Çevrimiçi
ŞEYHULİSLAM İBN TEYMİYYENİN BEYANU TELBİSİ'L-CEHMİYYE ADLI ESERİNDEKİ BU İBARE ONUN MUCESSİM OLDUĞUNA DELİL Mİ?
Günümüz kelam ve tasavvuf fırkalarının mühim temsilcilerinden biri, İbn Teymiyye'nin mucessim olduğunu ispatlamak için bir video çekip aşağıda göreceğiniz vesikayı okuyarak güya muradına erdiğini sanmış. İbare aşağıdaki gibi şöyledir;
İbn Teymiyye -rah- yukarıdaki mezkur vesikada özetle, Allah'ın cisim olmadığını fıtratın bir anda bilebileceği şey olmadığını belirtip, bu hususta fıtrata yakın dahi olsa Allah'ın cisim oluşuna dair nefye dair beyanatta uzun beyanat ve bu tarz beyanatta bulanıklık olduğunu söylemiştir. Günümüz kelam ve tasavvuf fırkalarının mühim temsilcilerinden biri, İbn Teymiyye'nin mucessim olduğunu ispatlamak için bir video çekip aşağıda göreceğiniz vesikayı okuyarak güya muradına erdiğini sanmış. İbare aşağıdaki gibi şöyledir;
Akabinde, akıl sahibi kimselerin bu tarz beyanatın, taklidin terki ve derin düşünceyle zaruri surette fasid olduğunu söylediklerini aktarmıştır.
Yine ibare şöyle devam etmektedir; ''Kelam ehlinden bir çok kimse bütün bunları (Allah cisim değildir vs. beyanat) red etmişler ve şöyle demişlerdir; Zatıyla kaim bir varlık ancak cisimdir. Eğer bir şey cisim değilse de o zaman madumdur.''
İbn Teymiyye kelamcıların bu sözünü naklettikten sonra paragrafı şöyle tamamlamıştır; ''Malumunuz olsun ki (kelamcıların deminki sözleri) evvelki sözden(cismaniyetin nefyi) fıtrata daha yakındır.''
İZAHAT
Allahın cisim olmayışının fıtratın bir anda direktman bilebileceği bir husus olmayışı sosyal hayatta çokça vakit geçirenler için malum bir hakikattır. Yaşadığınız yerde muhtedi veya gayrı muhtedi yüz kişiyi rastgele seçin. Hepsine Allah cisim mi? değil mi? diye sorun. Alacağınız cevaplar ve tepkiler Şeyhülislamın bu sözünü tasdik için kifayet edecektir.
İbn Teymiyye, Allahın cisim olmadığına dair beyanatta uzun tafsiller ve anlam kapalılıkları olduğunu belirtmiştir. Şeyh'in bu sözünü anlayabilmek için Gazalinin bu bağlamdaki sözlerini aktarmak istiyorum, Gazali, Faysalu't-Tefrika adlı eserde sufilerin Allah'ın cisim olmadığına dair gösterdikleri çabayı şöyle dile getirmiştir;
وذلك كقول بعض الصوفية: إن المراد برؤية الخليل عليه السلام الكوكب والقمر والشمس، وقوله: (هذا ربي) غير ظاهرها، بل هي جواهر نورانية ملكية، ونورانيتها عقلية لا حسية، ولها درجات في الكمال ونسبة ما بينها في التفاوت، كنسبة الكوكب والقمر والشمس. ويستدل عليه بأن الخليل عليه السلام، أجل من أن يعتقد في جسم أنه آله، يتخذه إلها، لو لم يعرف استحالة الإلهية من حيث كونه جسماً مقدراً ؟
‘’Bazı sufiler, Hazreti İbrahimin gezegeni, ayı ve güneşi görüp bu rabbimdir demesine dair ayetleri zahiri manada almazlar ve burada Hazreti İbrahimin Rabbim dediği bu gök cisimleri için;Onlar meleki hissi olmayıp akli nurani cevherlerdir. Hepsinin kendi aralarında kemal noktasında güneşe, gezegene, aya, güneşe nisbet gibi derece farkı olduğunu söylerler ve Halilullah -as- bir cismi ilah olarak telakki etmekten münezzehtir inancını ortaya koyarlar.
Mezkur sufilerin tecsimin nefyine dair ortaya koydukları bu kapalı ve bulanık tevil günümüz kelamcıları tarafından bile merduttur. Gazaliden aktardığımız cismin nefyine dair böylesine bir beyanat İbn Teymiyyenin dediği gibi, taklidin terki ve derin düşünceyle fasittir.
İbarenin devamında İbn Teymiyye zatıyla kaim olan mevcudun ancak cisim olması gerekliliğinin fıtrata daha yakın oluşuna dair izah şöyledir;
İbn Teymiyye'nin anlayşında bir inancın(mesela cismaniyetin isbatı) hakka(fıtrata) daha yakın oluşu o inancın hak olduğunu ve İbn Teymiyyenin tecsim isbatını hak olarak telakki ettiği fikrini edinmeyi gerektirmez. Mesela Şeyh, Der'u Tearudi'l-Akli ve'n-Nakl adlı eserinde şöyle der;
بل هذا قول ابن سينا وأمثاله، وهو - وإن كان أقرب إلى الحق مع فساده وتناقضه - فليس هو قول سلفه
''Bu İbn Sina ve emsalinin sözüdür ve o her ne kadar Hakka daha yakın olsa bile fesadı ve tenakuzu açıktır ve selefin sözü olarak kabul edilemez.''
Yani, İbn Teymiyye'ye göre cismaniyet isbatı fıtrata daha yakın olsa da hakkın ta kendisi değildir. Bu linke tıkladığınızda göreceksiniz ki İbn Teymiyye ''beden-atomlardan müteşekkil bölünebilir madde'' manalarında tecsimin ispatını sapkınlık olarak telakki etmektedir.
