E
Çevrimdışı
Ebu Katade
Guest
ALLAH'IN KİTABI VE SÜNNETİM" RİVAYETLERİ
1. İmam Mâlik'in, Muvattâ'ındaki rivayeti29 'Kader bölümünde zikredilmiştir.' Bana, Mâlik'ten naklederek anlattı.30 Mâlik'e ulaştığına göre, Rasulullah (s.a.) şöyle buyurmuştur; 'Size iki şey bırakıyorum; bu iki şeye tutunduğunuz sürece asla sapmayacaksınız: Allah'ın kitabı ve Peygamberinin sünneti.'İmam Mâlik, bu hadisi muttasıl bir senedle zikretmemiştir. Ancak İbn Abdilber, Kesîr b. Abd b. Amr b. Avftan, o da babasından, o da dedesinden mevsul olarak rivayet etmiştir. İbn Abdilber; 'İmam Mâlik'in, bütün mürselleri sahih'tir' der. İmâm es-Suyûtî'de, 'Muvattâ'daki bütün mürsellerin âdı vardır. Hiçbir istisnada bulunmaksızın Muvattâ 'daki bütün rivayetler sahih 'tir, demek doğrudur,' değerlendirmesinde bulunur.
ez-Zürkânî der ki; 'İbn Uyeyne 'ninde belirttiği gibi, İmam Mâlik 'in, 'Belağanî:bana ulaştı' diyerek zikrettiği rivayetlerin tamamı sahihtir. Bu hadisi, İbn Abdilber yukarıda zikredilen senedle; "... Vefatımdan sonra size iki şey bıraktım;..." şeklinde rivayet etmiştir. el-Hâkim 'in belirttiğine göre, Rasulullah (s.a.) veda hutbesi esnasında bu hatırlatmayı yapmıştır.. el-Hâkim'in, el-Müstedrek'teki rivayeti 1. Bize, Ebû Bekr b. İshâk el-Fakîh haber verdi. Bize, Muhammed b. îsâ b. es-Seken el-Vâsiti bildirdi. Bize, Dâvud b. Amr ed-Dıbbî anlattı. Bize, Salih b. Musa et-Talhî, Abdilazîz b. Refî'den, o da Ebî Salih'ten, o da Ebî Hureyre'den naklederek anlattı;
Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Size iki şey bıraktım, bu ikisinden sonra asla sapmazsınız; Allah'ın kitabı ve sünnetim. Bu ikisi, Havz'da bana gelinceye kadar ayrılmayacaktır.'.
Bize, Ebû Bekr b. İshâk el-Fakîh anlattı. Bize, el-Abbas b. el-Fadl el-Esfatî haber verdi. Bize İsmâîl b. Ebî Uveys anlattı. (Bana,) İsmail b. Muhammed b. el-Fadl eş-Şa'rânî (haber verdi). Bize, dedem anlattı. Bize İbn Ebî Uveys anlattı. Bana babam, Sevr b. Zeyd ed-Deylî'den, o da, Ikrime'den, o da İbn Abbas'tan naklederek anlattı; 'Allah'ın kitabı ve sünnetim' olarak gelen rivayetlerde 'sekaleyn' lafzı geçmemektedir. Ancak, 'sekaleyn' lafzıyla gelen rivayetlerde zikredilen 'Allah'ın kitabı' ifadesi, Rasulullah'ın (s.a.) sünnetini de içeren bir ifade olduğundan dolayı, 'Allah'ın kitabı ve sünnetim' şeklindeki rivayetleri 'Sekaleyn Hadisi' başlığı altında mülahaza ettik.
Arabca metni için bk. s. ... 30 Ubeydullah b. Yahya (v.278) 31 Mâlik, el-Muvattâ, Kitâbu'l-kader, H, 899. 32 es-Suyûtî, Tenvîru'l-havâlik, II, 207............ 33 a.g.e. I, 38. 34 Sözlükte ısırmak, ısırarak koparmak manasına gelen 'adda' kök fiilinin ism-i failidir. Aynı fiil mecaz olarak takviye etmek, desteklemek, sımsıkı sarılmak manalarına da kullanılır. Nitekim imam Şafiî'nin ınürsel hadisle ancak bir mürsel veya başka tarikden müsned, yahut da şahabı sözü gibi bir rivayetle desteklenmesi halinde amel edilebileceği görüşü ile bu konudaki tartışmalarda desteklemek, kuvvetlendirmek manasına kullanıldığı dikkati çeker. (Câmi'ut-Tahsîl, 35,38) Hadis ilminde âdıd, zayıf hadisi destekleyen, ona kuvvet kazandırarak zayıflıktan kurtarıp basen derecesine yükselten güvenilir ravinin aynı manaya gelen hadisidir. (M. Uğur, Ans. Hd. Ter. Sz. 6) 35 es-Suyûtî, Tenvîru'l-havâlik, I, 6............ 36 ez-Zürkânî, Şerhu'z-Zürkânî âlâ muvatta imam Mâlik, Dârü'1-fıkr, 1981, IV, 246. 37 el-Hâkim, el-Müstedrek, ........... 38 a.g.e. I, 172; el- Hâkim, el-Müstedrek ma'at-telhîs, Mektebetü'l-İslâmiyye, Beyrut, I, 93.
Rasulullah (s.a.) veda baççında insanlara bir hutbe irâd etti ve; 'Muhakkak ki, Şeytan bu arzda (Allah'ın dışında herhangi birşeye) tapmanızdan ümit kesmiştir. Ancak o, bunların dışında, sizin basit gördüğünüz amellerinizde kendisine itaat edilmesine razı olmuştur; dikkat ediniz! Ey insanlar! Şüphesiz size, ona sımsıkı sarıldığınız sürece kesinlikle ebediyyen sapmayacağınız şeyi bıraktım: Allah'ın kitabı ve peygamberinin sünneti (s.a.). Muhakkak ki, her müslümau (diğer) ınüslümanın kardeşidir; müslümanlar kardeştir; hiçbir kimseye, gönül hoşnutluğu olmaksızın kardeşinin malından alması helal olmaz; zulmetmeyiniz; benden sonra birbirleriııizin boyunlarını vuran kafirler olarak dönmeyiniz! Buhârî, İkrime 'nin; Müslim, Ebî Uveys 'in hadisiyle ihlicac etmiştir ve diğer hadis ravileri, mııttefekun aleyhim 'tir
Buhari ve Müslim 'in güvenirliğinde ittifak ettiği ravilerdir). Bu hadis, Peygamber'in (s.a.) hutbesinde yer almıştır. Sahih'teki tahricinde ittifak vardır; 'Ey İnsanlar! Muhakkak ki sizlere, ona sarıldığınız sürece asla sapıtmayacağınız şeyi bıraktım; Allah'ın kitabı,39 sizlere ben sorulacağım, ne diyeceksiniz?' Bu hutbede sünnete sımsıkı sarılma....... ?!!! el-Hâkim bu hadisi naklettikten sonra, ona şâhid olarak şu hadisi zikreder; Salih b. Musa et-Talhî, Abdilazîz b. Refî'den, o da Ebî Salih'ten, o da Ebî Hureyre'den (r.a.) rivayet etti; Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Size iki şey bıraktım, o ikisinden sonra asla sapmazsınız: Allah'ın kitabı ve sünnetim. Havz'da bana gelinceye kadar ikisi ayrılmayacaktır. ed-Dârekutnî'nin Sünen'deki rivayeti Bize, Ebû Bekr eş-Şâfiî anlattı. Bize, Ebû Kubeysa Muhammed b. Abdirrahmân b. imâra b. el-Ka'kâ nlattı. Bize, Dâvud b. Amr anlattı. Bize, Salih b. Musa, Abdilazîz b. Refî'den, ö da Ebî Salih'ten, o da Ebî Hureyre'den naklederek anlattı; Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Size iki halife bıraktım, bu ikisinden sonra asla sapmazsınız; Allah'ın kitabı ve sünnetim. Bu ikisi, Havz'da bana gelinceye kadar ayrılmayacaktır.' İmam Mâlik'in, Muvattâ'ında mürsel olarak zikrettiği bu hadisi, el-Hâkim, Müstcdrek'inde, İbn Abbas'tan rivayet ederek, isnadı sahihtir' demiştir.41 4. el-Beyhakî'nin, es-Siiııenü'l-kübrâ'daki rivayeti 1. Bize, Ebû Abdillah el-Hâfız haber verdi. Bana, İsınâîl b. Muhammed b. el-Fadl eş-Şa'rânî haber verdi. Bize, dedem anlattı. Bize, İbn Ebî Uveys anlattı. Bize, babam, Sevr b. Zeyd ed-Deylî'den o da İkrime'den, o da İbn Abbas'tan (r.anhumâ) naklederek anlattı;
Rasulullah (s.a.) veda haççında insanlar hutbe irâd etti ve; 'Ey İnsanlar! Ona sarıldığınız sürece ebediyyen kesinlikle sapıtmayacağınız şeyi size bıraktım; Allah'ın kitabı ve Peygamberinin sünneti' Bize, Bağdad'ta Ebu'l-Hüseyn b. Bişrân el-Adl haber verdi. Bize, Ebû Ahmed Hamza b. Mulıamıned b. el-Abbâs bildirdi. Bize, Abdulkerîm b. El-Hesutı anlattı.
Bize, el-Abbâs b. el-Hesîm bildirdi. Bize Salih b. Musa et-Talhî, Abdilazîz b. Refî'den, o da Ebî Salih'ten, o da Ebî Hurevre'den naklederek anlattı; Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Size iki halife bıraktım, o ikisine tutunduğunuz -veya o ikisiyle arnel ettiğiniz sürece- o ikisinden sonra asla sapmazsınız; Allah'ın kitabı ve sünnetim. Havz'da bana gelinceye kadar ikisi ayrılmayacaktır.'. İbn Abdilber'in, Câmiu Beyâni'i-İlm'deki rivayeti Bize, Saîd b. Osman anlattı.
Bize, Ahmed b. Duhaynı anlattı. Bize, Mulıamıned b. İbrahim (ed-Dîybulî) anlattı. Bize, Ali b. Zeyd el-Ferâidî anlattı. Bize, (el-Hüneynî), Kesîr b. Abdillah b. Anır b. Avf'tan, o da babasından, o da dedesinden naklederek anlattı; Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Size iki şey bıraktım, o iki şeye sarıldığınız sürece asla sapmazsınız; Allah'ın kitabı ve Peygamberinin sünneti' el-Bezzâr'ııı, el-Geylâniyât'taki rivayeti Bize, Ebû Kubeysa Mulıamıned b. Abdirralımân b. İmâra b. el-Ka'kâ' İbn Şibrime ed-Dıbbî anlattı. Bize, Dâvud b. Ömer anlattı. Bize, Salih b. Musa et-Talhî, Abdilazîz b. Refî'den, o da Vbî Salih'ten, o da Ebî Hurevre'den naklederek anlattı;
Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Size iki şey bıraktım, o ikisinden sonra asla sapmazsınız: Allah'ın kitabı ve sünnetim. Havz'da bana gelinceye kadar ikisi ayrılmayacaktır.' Ilibetullnlı et-Taberî'nin es-Sünııe'deki rivayeti Bize, el-Hasen b. Osman haber verdi. Bize, Damra b. Muhammed b. el-Abbâs anlattı. Bize, Abdulkerîm b. el-Heysem anlattı. Bize, Salih b. Musa et-Talhî, Abdilazîz b. Refî'den, o da Ebî Salih'ten, o da Ebî Hurevre'den naklederek anlattı;
Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Şüphesiz, size iki halife bıraktım, o ikisine tutunduğunuz -veya o ikisiyle amel ettiğiniz sürece- o ikisinden sonra ebediyyen (asla) sapmazsınız; Allah'ın kitabı ve sünnetim. İkisi, Havz'da bana gelinceye kadar asla ayrılmayacaktır. ' İbn Şâhiıı'in, et-Terğîb'teki rivayeti Bize, İsmail b. Ali b. İsnıâîl anlattı. Bize, Musa b. İslıâk el-Ensârî anlattı. Bize, Muhammed b. Ubeyd b. Muhammed el-Muhâribı anlattı. Bize, Salih b. Musa et-Talhî, Abdilazîz b. Refî'den, o da Peygamber'in (s.a.) hanımı Ünımü Habibe'nin mevlâsı Ebî Salih'ten, o da Ebî Hurevre'den naklederek anlattı;
Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Şüphesiz, size iki halife bıraktım, o ikisine tutunduğunuz -veya o ikisiyle amel ettiğiniz sürece- o ikisinden sonra ebediyyen asla sapmazsınız; Allah'ın kitabı ve sünnetim. İkisi, Havz'da bana gelinceye kadar asla ayrılmayacaktır. 'a.g.e. X,114. 44 Yûsuf b. Abdilber, Thk. Ebi'l-Eşbâl ez-Züheyrî, Dâru İbni'l-Cevzî, I. Baskı, 1994, 45 Ebû Bekr Mahammmed b. Abdillah b. ibrahim eş-Şâfıî el-Bezzâr, Thk. Faruk b. Abdillah el-Alîm b. Musa, Mektebetü edvâi's-selef, Riyad, 1996, Hadis no 601, S: 223. Hibetullah et-Taberî, es-Sünnet, 80. 47 İbn Şahin, et-Terğîb fi fadâili'l-A'mâl, 528. 10 9. el-Dağdâdî'nin, el-Fakîh ve'1-mütefakkih'teki rivayeti 1. Bize, Ebû Tâlib Mulıammed b. İbrahim b. Geylân el-Bezzâz bildirdi. Bize Muhammed b. Abdillah b. İbrahim eş-Şâfiî anlattı. Bize Ebû Kubeysa Muhammed b. Abdirrahmân b. İmâre b. el-Ka'kâ' b. Şibrime ed-Dıbbî anlattı. Bize, Dâvûd b. Amr anlattı. Bize, Salih b. Musa et-Tallû, Abdilazîz b. Refî'den, o da Ebî Salih'ten, o da Ebî Hurevre'den naklederek anlattı;
Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Size iki halife bıraktım, bu ikisinden sonra asla sapmazsınız; Allah'ın kitabı ve sünnetim. Bu ikisi, Havz'da bana gelinceye kadar ayrılmayacaktır. '. Bize Ebu'l-Hüseyn Ali ve Ebu'l-Kâsım Abdulmelik bildirdi. Bize Muhammed b. Abdillah b. Bişrân bildirdi. Her ikiside dedi ki; Bize, Ebû Ahmed Hamza b. Mulıammed b. el-Abbâs bildirdi. Bize, Abdülkerîm b. el-Heysem anlattı. Bize el-Abbâs b. el-Heysem anlattı. Bize, Salih b. Musa et-Talhî, Abdilazîz b. Refî'den, o da Ebî Salih'ten, o da Ebî Hurevre'den naklederek anlattı;
Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Şüphesiz, size iki halife bıraktım, o ikisine tutunduğunuz -veya o ikisiyle amel ettiğiniz sürece- o ikisinden sonra ebediyyen asla sapmazsınız; Allah'ın kitabı ve sünnetim. İkisi, Havz'da bana gelinceye kadar asla ayrılmayacaktır.' İbn Ilazın'ın, el-lhkâın fî usuli'l-Alıkâın'daki rivayeti 1. Bana, Yûsuf b. Abdillah b. Abdilber en-Nemrî anlattı. Bana, her ikiside, Ebi'l-Velîd Abdillah b. Yûsuf el-Kâdî'den, o da İbn ed-Dahîl'den, o da el-Ukaylî'den naklederek anlattı. Bize, Muhammed b. İsmâîl anlattı. Bize, İsmâîl b. Ebî Uveys, Abdillah b. Ebî Abdillah el-Basrî'deıı ve Sevr b. Zeyd ed-Deylî'den, o da İkrime'den, o da İbn Abbas'tan naklederek anlattı;
Peygamber (s.a.) buyurdu ki; 'Ey insanlar! sözümü iyi aklediniz, muhakkak ki ben tebliğ ettim. Ey insanlar! hiç şüphesiz size, ona sımsıkı sarıldığınız sürece asla sapıtmayacağınız şeyi bıraktım: Allah'ın kitabı ve peygamberinin sünneti. ve bihî ile'l-Ukeylî, Bize, Musa b. İshâk anlattı. Bize, Muhammed b. Ubeyd el-Muhâribî anlattı. Bize, Salih b. Musa et-Tallû, Abdilazîz b. Refî'den, o da Ebî Salih'ten, o da Ebî Hurevre'den naklederek anlattı;
Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Şüphesiz, size iki şey bıraktım, o ikisine tutunduğunuz -veya o ikisiyle amel ettiğiniz sürece- o ikisinden sonra ebediyyen asla sapmazsınız; Allah'ın kitabı ve sünnetim. İkisi, Havz'da bana gelinceye kadar asla ayrılmayacaktır.'. İbn Adiy'in, el-Kâınil'deki rivayeti İbn Refî', Ebî Salih'ten, o da Ebî Hureyre'den naklediyor; Rasulullah (s.a.) buyurdu ki, 'Şüphesiz, size iki şey bıraktım, o ikisinden sonra ebediyyen asla sapmazsınız; Allah'ın kitabı ve sünnetim. İkisi, Havz'da bana gelinceye kadar asla ayrılmayacaktır.'" el-Bağdâdî, el-Fakîh ve'1-Mütefakkih, Dâru İhyâi's-sünneti'n-nebeviyye, I Baskı, 1975, 94. a.g.e. 94. İbn Hazan, el-Ihkâm fî usûli'l-Ahkâm,Thk. Ahmed Muhamı a.g.e. 810. 52 İbn Adiy, el-Kâmil, Dâru'1-Fikr, II. Baskı, 1984, IV, 1387. 49 a.g.e. 94. 50 İbn Hazan, el-İhkâm fî usûli'l-Ahkâın,Thk. Ahmed Muhammed Şakir, Kahire, (ts.) 810. 51 a.g.e. 810. 11 12. İba'ül-Muzaffer ve İbn Ebî'd-Dünyâ'ııın naklettiği rivayet; (İbn Ifacer el-IIeytenıî, es-Savâiku'l-Muhrika'da naklediyor Ebî Saîd el-Hudri anlatıyor;
Rasulullalı (s.a.) vefat ettiği hastalığı esnasında bizler öğle namazında iken yanımıza geldi ve; 'Muhakkak ki size, Allah'ın kitabını ve sünnetimi bıraktım. Kur'ân'ı, sünnetimle konuşturun; o ikisine tutunduğunuz sürece, kesinlikle basiretleriniz körelmez, ayaklarınız kaymaz, elleriniz kısalmaz.' Daha sonra da, Ali ve Abbâs'ı işaret ederek buyurdu ki; 'Size bu ikisi hakkında hayır tavsiye ediyorum. .........?!'33 ' el-Heytemî, es-Savâiku'1-Muhrika, Dâru'l-kütübi'l-İlmivve. BevruL III. Baskı. 1993/1414. s. 194
1. İmam Mâlik'in, Muvattâ'ındaki rivayeti29 'Kader bölümünde zikredilmiştir.' Bana, Mâlik'ten naklederek anlattı.30 Mâlik'e ulaştığına göre, Rasulullah (s.a.) şöyle buyurmuştur; 'Size iki şey bırakıyorum; bu iki şeye tutunduğunuz sürece asla sapmayacaksınız: Allah'ın kitabı ve Peygamberinin sünneti.'İmam Mâlik, bu hadisi muttasıl bir senedle zikretmemiştir. Ancak İbn Abdilber, Kesîr b. Abd b. Amr b. Avftan, o da babasından, o da dedesinden mevsul olarak rivayet etmiştir. İbn Abdilber; 'İmam Mâlik'in, bütün mürselleri sahih'tir' der. İmâm es-Suyûtî'de, 'Muvattâ'daki bütün mürsellerin âdı vardır. Hiçbir istisnada bulunmaksızın Muvattâ 'daki bütün rivayetler sahih 'tir, demek doğrudur,' değerlendirmesinde bulunur.
ez-Zürkânî der ki; 'İbn Uyeyne 'ninde belirttiği gibi, İmam Mâlik 'in, 'Belağanî:bana ulaştı' diyerek zikrettiği rivayetlerin tamamı sahihtir. Bu hadisi, İbn Abdilber yukarıda zikredilen senedle; "... Vefatımdan sonra size iki şey bıraktım;..." şeklinde rivayet etmiştir. el-Hâkim 'in belirttiğine göre, Rasulullah (s.a.) veda hutbesi esnasında bu hatırlatmayı yapmıştır.. el-Hâkim'in, el-Müstedrek'teki rivayeti 1. Bize, Ebû Bekr b. İshâk el-Fakîh haber verdi. Bize, Muhammed b. îsâ b. es-Seken el-Vâsiti bildirdi. Bize, Dâvud b. Amr ed-Dıbbî anlattı. Bize, Salih b. Musa et-Talhî, Abdilazîz b. Refî'den, o da Ebî Salih'ten, o da Ebî Hureyre'den naklederek anlattı;
Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Size iki şey bıraktım, bu ikisinden sonra asla sapmazsınız; Allah'ın kitabı ve sünnetim. Bu ikisi, Havz'da bana gelinceye kadar ayrılmayacaktır.'.
Bize, Ebû Bekr b. İshâk el-Fakîh anlattı. Bize, el-Abbas b. el-Fadl el-Esfatî haber verdi. Bize İsmâîl b. Ebî Uveys anlattı. (Bana,) İsmail b. Muhammed b. el-Fadl eş-Şa'rânî (haber verdi). Bize, dedem anlattı. Bize İbn Ebî Uveys anlattı. Bana babam, Sevr b. Zeyd ed-Deylî'den, o da, Ikrime'den, o da İbn Abbas'tan naklederek anlattı; 'Allah'ın kitabı ve sünnetim' olarak gelen rivayetlerde 'sekaleyn' lafzı geçmemektedir. Ancak, 'sekaleyn' lafzıyla gelen rivayetlerde zikredilen 'Allah'ın kitabı' ifadesi, Rasulullah'ın (s.a.) sünnetini de içeren bir ifade olduğundan dolayı, 'Allah'ın kitabı ve sünnetim' şeklindeki rivayetleri 'Sekaleyn Hadisi' başlığı altında mülahaza ettik.
Arabca metni için bk. s. ... 30 Ubeydullah b. Yahya (v.278) 31 Mâlik, el-Muvattâ, Kitâbu'l-kader, H, 899. 32 es-Suyûtî, Tenvîru'l-havâlik, II, 207............ 33 a.g.e. I, 38. 34 Sözlükte ısırmak, ısırarak koparmak manasına gelen 'adda' kök fiilinin ism-i failidir. Aynı fiil mecaz olarak takviye etmek, desteklemek, sımsıkı sarılmak manalarına da kullanılır. Nitekim imam Şafiî'nin ınürsel hadisle ancak bir mürsel veya başka tarikden müsned, yahut da şahabı sözü gibi bir rivayetle desteklenmesi halinde amel edilebileceği görüşü ile bu konudaki tartışmalarda desteklemek, kuvvetlendirmek manasına kullanıldığı dikkati çeker. (Câmi'ut-Tahsîl, 35,38) Hadis ilminde âdıd, zayıf hadisi destekleyen, ona kuvvet kazandırarak zayıflıktan kurtarıp basen derecesine yükselten güvenilir ravinin aynı manaya gelen hadisidir. (M. Uğur, Ans. Hd. Ter. Sz. 6) 35 es-Suyûtî, Tenvîru'l-havâlik, I, 6............ 36 ez-Zürkânî, Şerhu'z-Zürkânî âlâ muvatta imam Mâlik, Dârü'1-fıkr, 1981, IV, 246. 37 el-Hâkim, el-Müstedrek, ........... 38 a.g.e. I, 172; el- Hâkim, el-Müstedrek ma'at-telhîs, Mektebetü'l-İslâmiyye, Beyrut, I, 93.
Rasulullah (s.a.) veda baççında insanlara bir hutbe irâd etti ve; 'Muhakkak ki, Şeytan bu arzda (Allah'ın dışında herhangi birşeye) tapmanızdan ümit kesmiştir. Ancak o, bunların dışında, sizin basit gördüğünüz amellerinizde kendisine itaat edilmesine razı olmuştur; dikkat ediniz! Ey insanlar! Şüphesiz size, ona sımsıkı sarıldığınız sürece kesinlikle ebediyyen sapmayacağınız şeyi bıraktım: Allah'ın kitabı ve peygamberinin sünneti (s.a.). Muhakkak ki, her müslümau (diğer) ınüslümanın kardeşidir; müslümanlar kardeştir; hiçbir kimseye, gönül hoşnutluğu olmaksızın kardeşinin malından alması helal olmaz; zulmetmeyiniz; benden sonra birbirleriııizin boyunlarını vuran kafirler olarak dönmeyiniz! Buhârî, İkrime 'nin; Müslim, Ebî Uveys 'in hadisiyle ihlicac etmiştir ve diğer hadis ravileri, mııttefekun aleyhim 'tir
Buhari ve Müslim 'in güvenirliğinde ittifak ettiği ravilerdir). Bu hadis, Peygamber'in (s.a.) hutbesinde yer almıştır. Sahih'teki tahricinde ittifak vardır; 'Ey İnsanlar! Muhakkak ki sizlere, ona sarıldığınız sürece asla sapıtmayacağınız şeyi bıraktım; Allah'ın kitabı,39 sizlere ben sorulacağım, ne diyeceksiniz?' Bu hutbede sünnete sımsıkı sarılma....... ?!!! el-Hâkim bu hadisi naklettikten sonra, ona şâhid olarak şu hadisi zikreder; Salih b. Musa et-Talhî, Abdilazîz b. Refî'den, o da Ebî Salih'ten, o da Ebî Hureyre'den (r.a.) rivayet etti; Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Size iki şey bıraktım, o ikisinden sonra asla sapmazsınız: Allah'ın kitabı ve sünnetim. Havz'da bana gelinceye kadar ikisi ayrılmayacaktır. ed-Dârekutnî'nin Sünen'deki rivayeti Bize, Ebû Bekr eş-Şâfiî anlattı. Bize, Ebû Kubeysa Muhammed b. Abdirrahmân b. imâra b. el-Ka'kâ nlattı. Bize, Dâvud b. Amr anlattı. Bize, Salih b. Musa, Abdilazîz b. Refî'den, ö da Ebî Salih'ten, o da Ebî Hureyre'den naklederek anlattı; Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Size iki halife bıraktım, bu ikisinden sonra asla sapmazsınız; Allah'ın kitabı ve sünnetim. Bu ikisi, Havz'da bana gelinceye kadar ayrılmayacaktır.' İmam Mâlik'in, Muvattâ'ında mürsel olarak zikrettiği bu hadisi, el-Hâkim, Müstcdrek'inde, İbn Abbas'tan rivayet ederek, isnadı sahihtir' demiştir.41 4. el-Beyhakî'nin, es-Siiııenü'l-kübrâ'daki rivayeti 1. Bize, Ebû Abdillah el-Hâfız haber verdi. Bana, İsınâîl b. Muhammed b. el-Fadl eş-Şa'rânî haber verdi. Bize, dedem anlattı. Bize, İbn Ebî Uveys anlattı. Bize, babam, Sevr b. Zeyd ed-Deylî'den o da İkrime'den, o da İbn Abbas'tan (r.anhumâ) naklederek anlattı;Rasulullah (s.a.) veda haççında insanlar hutbe irâd etti ve; 'Ey İnsanlar! Ona sarıldığınız sürece ebediyyen kesinlikle sapıtmayacağınız şeyi size bıraktım; Allah'ın kitabı ve Peygamberinin sünneti' Bize, Bağdad'ta Ebu'l-Hüseyn b. Bişrân el-Adl haber verdi. Bize, Ebû Ahmed Hamza b. Mulıamıned b. el-Abbâs bildirdi. Bize, Abdulkerîm b. El-Hesutı anlattı.
Bize, el-Abbâs b. el-Hesîm bildirdi. Bize Salih b. Musa et-Talhî, Abdilazîz b. Refî'den, o da Ebî Salih'ten, o da Ebî Hurevre'den naklederek anlattı; Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Size iki halife bıraktım, o ikisine tutunduğunuz -veya o ikisiyle arnel ettiğiniz sürece- o ikisinden sonra asla sapmazsınız; Allah'ın kitabı ve sünnetim. Havz'da bana gelinceye kadar ikisi ayrılmayacaktır.'. İbn Abdilber'in, Câmiu Beyâni'i-İlm'deki rivayeti Bize, Saîd b. Osman anlattı.
Bize, Ahmed b. Duhaynı anlattı. Bize, Mulıamıned b. İbrahim (ed-Dîybulî) anlattı. Bize, Ali b. Zeyd el-Ferâidî anlattı. Bize, (el-Hüneynî), Kesîr b. Abdillah b. Anır b. Avf'tan, o da babasından, o da dedesinden naklederek anlattı; Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Size iki şey bıraktım, o iki şeye sarıldığınız sürece asla sapmazsınız; Allah'ın kitabı ve Peygamberinin sünneti' el-Bezzâr'ııı, el-Geylâniyât'taki rivayeti Bize, Ebû Kubeysa Mulıamıned b. Abdirralımân b. İmâra b. el-Ka'kâ' İbn Şibrime ed-Dıbbî anlattı. Bize, Dâvud b. Ömer anlattı. Bize, Salih b. Musa et-Talhî, Abdilazîz b. Refî'den, o da Vbî Salih'ten, o da Ebî Hurevre'den naklederek anlattı;
Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Size iki şey bıraktım, o ikisinden sonra asla sapmazsınız: Allah'ın kitabı ve sünnetim. Havz'da bana gelinceye kadar ikisi ayrılmayacaktır.' Ilibetullnlı et-Taberî'nin es-Sünııe'deki rivayeti Bize, el-Hasen b. Osman haber verdi. Bize, Damra b. Muhammed b. el-Abbâs anlattı. Bize, Abdulkerîm b. el-Heysem anlattı. Bize, Salih b. Musa et-Talhî, Abdilazîz b. Refî'den, o da Ebî Salih'ten, o da Ebî Hurevre'den naklederek anlattı;
Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Şüphesiz, size iki halife bıraktım, o ikisine tutunduğunuz -veya o ikisiyle amel ettiğiniz sürece- o ikisinden sonra ebediyyen (asla) sapmazsınız; Allah'ın kitabı ve sünnetim. İkisi, Havz'da bana gelinceye kadar asla ayrılmayacaktır. ' İbn Şâhiıı'in, et-Terğîb'teki rivayeti Bize, İsmail b. Ali b. İsnıâîl anlattı. Bize, Musa b. İslıâk el-Ensârî anlattı. Bize, Muhammed b. Ubeyd b. Muhammed el-Muhâribı anlattı. Bize, Salih b. Musa et-Talhî, Abdilazîz b. Refî'den, o da Peygamber'in (s.a.) hanımı Ünımü Habibe'nin mevlâsı Ebî Salih'ten, o da Ebî Hurevre'den naklederek anlattı;
Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Şüphesiz, size iki halife bıraktım, o ikisine tutunduğunuz -veya o ikisiyle amel ettiğiniz sürece- o ikisinden sonra ebediyyen asla sapmazsınız; Allah'ın kitabı ve sünnetim. İkisi, Havz'da bana gelinceye kadar asla ayrılmayacaktır. 'a.g.e. X,114. 44 Yûsuf b. Abdilber, Thk. Ebi'l-Eşbâl ez-Züheyrî, Dâru İbni'l-Cevzî, I. Baskı, 1994, 45 Ebû Bekr Mahammmed b. Abdillah b. ibrahim eş-Şâfıî el-Bezzâr, Thk. Faruk b. Abdillah el-Alîm b. Musa, Mektebetü edvâi's-selef, Riyad, 1996, Hadis no 601, S: 223. Hibetullah et-Taberî, es-Sünnet, 80. 47 İbn Şahin, et-Terğîb fi fadâili'l-A'mâl, 528. 10 9. el-Dağdâdî'nin, el-Fakîh ve'1-mütefakkih'teki rivayeti 1. Bize, Ebû Tâlib Mulıammed b. İbrahim b. Geylân el-Bezzâz bildirdi. Bize Muhammed b. Abdillah b. İbrahim eş-Şâfiî anlattı. Bize Ebû Kubeysa Muhammed b. Abdirrahmân b. İmâre b. el-Ka'kâ' b. Şibrime ed-Dıbbî anlattı. Bize, Dâvûd b. Amr anlattı. Bize, Salih b. Musa et-Tallû, Abdilazîz b. Refî'den, o da Ebî Salih'ten, o da Ebî Hurevre'den naklederek anlattı;
Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Size iki halife bıraktım, bu ikisinden sonra asla sapmazsınız; Allah'ın kitabı ve sünnetim. Bu ikisi, Havz'da bana gelinceye kadar ayrılmayacaktır. '. Bize Ebu'l-Hüseyn Ali ve Ebu'l-Kâsım Abdulmelik bildirdi. Bize Muhammed b. Abdillah b. Bişrân bildirdi. Her ikiside dedi ki; Bize, Ebû Ahmed Hamza b. Mulıammed b. el-Abbâs bildirdi. Bize, Abdülkerîm b. el-Heysem anlattı. Bize el-Abbâs b. el-Heysem anlattı. Bize, Salih b. Musa et-Talhî, Abdilazîz b. Refî'den, o da Ebî Salih'ten, o da Ebî Hurevre'den naklederek anlattı;
Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Şüphesiz, size iki halife bıraktım, o ikisine tutunduğunuz -veya o ikisiyle amel ettiğiniz sürece- o ikisinden sonra ebediyyen asla sapmazsınız; Allah'ın kitabı ve sünnetim. İkisi, Havz'da bana gelinceye kadar asla ayrılmayacaktır.' İbn Ilazın'ın, el-lhkâın fî usuli'l-Alıkâın'daki rivayeti 1. Bana, Yûsuf b. Abdillah b. Abdilber en-Nemrî anlattı. Bana, her ikiside, Ebi'l-Velîd Abdillah b. Yûsuf el-Kâdî'den, o da İbn ed-Dahîl'den, o da el-Ukaylî'den naklederek anlattı. Bize, Muhammed b. İsmâîl anlattı. Bize, İsmâîl b. Ebî Uveys, Abdillah b. Ebî Abdillah el-Basrî'deıı ve Sevr b. Zeyd ed-Deylî'den, o da İkrime'den, o da İbn Abbas'tan naklederek anlattı;
Peygamber (s.a.) buyurdu ki; 'Ey insanlar! sözümü iyi aklediniz, muhakkak ki ben tebliğ ettim. Ey insanlar! hiç şüphesiz size, ona sımsıkı sarıldığınız sürece asla sapıtmayacağınız şeyi bıraktım: Allah'ın kitabı ve peygamberinin sünneti. ve bihî ile'l-Ukeylî, Bize, Musa b. İshâk anlattı. Bize, Muhammed b. Ubeyd el-Muhâribî anlattı. Bize, Salih b. Musa et-Tallû, Abdilazîz b. Refî'den, o da Ebî Salih'ten, o da Ebî Hurevre'den naklederek anlattı;
Rasulullah (s.a.) buyurdu ki; 'Şüphesiz, size iki şey bıraktım, o ikisine tutunduğunuz -veya o ikisiyle amel ettiğiniz sürece- o ikisinden sonra ebediyyen asla sapmazsınız; Allah'ın kitabı ve sünnetim. İkisi, Havz'da bana gelinceye kadar asla ayrılmayacaktır.'. İbn Adiy'in, el-Kâınil'deki rivayeti İbn Refî', Ebî Salih'ten, o da Ebî Hureyre'den naklediyor; Rasulullah (s.a.) buyurdu ki, 'Şüphesiz, size iki şey bıraktım, o ikisinden sonra ebediyyen asla sapmazsınız; Allah'ın kitabı ve sünnetim. İkisi, Havz'da bana gelinceye kadar asla ayrılmayacaktır.'" el-Bağdâdî, el-Fakîh ve'1-Mütefakkih, Dâru İhyâi's-sünneti'n-nebeviyye, I Baskı, 1975, 94. a.g.e. 94. İbn Hazan, el-Ihkâm fî usûli'l-Ahkâm,Thk. Ahmed Muhamı a.g.e. 810. 52 İbn Adiy, el-Kâmil, Dâru'1-Fikr, II. Baskı, 1984, IV, 1387. 49 a.g.e. 94. 50 İbn Hazan, el-İhkâm fî usûli'l-Ahkâın,Thk. Ahmed Muhammed Şakir, Kahire, (ts.) 810. 51 a.g.e. 810. 11 12. İba'ül-Muzaffer ve İbn Ebî'd-Dünyâ'ııın naklettiği rivayet; (İbn Ifacer el-IIeytenıî, es-Savâiku'l-Muhrika'da naklediyor Ebî Saîd el-Hudri anlatıyor;
Rasulullalı (s.a.) vefat ettiği hastalığı esnasında bizler öğle namazında iken yanımıza geldi ve; 'Muhakkak ki size, Allah'ın kitabını ve sünnetimi bıraktım. Kur'ân'ı, sünnetimle konuşturun; o ikisine tutunduğunuz sürece, kesinlikle basiretleriniz körelmez, ayaklarınız kaymaz, elleriniz kısalmaz.' Daha sonra da, Ali ve Abbâs'ı işaret ederek buyurdu ki; 'Size bu ikisi hakkında hayır tavsiye ediyorum. .........?!'33 ' el-Heytemî, es-Savâiku'1-Muhrika, Dâru'l-kütübi'l-İlmivve. BevruL III. Baskı. 1993/1414. s. 194
