Selam
@Sidretul Munteha
İlâhî înayet; yardım, lütuf ve iyilik anlamında kullanılan bir kelimedir. Hem insani hem de ilahi yardımları ifade etmek için tercih edilen bir terimdir.
Bu arada ben hoca değilim estağfurullah.
Tasavvufla ilgili sorunuza gelecek olursak; pek hakim olduğum bir konu değil ama elimdeki bazı kaynaklarda tasavvufçuların İmam diye vasıflandırdığı kişilerin görüşleri olabilir.
Bence eğer Kur'an ve Sünnete aykırı bir görüş yoksa en azından şeriata uygun olduğu sürece görüşlerin değerlendirilmesinde bir sakınca olmadığını düşünüyorum.
Ben burada size bir hadisle ilgili cevap vermek istiyorum;
Enes r.a anlatıyor: "Bir grup peygamber s.a.v.'in huzurunda adamın birini aşırı derecede övünce, Allah Resulü s.a.v. kendilerine:
O adamın aklı nasıldır? Diye sordu.
Grup: Biz sana adamın ibadetteki çabalarını ve çeşitli iyiliklerini söylüyoruz, sen bize aklını soruyorsun! dediler.
Resulullah: Ahmak kişi, cehaleti yüzünden ahlaksız kişinin günahlarından çok daha fazla günahlara bulaşabilir. Yarın kullar, Rablerine en yakın derecelere akılları oranında yükselecekler" buyurdu. Kitabu'l-akl'da tahriç edilmiştir. Tirmizi de de kısa olarak en-Nevâdir'de aktarılır.)
Ömer r.a'den Peygamber s.a.v.'in şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir.
"Kişi, akıl gibi başka bir üstün değeri elde etmiş değildir. Akıl, sahibini doğru yola iletir, düşük davranışlardan alıyor. Aklı kemale ermedikçe kulun ne imanı tamam olur ne de dini istikamet bulur." (Aynı kaynak)
Herşeyden önce bir Müslümanın dinini öğrenmesi farzdır, Bunun için ilimle meşgul olması gerekir. Öncelikle farz ilimleri öğrenmesi zaruridir. Öğrendikleriyle amel etmek zorundadır.
Her Müslümanın öğrenmekle yükümlü olduğu ilim dalı hakkında farklı görüşler ileri sürülmüştür. Her grup kendi çalıştığı ilim dalının öğrenilmesinin farz olduğunu ileri sürmüştür. Sözgelimi kelâm alimleri bilinmesi gereken ilmin kelam olduğunu ileri sürmüştür, çünkü Allah'ın birliğini kelam ilmi sayesinde kavranacağını, Allah Sübhâneh-in zâtının ve sıfatlarının bu ilim dalı vasıtasıyla bilinebileceğini ileri sürmüşler.
Fıkıh alimleri ise bilinmesi gereken farz ilmin fıkıh ilmi olduğunu, çünkü ibadetlerde mutlak helal ve haramlar yanında alış-verişlerdeki haram ve helaleri ancak bu ilimle bilinebileceğini söylemişler ve bu ilimler nadir vakaları değil de normal şartlarda bireylerin karşılaşabilecekleri sorunları ele alan fıkıh bilgisini kasdetmişlerdir.
Tefsir ve hadis alimleri öğrenilmesi gereken farz ilmin Kur'an ve sünnet ilmi olduğunu, çünkü öteki ilimlere bu ikisiyle erişilebileceğini öne sürmüşlerdir.
Tasavvufçular ise: "Herkesin öğrenmesi gereken farz ilim tasavvuf ilmidir" demişlerdir.
Kimi tasavvufçu: "Öğrenilmesi farz olan ilim, kulun Allah Azze ve Celle katındaki durumunu ve makamını bilmesidir" derken; bazıları: "İhlas ve nefsin afetlerini bilmek, meleklerin ilhamıyla şeytanların fitlerini birbirinden ayırdetme bilgisidir" demişlerdir. (İhyâ-u ulûm'id-din)
Ebû Talib Mekkî de şunları söyler: Her müslümanın bilmekle yükümlü olduğu ilim, İslam esaslarının açıklandığı hadis-i şerifin ihtiva ettiği hususları bilmektir."
Bu hadis, Peygamber s.a.v'in: "İslam beş temel üzerine oturtulmuştur: Allah'tan başka tanrı olmadığına, Muhammed'in onun kulu ve peygamberi olduğuna şahitlik yapmak, namaz kılmak, zekat vermek, hacca gitmek ve oruç tutmaktır." ( Buhâri, Müslim)
