Çevrimdışı
Ehli Ha'l ve'l-Akd Halifeyi Seçer
Allah-u Teâlâ şöyle buyurmuştur:
"İşler konusunda onlarla istişare et." (AI-i İmran: 159)
Bu ayette hitap, ne kadar Rasûlullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e ise de bütün İslam ümmetine yöneliktir. Bu yüzden İslam ümmetinin, önemli işlerde istişare etmesi gerekir.
İslam ümmeti için en önemli işlerinden birisi de halifeyi tayin meselesidir. Müslümanların rızası olmadan ve onlarla istişare edilmeden halife tayin edilmemesi gerekir.
Tabi bu konuda muteber olan, bütün Müslümanların görüşü değil, ehl-i hal ve ve'l akdin görüşüdür.
Rasûlullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem dönemdeki ehli hal ve'l akd; sahabelerin en ileri gelenlerinden ve ilim sahiplerinden, Rasûlullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem ile çok fazla haşir neşir oldukları için çok isabetli görüşlere sahip olan, Rasûlullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'den sonra bu ümmeti en güzel kimin idare edebileceğini çok iyi bilen kimselerdi.
Hicri birinci asırda ehli hal ve'l akd, bu kimselerden oluşuyordu.
Onlardan sonraki asırlarda, ehli hal ve'l akd, onlara en çok benzeyen kimselerden olmalıdır. İşte halife böyle kişilerin seçimi ile tayin edilir. Çünkü bütün İslam ümmeti bu kişilere güvenir, bu hususta onlara yetki tanır ve onların seçtiği kişiden razı olurlar.
Fakat halifenin, bütün ehli hal ve'l akd'in ittifakıyla seçilmesi şart değildir. Onların çoğunluğunun bir kişinin üzerinde ittifak etmesi yeterlidir. Tıpkı Ömer Radıyallahu Anhu'nun kendisinden sonra halifenin nasıl tayin edileceğini belirtmesi gibi...
Onların çoğunluğu aralarında bir kişiyi seçeceklerdi. Bu seçimden sonra bütün Müslümanların, Kur'an ve Sünnete bağlı kaldığı müddetçe itaat etmek üzere halifeye beyat etmeleri gerekir. Halifeye itaat sağ kaldığı müddetçe farz olduğu gibi, ölümünden sonra da farzdır.
Bu yüzden halife, kendi vefatından sonra bir halife tayin edecek olursa, o kişiyi halife seçip itaat etmek de farz olur. Tıpkı Ebu Bekir Radıyallahu Anhu'nun kendi vefatından sonra Ömer b. Hattab Radıyallahu Anhu'yu halife tayin etmesinde olduğu gibi...
Şayet halife belli bir kişi tayin etmez de, halifenin belli bir grup içinden seçilmesini tavsiye ederse halifenin ancak bu kişiler arasından seçilmesi gerekir. Tıpkı Ömer b. Hattab'ın kendisinden sonraki halifenin, tayin ettiği altı kişi arasından seçilmesini vasiyet etmesi gibi...
Eğer halife hiç kimseyi tayin etmezse ehli hal vel akd halifeyi seçer.
Allah-u Teâlâ şöyle buyurmuştur:
"İşler konusunda onlarla istişare et." (AI-i İmran: 159)
Bu ayette hitap, ne kadar Rasûlullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e ise de bütün İslam ümmetine yöneliktir. Bu yüzden İslam ümmetinin, önemli işlerde istişare etmesi gerekir.
İslam ümmeti için en önemli işlerinden birisi de halifeyi tayin meselesidir. Müslümanların rızası olmadan ve onlarla istişare edilmeden halife tayin edilmemesi gerekir.
Tabi bu konuda muteber olan, bütün Müslümanların görüşü değil, ehl-i hal ve ve'l akdin görüşüdür.
Rasûlullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem dönemdeki ehli hal ve'l akd; sahabelerin en ileri gelenlerinden ve ilim sahiplerinden, Rasûlullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem ile çok fazla haşir neşir oldukları için çok isabetli görüşlere sahip olan, Rasûlullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'den sonra bu ümmeti en güzel kimin idare edebileceğini çok iyi bilen kimselerdi.
Hicri birinci asırda ehli hal ve'l akd, bu kimselerden oluşuyordu.
Onlardan sonraki asırlarda, ehli hal ve'l akd, onlara en çok benzeyen kimselerden olmalıdır. İşte halife böyle kişilerin seçimi ile tayin edilir. Çünkü bütün İslam ümmeti bu kişilere güvenir, bu hususta onlara yetki tanır ve onların seçtiği kişiden razı olurlar.
Fakat halifenin, bütün ehli hal ve'l akd'in ittifakıyla seçilmesi şart değildir. Onların çoğunluğunun bir kişinin üzerinde ittifak etmesi yeterlidir. Tıpkı Ömer Radıyallahu Anhu'nun kendisinden sonra halifenin nasıl tayin edileceğini belirtmesi gibi...
Onların çoğunluğu aralarında bir kişiyi seçeceklerdi. Bu seçimden sonra bütün Müslümanların, Kur'an ve Sünnete bağlı kaldığı müddetçe itaat etmek üzere halifeye beyat etmeleri gerekir. Halifeye itaat sağ kaldığı müddetçe farz olduğu gibi, ölümünden sonra da farzdır.
Bu yüzden halife, kendi vefatından sonra bir halife tayin edecek olursa, o kişiyi halife seçip itaat etmek de farz olur. Tıpkı Ebu Bekir Radıyallahu Anhu'nun kendi vefatından sonra Ömer b. Hattab Radıyallahu Anhu'yu halife tayin etmesinde olduğu gibi...
Şayet halife belli bir kişi tayin etmez de, halifenin belli bir grup içinden seçilmesini tavsiye ederse halifenin ancak bu kişiler arasından seçilmesi gerekir. Tıpkı Ömer b. Hattab'ın kendisinden sonraki halifenin, tayin ettiği altı kişi arasından seçilmesini vasiyet etmesi gibi...
Eğer halife hiç kimseyi tayin etmezse ehli hal vel akd halifeyi seçer.
