akılda eksikliktir (akla halel getirir.);
- Sebepleri tamamen ortadan kaldırıp ve onlardan yüz çevirmek de şeriatta kınanmıştır. (şer'î ahkâma halel getirmektir. )
Bundan dolayı yüce Allah şöyle buyurmuştur:
"O halde işlerinden boşaldığın zaman ibâdetle uğraş ve yorul."
"Ve Rabbine rağbet et." (İnşirah, 94/7-8)
Âyette rağbetin yalnızca O'na olması emredilmektedir. Diğer bir âyette, tevekkülle ilgili şöyle buyurulmuştur:
"Eğer inanıyorsanız yalnızca Allah'a dayanın, güvenin." (Mâide, 5/22)
Gerçekte kalp bir şey ummadığı kimseye dayanıp güvenmez. Her kim gücüne, ameline, ilmine, durumuna, dostuna,yakınına, şeyhine, idarecisine ya da malına, Allah'ı dikkate almadan güvenir, ümit bağlarsa, bu nedenden ötürü burada bir güvenme, bir dayanma (tevekkül) söz konusudur.
Bir kimse yaratıklardan bir şey umar ya da ona dayanıp güvenirse, bu zannından dolayı ziyana uğrar ve en kötüsü müşrik (Allah'a ortak koşanlardan) olur.
Örneği şu âyette verilmiştir:
"Kim Allah'a ortak koşarsa o, sanki gökten düşmüş de kendisini kuş kapıyor veya rüzgâr onu uzak bir yere sürüklüyor gibidir." (Hac, 22/31)
Müşrikler mahlûklardan korkarlar, onlara umut bağlarlar. Bu yüzden o kimsenin kalbinde bir korku bir panik meydana gelir. Şu âyet buna örnektir.
"Allah'ın, kendilerine hiçbir güç, haklarında hiçbir delil indirmediği şeyleri Allah'a ortak koştuklarından dolayı,kâfirlerin kalplerine korku salacağız." (Al-i İmrân, 3/151)
Kişi şirkten tam olarak arındığı zaman gerçek güvene kavuşur. Bu konuda yüce Allah şöyle buyuruyor:
"İnananlar ve imanlarına zulüm bulaştırmayanlar... İşte gerçek güven onlar içindir ve doğru yolu bulanlar da onlardır." (En'âm, 6/82)
Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) âyette geçen "zulüm" kavramını "şirk" ile açıklamıştır.
Nitekim İbn Mes'ûd, bu âyet indiğinde, sahabenin Allah Resûlü'ne (sallallahu aleyhi ve sellem) şu soruyu sorduklarını naklediyor:
"Ey Allah'ın elçisi! Hangimiz kendine zulmetmiyor ki? Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şu cevabı vermiş:
"Bu âyette kullanılan zulüm kelimesiyle anlatılmak istenen şirktir. Salih kul (Hz. Lokman)'un şu sözünü duymadınız mı?:
Kuşkusuz şirk büyük bir zulümdür."
(Buhârî, Enbiya b. C. IV, s. 112-137; Müslim, İman babı c. 1, s. 114, H, No 124; Ahmed, Müsned, c. 1, s. 378-424-444)
"İnsanlardan kimi, Allah'tan başka ortaklar edinir, Allah'ı sever gibi onları severler. İnananlar ise en çok Allah'ı severler. Zalimler azabı gördükleri zaman, bütün gücün Allah'a ait olduğunu ve Allah'ın azabının çetin olduğunu anlayacaklarını keşke bilselerdi ?"
"De ki: O'ndan başka ilah olduğunu sandığınız şeyleri çağırın, onlar ne sizden sıkıntıyı kaldırabilirler, ne de onu başka bir şeye çevirebilirler."
"O yalvardıkları da, onların Allah'a en yakın olanları da Rab'lerine yaklaşmak için vesile ararlar; O'nun merhametini umarlar, azabından korkarlar. Çünkü Rabb'inin azabı, cidden korkunçtur." (İsrâ, 17/56-57)
Bu yüzden Allah nedenleri zikrederek vesilelere itimad edilmemesini, Allah'tan başka bir kimseden bir şey umulmamasını emrediyor:
Allah, meleklerin indirilmesiyle ilgili olarak da şöyle buyuruyor:
"Allah bunu ancak sizi sevindiren müjde olsun, kalbiniz yatışıp güven ve huzura kavuşasınız diye yapmıştır. (Bedir savaşı sırasında melekleri indirmiştir.) Yardım, yalnız Allah katındandır. Allah aziz ve hakimdir." (Al-i İmrân, 3/126)
Diğer bir âyette şöyle buyurulmaktadır:
"Eğer Allah size yardım ederse size galip gelecek, sizi yenilgiye uğratacak hiçbir güç yoktur. Ve eğer sizi yüzüstü bırakırsa, O'ndan sonra artık size yardım edecek kim var? Mü'minler yalnızca Allah'a dayansınlar." (Âl-i İmrân, 3/160)
