İslami Forum, Dini Forum, islami site, islami sohbet, radyo, islami bilgiler
İslam-tr.org'a hoş geldiniz! Hemen üye olun ve kendi konularınızı, düşüncelerinizi paylaşarak bu platforma katılın. Oturum açtıktan sonra, İslam dini, tarih ve güncel konularla ilgili paylaşımlarda bulunabilirsiniz.
Çözüldü İmam Secdedeyken Namaza Yetişen Ne Yapar?
- Konbuyu başlatan avahit
- Başlangıç tarihi
Çevrimdışı
Namaza imamla beraber başlayamayan, yani imama sonradan uyan kimseye mesbuk denir.
Mesbuk, kılamadığı rekât veya rekâtları, kural olarak (aynı matematikteki boş kümeler gibi) boş geçmiş kabul ederek, imamın sağ tarafına/ilk selâmından sonra, kendisi selâm vermeyip, ‘Allah-u ekber’ diyerek kalkar.
İmama sonradan uyan kimsenin kaçırmış olduğu rekâtlar ilk rekatlar olduğu için, imamdan sonra kılınacak olan rekâtlar namazın ilk rekâtları olur. Bu nedenle, tek başına namaz kılarken ilk rekâtta neler okunuyorsa, imam selam verdikten sonra kılınacak rekâtlarda da ona göre okuma yapılmalıdır. Bundan kastedilen şey şudur: İmam selam verdikten sonra kılınan ilk rekât, namazın ilk rakâtının kazası olduğuna göre, bu rakâtta subhaneke duası okunur, ardından euzu besmele çekilerek Fatiha ve zammı sûre okunur. İmam selamından sonra (varsa) kılınacak ikinci rekâtta da zammı sûre okunmalıdır. Çünkü bu da namazın ikinci rekâtı yerine geçmektedir.
İmam, rukûdan kalkmadan önce yetişerek, çok kısa bir süreliğine de olsa, (en az bir defa subhâne rabbbiyel azim deme süresinde) imamla birlikte rukû yapan kimse, o rakâte yetişmiş olur. Dolayısıyla bu rakâtla ilgili herhangi bir işlemi kaza etmesi gerekmez. Mesela, imama ilk rakâtın rukûsunda yetişen kimse, namaza daha başında yetişmiş demektir.
İmam rukûdan kalktıktan sonra cemaata yetişen kimse, o rakâtı bütünüyle kaçırmış olur, namaza yetiştiği yerden itibaren katılıp secdeleri imamla birlikte yapar, sonraki rakâta kalkar. İmamla birlikte üç rakat kıldıktan sonra kaçırdığı bir rakâtı imam selam verdikten sonra tamamlar.
Şafiî mezhebine göre, bir kimse imama secdede iken yetişirse ifiitah tekbiri alır, sonra tekbir getirmeksizin secdeye vanr.
Eğer imama namazın sonunda yetişirse yine iftitah tekbiri alıp oturur. Cemaat faziletini almış olur.
Eğer imama son rekâtta yetişirse bu rekât onun namazının ilk rekâtı olur. Çünkü Ali (r.anh)'den rivayet edildiğine göre şöyle demiştir:
"Yetiştiğin rekât senin namazının ilk rekâtıdır."
Yine İbni Ömer (r.anhuma)'den rivayet edildiğine göre kendisi şöyle demiştir:
"Bu kişi tekbir alır ye imam selâm verince namazının geriye kalan kısmını tamamlamaya kalkar."
Bununla mezhebin şu kaidesi yerleşmiştir:
"Mesbukun yetiştiği rekât onun namazının evvelidir, tamamladığı rekâtlar ise namazının sonudur." Çünkü Peygamber (a.s.) şöyle buyurmuştur: "Namazdan yetiştiğiniz kadarını kılın, kaçırdığınızı ise tamamlayın."
(Bu hadisi Buharî ile Muslim Ebu Hurayra'den bîr çok yollardan rivayet etmişlerdir. Bu rivayet isedaha kuvvetlidir. Nitekim Beyhakî de böyle kabul etmiştir. el-Mecmû, IV, 120)
Bu meseledeki hüküm diğer mezheb imamlarının görüşlerine uymamaktadır. Onlara göre, mesbukun yetiştiği rekât namazının sonu, tamamladığı rekâtlar ise namazının evvelidir." Çünkü Peygamber (a.s.) şöyle buyuruyor; "Yetiştiğiniz kadarını kılın, kaçırdığınızı kaza edin."
(Bu hadisi Ahmed, Buhari, Muslim ve Neseî rivayet etmişlerdir.)
Namaz kunut bulunan bir namaz ise ve mesbuk imamla birlikte kunut okusa namazının sonunda kunutu yeniden yapar. Çünkü imamla birlikte yaptığını ona uymak için yapmıştır. Kunut yerine ulaşınca onu yeniden yapması gerekir. Bu mesele teşehhude benzer. Bir kimse mesbuk olduğu hâlde imamla birlikte teşehhudde otursa, sonra eksiğini tamamlarken teşehhüt yeri gelince yeniden teşehhudde bulunması gerekir.
İlk iki rekâtı yahut onlardan birini kaçıran mesbukun son iki rekâtta yahut iki rekâttan birinde Fatihadan sonra bir sure okuması sünnettir. Bunun sebebi, namazın süresiz kalmamasıdır.
Hanbeli Mezhebine göre ; kişi birinci rekâtı imamla kılmayı kaçıracak olsa, onu istiftah, eûzu-bcsmele ve Fatiha'dan sonra sure okuyarak yerine getirir. Eğer ikinci rekât olsa, Fatihadan sonra bir sure okur. Eğer üçüncü yahut dördüncü rekâtı imamla beraber kılmamış olsa sadece Fatihayı okur.
Eğer bir özür sebebiyle imamla beraber secde etmekten geri kalırsa, ikinci secdede imama uyar ve onun için rekât tamamlanmış olur. Ancak kılamadığı rekâtı imam selâm verdikten sonra aynen kaza etmesi gerekir.
Bir kimse, uyku, gaflet ve benzeri bir özür sebebiyle imamdan bir veya daha fazla rekât geride kalırsa namazının geri kalan kısmında ona uyar ve imam selâm verdikten sonra kalan kısmını mesbuk gibi kaza eder.
(Vehbe Zuhayli, İslam Fıkhı Ans. C.2, Sf: 328 - 329)
Mesbuk, kılamadığı rekât veya rekâtları, kural olarak (aynı matematikteki boş kümeler gibi) boş geçmiş kabul ederek, imamın sağ tarafına/ilk selâmından sonra, kendisi selâm vermeyip, ‘Allah-u ekber’ diyerek kalkar.
İmama sonradan uyan kimsenin kaçırmış olduğu rekâtlar ilk rekatlar olduğu için, imamdan sonra kılınacak olan rekâtlar namazın ilk rekâtları olur. Bu nedenle, tek başına namaz kılarken ilk rekâtta neler okunuyorsa, imam selam verdikten sonra kılınacak rekâtlarda da ona göre okuma yapılmalıdır. Bundan kastedilen şey şudur: İmam selam verdikten sonra kılınan ilk rekât, namazın ilk rakâtının kazası olduğuna göre, bu rakâtta subhaneke duası okunur, ardından euzu besmele çekilerek Fatiha ve zammı sûre okunur. İmam selamından sonra (varsa) kılınacak ikinci rekâtta da zammı sûre okunmalıdır. Çünkü bu da namazın ikinci rekâtı yerine geçmektedir.
İmam, rukûdan kalkmadan önce yetişerek, çok kısa bir süreliğine de olsa, (en az bir defa subhâne rabbbiyel azim deme süresinde) imamla birlikte rukû yapan kimse, o rakâte yetişmiş olur. Dolayısıyla bu rakâtla ilgili herhangi bir işlemi kaza etmesi gerekmez. Mesela, imama ilk rakâtın rukûsunda yetişen kimse, namaza daha başında yetişmiş demektir.
İmam rukûdan kalktıktan sonra cemaata yetişen kimse, o rakâtı bütünüyle kaçırmış olur, namaza yetiştiği yerden itibaren katılıp secdeleri imamla birlikte yapar, sonraki rakâta kalkar. İmamla birlikte üç rakat kıldıktan sonra kaçırdığı bir rakâtı imam selam verdikten sonra tamamlar.
Şafiî mezhebine göre, bir kimse imama secdede iken yetişirse ifiitah tekbiri alır, sonra tekbir getirmeksizin secdeye vanr.
Eğer imama namazın sonunda yetişirse yine iftitah tekbiri alıp oturur. Cemaat faziletini almış olur.
Eğer imama son rekâtta yetişirse bu rekât onun namazının ilk rekâtı olur. Çünkü Ali (r.anh)'den rivayet edildiğine göre şöyle demiştir:
"Yetiştiğin rekât senin namazının ilk rekâtıdır."
Yine İbni Ömer (r.anhuma)'den rivayet edildiğine göre kendisi şöyle demiştir:
"Bu kişi tekbir alır ye imam selâm verince namazının geriye kalan kısmını tamamlamaya kalkar."
Bununla mezhebin şu kaidesi yerleşmiştir:
"Mesbukun yetiştiği rekât onun namazının evvelidir, tamamladığı rekâtlar ise namazının sonudur." Çünkü Peygamber (a.s.) şöyle buyurmuştur: "Namazdan yetiştiğiniz kadarını kılın, kaçırdığınızı ise tamamlayın."
(Bu hadisi Buharî ile Muslim Ebu Hurayra'den bîr çok yollardan rivayet etmişlerdir. Bu rivayet isedaha kuvvetlidir. Nitekim Beyhakî de böyle kabul etmiştir. el-Mecmû, IV, 120)
Bu meseledeki hüküm diğer mezheb imamlarının görüşlerine uymamaktadır. Onlara göre, mesbukun yetiştiği rekât namazının sonu, tamamladığı rekâtlar ise namazının evvelidir." Çünkü Peygamber (a.s.) şöyle buyuruyor; "Yetiştiğiniz kadarını kılın, kaçırdığınızı kaza edin."
(Bu hadisi Ahmed, Buhari, Muslim ve Neseî rivayet etmişlerdir.)
Namaz kunut bulunan bir namaz ise ve mesbuk imamla birlikte kunut okusa namazının sonunda kunutu yeniden yapar. Çünkü imamla birlikte yaptığını ona uymak için yapmıştır. Kunut yerine ulaşınca onu yeniden yapması gerekir. Bu mesele teşehhude benzer. Bir kimse mesbuk olduğu hâlde imamla birlikte teşehhudde otursa, sonra eksiğini tamamlarken teşehhüt yeri gelince yeniden teşehhudde bulunması gerekir.
İlk iki rekâtı yahut onlardan birini kaçıran mesbukun son iki rekâtta yahut iki rekâttan birinde Fatihadan sonra bir sure okuması sünnettir. Bunun sebebi, namazın süresiz kalmamasıdır.
Hanbeli Mezhebine göre ; kişi birinci rekâtı imamla kılmayı kaçıracak olsa, onu istiftah, eûzu-bcsmele ve Fatiha'dan sonra sure okuyarak yerine getirir. Eğer ikinci rekât olsa, Fatihadan sonra bir sure okur. Eğer üçüncü yahut dördüncü rekâtı imamla beraber kılmamış olsa sadece Fatihayı okur.
Eğer bir özür sebebiyle imamla beraber secde etmekten geri kalırsa, ikinci secdede imama uyar ve onun için rekât tamamlanmış olur. Ancak kılamadığı rekâtı imam selâm verdikten sonra aynen kaza etmesi gerekir.
Bir kimse, uyku, gaflet ve benzeri bir özür sebebiyle imamdan bir veya daha fazla rekât geride kalırsa namazının geri kalan kısmında ona uyar ve imam selâm verdikten sonra kalan kısmını mesbuk gibi kaza eder.
(Vehbe Zuhayli, İslam Fıkhı Ans. C.2, Sf: 328 - 329)
Benzer konular
-
İlmi Konu 4 Mezheb İmamının Tasavvufçular Hakkında Sahih Görüşleri- Başlatan Ahıskalı
- Cevaplar: 0
-
Sahîh-i Müslim Şerhi el-Minhâc İmam Muhyiddin En-Nevevî- Başlatan Öğrenen Müslüman
- Cevaplar: 4
-
Çözüldü İmam Muhammed'e Ait Olduğu Söylenen Sözü Açıklar mısınız?
- Başlatan Öğrenen Müslüman
- Cevaplar: 1
-
Soru Fıkhı Ekber Aliyyül Kari Şerhi'nde Geçen İmam Azam'ın Sözü Doğru mu?
- Başlatan Öğrenen Müslüman
- Cevaplar: 11
-
Video 4 Mezhep İmamının ''Allah Nerede?'' Sorusuna Verdiği Yanıt
- Başlatan Ahıskalı
- Cevaplar: 2
-
-
Video İmam Maturidiye Göre, Tarikatçı=Mekke Müşriğidir
- Başlatan Ahıskalı
- Cevaplar: 3
-
Çözüldü İmam Şafii ile Bir Adam Arasında Geçen Bu Anının Kaynağı Var mı?
- Başlatan Öğrenen Müslüman
- Cevaplar: 3