Soru :
"Dünyadayken, birden fazla erkekle evlenen bir kadın, cennette hangi kocasının eşi olur?"
İlim ehli bu meselede 3 görüşe ayrılmıştır :
1 - Kadın, dünyada kendisiyle birlikte iken (onun nikahında iken) ahlâk yönünden en güzel olan kocasıyla birlikte olur.
2 - Kadından, dünyadaki kocaları arasından birisini seçmesi istenir.
3 - Kadın, nikahında iken öldüğü son kocasının eşi olur.
Bu görüşlerin, doğruya en yakın ve sahih olanı; 3. görüştür. Çünkü bu konuda Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem)'e âit bir hadis vardır.
Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem) bu konuda şöyle buyurmuştur:
(( أَيُّمـَا امْرَأَةٍ تُوُفِّيَ عَنْهَا زَوْجُهَا فَتَزَوَّجَتْ بَعْدَهُ فَهِيَ لِآخِرِ أَزْوَاجِهَا. )) [ صححه الألباني في صحيح الجامع برقم: 2704 وفي سلسلة الأحاديث الصحيحة برقم:1281]
"Hangi kadın, kocası ölür de ondan sonra evlenirse o, cennette (dünyada iken nikâhında öldüğü) son kocasının eşi olur."
(Elbani; "Sahihu'l-Cami'"; hadis no: 2704. "Silsiletu'l-Ehadisi's-Sahiha", hadis no: 1281).
Yukarıda zikredilen bu görüşler, özet olarak böyledir. Bu görüşlerin detayına gelince, bunların delilleri şöyledi:
Birinci görüşün delili:
Kurtubi (Allah ona rahmet etsin), Tezkire'sinde (s. 523) şöyle demiştir:
"Ebu Bekir b. en-Neccad şunu zikrederek demiştir ki: Bize, Ca'fet b. Muhammed b. Şâkir nakletti. O, Ubeyd b. İshak el-Attâr'dan nakletti. O, Sinan b. Harun'dan nakletti. O, Humey'den, o da Enes b. Malik'ten (Allah ondan razı olsun) naklettiğine göre Enes b. Malik şöyle demiştir:
(( قَالَتْ أُمُّ حَبِيبَةَ: ياَ رَسُولَ اللهِ! الْـمَرْأَةُ يَكُونَ لَـهَا زَوْجَانِ، ثُمَّ تَـمُوتُ فَتَدْخُلُ الْـجَنَّةَ هِيَ وَزَوْجَاهَا، لِأَيِّهِمـَا تَكُونُ لِلْأَوَّلِ أَوْ لِلآخِرِ؟ قَالَ: تُـخَيِّرُ أَحْسَنَهُمـَا خُلُقًا كَانَ مَعَهَا فيِ الدُّنْيَا يَكُونُ زَوْجُهَا فيِ الْـجَنَّةِ يَا أُمَّ حَبِيبَةَ! ذَهَبَ حُسْنُ الْـخُلُقِ بِخَيْرِي الدُّنْيَا وَالْآخَرِةِ .)) [ التذكرة في أحوال الموتى والآخرة 2/278]
"Ummu Habibe (r.anha) şöyle dedi:
"Ey Allah'ın elçisi! Bir kadın, (dünyada) iki defa evlenir de sonra ölürse, kendisi ile birlikte (dünyadaki) iki kocası da cennete girerse, bu kadın, hangisinin, birinci kocasının mı, yoksa ikinci kocasının mı eşi olur?"
Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) buyurdu ki:
"İkisi arasında dünyada iken kendisine karşı ahlâkı en güzel olanını seçmesi (tercih etmesi) istenir. (O da onu seçer.) Böylece o erkek, cennette onun eşi olur. Ey Ummu Habibe! Güzel ahlâk, dünya ve âhiretin bütün iyiliklerini beraberinde alıp götürdü (geride bir şey bırakmadı.)"
(et-Tezkira Fî Ahvâli'-Mevtâ ve'l-Âhira; c: 2, s: 278)
Ben derim ki: Bu hadis, çok zayıftır. Hadisin 2 illeti (zayıf olmasının sebebi) vardır: Bunlar; Ubeyd b. İshak el-Attâr ve Sinan b. Harun'dur.
Birincisi: Ubeyd b.İshak el-Attâr, çok zayıftır.
İkincisi: Sinan b. Harun, zayıftır.
Hadis âlimlerinin Ubeyd b. İshak el-Attâr hakkındaki görüşleri:
Yahya b. Maîn şöyle demiştir: "Ubeyd b. İshak el-Attâr; (hadis ilminde) hiçbir şey etmez.
Ebu Hâtim er-Râzî şöyle demiştir: "(Ubeyd b.İshak el-Attâr'da) hayırdan başka bir şey görmedik. Fakat sebt birisi değildir. Hadisinde bazı munkerlikler vardır." (el-Cerh ve't-Ta'dîl; c: 5, s: 401).
Nesâî; "el-Cerh ve't-Ta'dîl fi'd-Duafâi ve'l-Metrûkîn"; s: 72'de şöyle demiştir: "(Ubeyd b.İshak el-Attâr), hadisi, terkedilmiştir."
Zehebî Ubeyd b. İshak el-Attâr hakkında şöyle demiştir: "Yahya (b. Maîn) onu zayıf saymıştır."
Buhârî şöyle demiştir: "(Ubeyd b. İshak el-Attâr'ın) hadislerinde munkerlikler vardır."
el-Ezdî şöyle demiştir: "(Ubeyd b. İshak el-Attâr), hadisi, terkedilmiştir."
Dârekutnî şöyle demiştir: "(Ubeyd b. İshak el-Attâr), zayıftır."
Ebu Hâtim'e gelince, ondan (Ubeyd b. İshak el-Attâr'tan) râzı (hoşnut) olmuştur.
İbn-i Adiyy şöyle demiştir: "(Ubeyd b. İshak el-Attâr'ın) rivâyet ettiği hadislerinin geneli, munkerdir."
(Mîzânu'l-İ'tidâl; c: 5, s: 24).
İbn-i Adiyy yine şöyle demiştir: "Bu hadis, onun rivâyet ettiği munkerlerden birisidir." (el-Kâmil; c: 5, s: 347).
İbn-i Adiyy devamla şöyle demiştir: Rivâyet ettiği hadislerin geneli, ya senedi, ya da metni munkerdir."
Sinan b. Harun'a gelince âlimler onun hakkında şöyle demişlerdir:
İbn-i Hibban şöyle demiştir: "(Sinan b. Harun), hadisi çok munkerdir. Munker hadisleri de, meşhur kimselerden rivâyet eder..."
Yahya b. Maîn şöyle demiştir: "Sinan b. Harun el-Bercemî'nin hadisi, (hadis ilminde) hiçbir şey sayılmaz." (el-Mecrûhîn; c: 1, s: 354).
el-Akîlî Sinan b. Harun için bu hadisi zikretmiş ve şöyle demiştir: "Buna göre, onun hadisi, delil olarak gösterilmesi doğru olmaz. Çünkü o, çok zayıftır. Bu sebeple bu söz, sâkıttır." (ed-Duafâ; c: 2, s: 171).
İkinci görüşün delili:
"Kadından, dünyadaki kocaları arasından birisini seçmesi istenir."
Cennet Ehlinin Kadınları Hakkında Ummu Seleme'nin Sorduğu Sorulara Rasûlullâh (s.a.v.)'in Verdiği Cevaplar:
Taberânî... Ummu Seleme'nin şöyle dediğini rivayet etmiştir: Ben de*dim ki:
— Ya Rasûlallah, âyette geçen 'Hûr-ı în' ne demektir? Bana anlatır mı*sın?
— Hûr-ı în, iri gözlü demektir. Onların kiprikleri, kartal kanadı gibidir.
— "Sedefteki inciler gibi" sözünü biraz açıklar mısın?, .
— Henüz sedeflerinden çıkarılmamış ve el değmemiş inciler gibi saf ve temizdirler.
— "Oralarda iyi huylu güzel kadınlar vardır" ne demek?
— Yani cennette huyu iyi, yüzü güzel kadınlar vardır.
— "Onlar (huriler) Örtülü yumurta gibidirler" âyetini bana açıklar mısın?'
— Derileri yumurta akının üzerindeki zar kadar incedir.,
— "Onları eşlerine düşkün ve hepsini bir yaşta kılmışızdır" âyetini açık*lar mısın?
— Yani onlar dünyada gözü çapaklı acuzeler olduktan sonra cennette kocalarına düşkün ve aynı yaşta (genç) kadınlar olurlar.
— Ya Rasûlallah! Dünya kadınları mı yoksa huriler mi daha üstündürler?
— Elbisenin yüzünün astarından üstün oluşu gibi dünya kadınları da hu*rilerden üstündürler.
— Neden ya Rasûlallah?
— Namaz kılmalarından, oruç tutmalarından ve Allah'a ibadet etmele*rinden dolayı... Cenab-ı Allah onların yüzlerine nûr, bedenlerine ipek giydirmiştir. Tenleri beyaz, elbiseleri yeşil, zinetleri sarı, buhurdanlıkları inci, ta*rakları altındır, Şöyle derler: "Biz ebedi yaşayacaklarız; ölmeyiz. Nimete gark olmuşlarız; asla yoksul düşmeyiz. Biz mukim kimseleriz; göçmeyiz. Razı olanlarız; asla darılmayız. Bize koca olarak verilenlere, zevce olarak kendilerine verildiğimiz kimselere ne mutlu!"
— Ya Rasulallah! Bir kadın bu dünyada (bir), iki, üç veya dört evlilik yapar, sonra Ölür, cennete girer. Kocaları da kendisiyle birlikte cennete girer*ler. Orada kocası hangisi olur?"
— Ey Ummu Seleme! O kadın seçim yapar. Onları en güze ahlâklısını seçer ve: "Ya Rab! Bu, dünyadayken de benimle en iyi geçinen kocamdı. Bu*rada da ona eş olarak beni ver" der. Ey Ummu Seleme! Güzel ahlak(lı kim*se) dünyanın da ahiretin de iyiliklerini elde eder."
(Heysemî, Mecma'uz-Zevâid, 10/417; İbn Kesir, Ölüm ve Ötesi)
"et-Tezkira Fî Ahvâli'-Mevtâ ve'l-Âhira"; c: 2, s: 278'de bir mesele zikredilmiş sonra da şöyle denilmiştir. "Kadın, kocası var idiyse (dünyada evlenmiş ise) kocasını seçmesi (tercih etmesi) istenir."
El-Aclûnî şöyle demiştir: ".... denildi ki: Ahlâkı en güzel olan ile birlikte olur! Yine denildi ki: Kendisinden, dünyadaki kocaları arasından birisini seçmesi istenir." (Keşfu'l-Hafâ; c: 2, s: 392).
Muhammed b. Salih el-Useymîn de fetvâlarında bu görüşü tercih etmiştir. (c: 2, s: 53).
Üçüncü görüşün delili :
Onların bu konuda birçok delilleri vardır:
a) İmam Taberânî şöyle demiştir:
"Bekr, Muhammed b. Ebî's-Serî el-Askalânî'den, o, Velîd b. Muslim'den, O, Ebu Bekr b. Abdullah b. Ebî Meryem'den, o, Atiyye b. Kays el-Kulâî'den bize haber verdiğine göre, Muâviye, Ebu Derdâ'nın vefatından sonra Ümmü Derdâ ile evlenmek isteyince Ummu Derdâ ona şöyle cevap vermiştir:
Ben, Ebu Derda'nın, Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in şöyle derken işittim, dediğini duydum:
(( أَيُّمـَا امْرَأَةٍ تُوُفِّيَ عَنْهَا زَوْجُهَا فَتَزَوَّجَتْ بَعْدَهُ فَهِيَ لِآخِرِ أَزْوَاجِهَا. ))
"Hangi kadın, kocası ölür de ondan sonra evlenirse o, cennette (dünyada iken nikâhında öldüğü) son kocasının eşi olur."
Bu sebeple ben, seni Ebu Derdâ'ya tercih edemem. "Bu söz üzerine Muaviye, Ummu Derda'ya mektup yazarak şöyle demiştir:
O halde oruç tut. Çünkü oruç, şehveti kırar." (el-Mu'cemu'l-Evsat; c: 3, s: 275).
Bu rivayete göre ise; birden fazla evlilik yapan kadının son kocasıyla evleneceği anlaşılıyor. Son kocasıyla evlenmesi; huy cihetiyle birbirinden üstün olmayan eşleri arasında seçim yapamadığı zaman geçerli olabilir.
Not :
Dünyadayken kendisine nasib olmayan bir kadının, ahiratte kendisinin olması hakkında bir olumlu ya da olumsuz bir delil yoktur. Allah'u âlem.