I
Çevrimdışı
بســـم الله الرحمن الرحيم
Yas Tutma
Gelelim yas tutma gösterilerine. Bazı acı olayların yıldönümlerini belirleyi p yas günü olarak anmak İslâm'da yeri olmayan, hatta İslâm öncesi cahiliye araplarının gelenekle rine yakın düşen bir tutumdur. Ayrıca o gün yas gösterisi yapanlar bu davranışları ile söz konusu günün orucundan kazanabil ecekleri sevabı da peşinen yitirmekt edirler.
Ayrıca bazı kimseler yine bu günle ilgili olarak yıkanma, gözlere sürme çekme ve toplu halde el sıkışma gibi özel adetler ortaya koymuş ve bu adetleri aslı olmayan bir takım sözde hadislere dayandırmaya kalkışmışlardır. Oysa gerek bu davranışlar ve gerekse benzerler i tümü ile bid'attır ve mekruhtur . O gün için müstahab olan şey oruç tutmaktır.
Bu arada Aşure gününün bir ziyafet günü olarak kutlanmasını öneren bazı yaygın belgelerd e vardır. Bunların en çok bilineni, İbrahim b. Munteşir'in babasına dayandırarak naklettiği şu sözdür:
“Bize bildirild iğine göre kim Aşure günü ailesine bolluk tattırır, ziyafet çekerse, Allah ona yılın diğer günlerini de bolluk içinde yaşamayı nasib eder”. (El-Nişaburî, Mesail İmam Ahmed: Eser sahibi şöyle naklediyo r: Ebu Abdullah'a (İmam Ahmed'e) sordum: Yukarıda nakledile n böyle bir hadis duydun mu? Evet, dedi. Süfyan, Cafer El-Ahmer İbrahim b. Muhammed El-Münteşir'den böyle bir şey nakletmişti. Bkz. A.g.e., c. 1, s. 136,137: Ayrıca Müellifin Mecmu El-Fetava, c. 25, s. 300. Orada İbn Teymiye bu hadis hakkında: Mevzu ve yalanlanmış olduğunu, söylüyor.)
(İbrahim b. Muhammed b. El-Münteşir El-Ecd'a, El-Hemedânî, El-Kûfî beşinci kuşak ravilerin den olup sıkadır. Altı ünlü hadis kaynağı sahibi de ondan hadis kaydetmişler. Bkz. Takrib el-Tehzib, c. 1, s. 42, iy. 268.)
Bu söz kimin tarafından söylendiği belli olmayan, rivayet kanalı kesintili bir sözdür ve her halde Rafızî'ler ile karşıtları arasındaki çatışmanın ortaya çıktığı dönemde uydurulmuştur. Çünkü berikiler (Rafizîler) Aşure gününü koyu bir matem gösterisine dönüştürünce ötekiler (karşıtları) da O günü ziyafet ve şenlik günü olarak kutlamayı öneren sözde belgeler uydurup ortaya atmışlardır. Her iki tutum da asılsız ve batıldır.
Nitekim Müslim'in bildirdiğine göre Peygamber imiz (salât ve selâm üzerine olsun):
“Sakîf de bir yalancı ve kan dökücü bulunacak” buyurmuştur. (Müslim bu hadisi Sahih'inde Ebubekiri n kızı Esma'dan nakletmiş (Allah ikisinden de razı olsun) Sahabinin faziletle ri kitabı, Sakif in anlatıldığı bab, H. No: 2545, c. 4, s. 1971, 1972. Yalnız orada hadis müellifin zikrettiği gibi değil de şu sözlerle nakledilm iştir: “Sakifte de bir yalancı ve kan dökücü vardır.”)
Hadisin işaret ettiği “yalancı”, Muhtar b. Ebu Ubeyd'dir.(45)
Bu zat önce, Hz. Hüseyinin dostu ve taraftarı olarak görünmüş, sonra da Allah'a karşı yalan ve iftira koşmuştur. Hadisin işaret ettiği iki kişinin öbürü olan Haccac b. Yusuf, Hz. Ali ile taraftarl arına karşı düşmanca bir tutum takınmış ve bu yolda “kan dökücü” olmuştur.
(Asıl adı El-Muhtar b. Ebi Ubeyd b. Mes'ud b. Amr El-Sakifî olan bu zat Ali'ye buğzedilmesini ilk emredendi r. Sonradan Şiiliğe eğilim göstermiş. Sonunda Kûfe'yi işgal etmiş ve bir gurup şii orada ona katılmış. Onlarla birlikte olup Beni Ümeyye ordusuyla savaşmış. Emir tayin ettiği İbn El-Zübeyr'i destekliy ordu. İbn Ziyad'ın ordusunu yenince tek başına emirliğini ilan edip şiilikten kaynaklan an bid'atlerini açığa vurdu, kehanette ve kendisine vahiy geldiği iddiasında bulundu. Bunun üzerine Mus'ab b. Zübeyr onu yenilgiye uğratıp öldürünceye dek onunla savaştı. Hicri 67'de 67 yaşında iken öldürüldü.)
(Haccac b. Yusuf b. El-Hakem El-Sakıfî, Abdulmeli k b. Mervan ve oğlu El-Velid'in Irak'a tayin ettiği validir. Diktatör, zalim ve gaddarın biriydi. Hicri 95, yılında öldü. Bkz. İbn Hallikan, Vefeyat el-Ayan, c. 2, s. 129, 54.)
Beri tarafta da bid'atler ve sapıklıklar, öte tarafda da bid'atler ve sapıklıklar var. Gerçi şiiler daha yalancı ve daha kötü tutumludu rlar.
Fakat öyle de olsa hiç kimsenin, her hangi başka bir kimseyi bahane ederek şeriatta değişiklik yapması caiz değildir.
Buna göre Aşure gününü bir sevinç ve eğlence gününe dönüştürerek, onu, bir ziyafet günü olarak anmak da Rafizîlere karşı olsun diye uydurulmuş bir bid'attan başka bir şey değildir. Gerçi bu gün yıkanmanın, gözlere sürme çekmenin ve benzeri adetlerin sevap kazandırıcı olduğu ile ilgili olarak sözde bazı hadisler nakledilm iştir ama hiç birinin aslı yoktur. Buna rağmen bu uydurma hadisleri, aralarında İbn-i Nasır'ın da bulunduğu bazı kimseler tarafından doğru sayılmıştır. Doğru olmadıkları halde bu sözde hadisleri bazı kimseler, doğru oldukları kanaati ile nakledere k uygulamışlar ve onların asılsız olduklarını bilememişlerdir. Bu durumda az önce anlattığımız rafizîlerin durumu gibidir, ondan farkı yoktur.
Belki de rafiziler e karşılık olsun diye bazı kimseler, bu güne aşırı bir şekilde saygı göstermişlerdir.
Zaten şeytanın biricik amacı müslüman yığınları doğru yoldan (sırat-ı müstakim'den) saptırmaktır. Bu sapma hangi tarafa doğru olursa olsun, onun için farketmez . Bunu göz önünde tutarak sonradan ortaya atılmış bu tip uydurma adetlerde n kaçınılmalıdır.
(İbn-i Nasır; Asıl adı El-Fadl Mahammed b. Nasır b. Muhammed b. Ali b. Ömer El-Bağdadî'dir. Ama o El-Selami olarak tanınır. Altıncı asır alimlerin den olup hadis ve şafii görüşlerini içeren fıkhi meşeler dinlemiştir. Edebiyat, Dilbilgis i ve sözlükle ilgili çok değerli tesbitler i vardır. Yaşamının son yıllarında Asıl ve feri konularda İmam Ahmed'in görüşlerini benimsemiş, 551 yılında öldü. Doğumu 467 olarak bilinmekt edir. Bkz. İbn Hallikan, Vefeyat El ayan, c. 4, s. 293, 294, Biy. 624. Ayrıca a.g.e., c. 7, s. 330, Kitab El-Zeyl Ala Tabakat El-Hanabile, c. 1, s. 225, 229, Biy. No: 113.)
Yas Tutma
Gelelim yas tutma gösterilerine. Bazı acı olayların yıldönümlerini belirleyi p yas günü olarak anmak İslâm'da yeri olmayan, hatta İslâm öncesi cahiliye araplarının gelenekle rine yakın düşen bir tutumdur. Ayrıca o gün yas gösterisi yapanlar bu davranışları ile söz konusu günün orucundan kazanabil ecekleri sevabı da peşinen yitirmekt edirler.
Ayrıca bazı kimseler yine bu günle ilgili olarak yıkanma, gözlere sürme çekme ve toplu halde el sıkışma gibi özel adetler ortaya koymuş ve bu adetleri aslı olmayan bir takım sözde hadislere dayandırmaya kalkışmışlardır. Oysa gerek bu davranışlar ve gerekse benzerler i tümü ile bid'attır ve mekruhtur . O gün için müstahab olan şey oruç tutmaktır.
Bu arada Aşure gününün bir ziyafet günü olarak kutlanmasını öneren bazı yaygın belgelerd e vardır. Bunların en çok bilineni, İbrahim b. Munteşir'in babasına dayandırarak naklettiği şu sözdür:
“Bize bildirild iğine göre kim Aşure günü ailesine bolluk tattırır, ziyafet çekerse, Allah ona yılın diğer günlerini de bolluk içinde yaşamayı nasib eder”. (El-Nişaburî, Mesail İmam Ahmed: Eser sahibi şöyle naklediyo r: Ebu Abdullah'a (İmam Ahmed'e) sordum: Yukarıda nakledile n böyle bir hadis duydun mu? Evet, dedi. Süfyan, Cafer El-Ahmer İbrahim b. Muhammed El-Münteşir'den böyle bir şey nakletmişti. Bkz. A.g.e., c. 1, s. 136,137: Ayrıca Müellifin Mecmu El-Fetava, c. 25, s. 300. Orada İbn Teymiye bu hadis hakkında: Mevzu ve yalanlanmış olduğunu, söylüyor.)
(İbrahim b. Muhammed b. El-Münteşir El-Ecd'a, El-Hemedânî, El-Kûfî beşinci kuşak ravilerin den olup sıkadır. Altı ünlü hadis kaynağı sahibi de ondan hadis kaydetmişler. Bkz. Takrib el-Tehzib, c. 1, s. 42, iy. 268.)
Bu söz kimin tarafından söylendiği belli olmayan, rivayet kanalı kesintili bir sözdür ve her halde Rafızî'ler ile karşıtları arasındaki çatışmanın ortaya çıktığı dönemde uydurulmuştur. Çünkü berikiler (Rafizîler) Aşure gününü koyu bir matem gösterisine dönüştürünce ötekiler (karşıtları) da O günü ziyafet ve şenlik günü olarak kutlamayı öneren sözde belgeler uydurup ortaya atmışlardır. Her iki tutum da asılsız ve batıldır.
Nitekim Müslim'in bildirdiğine göre Peygamber imiz (salât ve selâm üzerine olsun):
“Sakîf de bir yalancı ve kan dökücü bulunacak” buyurmuştur. (Müslim bu hadisi Sahih'inde Ebubekiri n kızı Esma'dan nakletmiş (Allah ikisinden de razı olsun) Sahabinin faziletle ri kitabı, Sakif in anlatıldığı bab, H. No: 2545, c. 4, s. 1971, 1972. Yalnız orada hadis müellifin zikrettiği gibi değil de şu sözlerle nakledilm iştir: “Sakifte de bir yalancı ve kan dökücü vardır.”)
Hadisin işaret ettiği “yalancı”, Muhtar b. Ebu Ubeyd'dir.(45)
Bu zat önce, Hz. Hüseyinin dostu ve taraftarı olarak görünmüş, sonra da Allah'a karşı yalan ve iftira koşmuştur. Hadisin işaret ettiği iki kişinin öbürü olan Haccac b. Yusuf, Hz. Ali ile taraftarl arına karşı düşmanca bir tutum takınmış ve bu yolda “kan dökücü” olmuştur.
(Asıl adı El-Muhtar b. Ebi Ubeyd b. Mes'ud b. Amr El-Sakifî olan bu zat Ali'ye buğzedilmesini ilk emredendi r. Sonradan Şiiliğe eğilim göstermiş. Sonunda Kûfe'yi işgal etmiş ve bir gurup şii orada ona katılmış. Onlarla birlikte olup Beni Ümeyye ordusuyla savaşmış. Emir tayin ettiği İbn El-Zübeyr'i destekliy ordu. İbn Ziyad'ın ordusunu yenince tek başına emirliğini ilan edip şiilikten kaynaklan an bid'atlerini açığa vurdu, kehanette ve kendisine vahiy geldiği iddiasında bulundu. Bunun üzerine Mus'ab b. Zübeyr onu yenilgiye uğratıp öldürünceye dek onunla savaştı. Hicri 67'de 67 yaşında iken öldürüldü.)
(Haccac b. Yusuf b. El-Hakem El-Sakıfî, Abdulmeli k b. Mervan ve oğlu El-Velid'in Irak'a tayin ettiği validir. Diktatör, zalim ve gaddarın biriydi. Hicri 95, yılında öldü. Bkz. İbn Hallikan, Vefeyat el-Ayan, c. 2, s. 129, 54.)
Beri tarafta da bid'atler ve sapıklıklar, öte tarafda da bid'atler ve sapıklıklar var. Gerçi şiiler daha yalancı ve daha kötü tutumludu rlar.
Fakat öyle de olsa hiç kimsenin, her hangi başka bir kimseyi bahane ederek şeriatta değişiklik yapması caiz değildir.
Buna göre Aşure gününü bir sevinç ve eğlence gününe dönüştürerek, onu, bir ziyafet günü olarak anmak da Rafizîlere karşı olsun diye uydurulmuş bir bid'attan başka bir şey değildir. Gerçi bu gün yıkanmanın, gözlere sürme çekmenin ve benzeri adetlerin sevap kazandırıcı olduğu ile ilgili olarak sözde bazı hadisler nakledilm iştir ama hiç birinin aslı yoktur. Buna rağmen bu uydurma hadisleri, aralarında İbn-i Nasır'ın da bulunduğu bazı kimseler tarafından doğru sayılmıştır. Doğru olmadıkları halde bu sözde hadisleri bazı kimseler, doğru oldukları kanaati ile nakledere k uygulamışlar ve onların asılsız olduklarını bilememişlerdir. Bu durumda az önce anlattığımız rafizîlerin durumu gibidir, ondan farkı yoktur.
Belki de rafiziler e karşılık olsun diye bazı kimseler, bu güne aşırı bir şekilde saygı göstermişlerdir.
Zaten şeytanın biricik amacı müslüman yığınları doğru yoldan (sırat-ı müstakim'den) saptırmaktır. Bu sapma hangi tarafa doğru olursa olsun, onun için farketmez . Bunu göz önünde tutarak sonradan ortaya atılmış bu tip uydurma adetlerde n kaçınılmalıdır.
(İbn-i Nasır; Asıl adı El-Fadl Mahammed b. Nasır b. Muhammed b. Ali b. Ömer El-Bağdadî'dir. Ama o El-Selami olarak tanınır. Altıncı asır alimlerin den olup hadis ve şafii görüşlerini içeren fıkhi meşeler dinlemiştir. Edebiyat, Dilbilgis i ve sözlükle ilgili çok değerli tesbitler i vardır. Yaşamının son yıllarında Asıl ve feri konularda İmam Ahmed'in görüşlerini benimsemiş, 551 yılında öldü. Doğumu 467 olarak bilinmekt edir. Bkz. İbn Hallikan, Vefeyat El ayan, c. 4, s. 293, 294, Biy. 624. Ayrıca a.g.e., c. 7, s. 330, Kitab El-Zeyl Ala Tabakat El-Hanabile, c. 1, s. 225, 229, Biy. No: 113.)
