4 MEZHEB İMAMINA GÖRE ALLAH SEMADA ARŞIN ÜSTÜNDEDİR
1- İMAM EBU HANÎFE :
Ebu Hanîfe şöyle der:
Rabbimin gökte mi yoksa yerde mi olduğunu bilemiyorum diyen bir kimse kâfir olur. Aynı şekilde o Arşın üzerindedir amma Arş gökte midir yoksa yerde midir bilemiyorum diyen kimse de böyledir." (1)
Kendisine: İbadet ettiğin ilahın nerededir? diye soran kadına da şu cevabı vermiştir:
"Şüphesiz Yüce Allah yerde değil, göktedir."
Bir adam kendisine: Yüce Allah'ın: "Ve o sizinle beraberdir." (Hadid, 57/4) buyruğu hakkında ne dersin deyince ona şu cevabı vermiştir:
Bu senin yanında olmadığın kimseye:
“Ben seninle beraberim”diye bir mektub yazmana benzer." (2)
2- İMAM MÂLİK :
Ebu Nuaym, Cafer b. Abdullah'tan şöyle dediğini rivayet etmektedir:
Malik b. Enes'in yanında idik. Ona bir adam gelerek:
Ey Ebâ Abdullah dedi. Rahman olan Allah Arşa istiva etti (diye buyurulmaktadır). Peki nasıl istiva etti?
İmam Malik bu sorudan kızdığı kadar hiçbir şeye kızmamıştı. Yere baktı elinde bulunan bir sopa ile yere vurmaya başladı. Nihayet onu bir ter bastı. Daha sonra başını kaldırıp elindeki sopayı attı ve şöyle dedi:
"Onun keyfiyyeti ( nasıllığı ) akıl ile kavranılamaz. Onun istivası bilinen bir şeydir. Ona iman farzdır. Ona dair soru sormak bid'attir. Zannederim sen bid'atçi birisisin", dedikten sonra emir vererek dışarı çıkartıldı." (3)
Ebû Dâvûd, Abdullah b. Nafi'den şöyle dediğini rivayet etmektedir:
Malik dedi ki: "Allah göktedir. İlmi ise her yerdedir." (4)
İMAM ŞÂFİÎ :
İbnu'l-Kayyım, İctimâu'l-Cuyuşi'l-lslamiyye adlı eserinde Şafiî'den şöyle dediğini zikretmektedir:
"Benim izlediğim sünnet ile arkadaşlarım olan hadis ehlinden görüp Sufyan, Malik ve benzeri kendilerinden ilim öğrendiğim kimselerin izledikleri sünnet; Allah'tan başka ibadete layık hiçbir ilahın olmadığına, Muhammed'in Allah'ın Rasûlü olduğuna şehadet etmek, Allah'ın, gökte ve Arşı üzerinde olduğuna ve dilediği şekilde yarattıklarına yaklaştığına, Yüce Allah'ın dünya göğüne dilediği şekilde indiğine inanmaktır." (5)
İMAM AHMED BİN HANBEL :
Mukatil ibnu Hayyan’dan, şu ayet’i kerime hakkında soruldu:
“Herhangi bir üç sırdaşın, bir fısıltısı olmuyor mu , mutlak Allah dördüncüleridir.” (Mücadele 7 )
İmam Ahmed bin Hanbel cevaben :
“O, arşının üzerindedir. İlmiyle de onlarla beraberdir,” dedi. (6)
“Ebu Abdullah’a (Ahmed ibnu Hanbel’e) denildi ki: ‘Allah’u Azze ve Celle, yarattıklarından ayrı olarak kudreti ve ilmi ile her yerde olduğu halde yedi kat semanın üzerinde midir?’
Ahmed ibnu Hanbel’de cevaben şöyle dedi:‘
"Evet, Allah’u Azze ve Celle arşının üzerindedir, hiç bir şeyde ilminden gizli değildir. ” (7)
Yine İmam Ahmed ibnu Hanbel Rahmetullahi Aleyh’den: …Ve sonra (Kaf) suresinden okudu;
“Nefsinin ona ne vesveseler vermekte olduğunu da biliriz. Zaten Biz ona şahdamarından daha yakınız” (Kaf, 16) Ve sonra şöyle dedi:
“İlmi onlarla beraberdir.” (8)
KAYNAKLAR:
(1)- (el-Fıkhu'l-Ebsat, s. 46 Buna benzer ifadeleri Şeyhu'l-İslam İbn Teymiye, Mecmûu'l-Fetâvâ (V, 48)da, İbnu'l-Kayyim, İctimau'l-Cuyuşi'l-İslâmiyye (s. 139)da Zehebî, el-Uluvv (s. 101-102)de, İbn Kudame, el-Uluvv (s. 116)de, İbn Ebi'l-lzz, Şerhu't-Tahâviyye, (s. 301 )de nakletmişlerdir.)
(2)- (el-Esmau ve's-Sıfat, s. 429)
(3)- (Hilye, VI, 235-236. Aynı şekilde Sabuni, Akîdetu's-Selef Ashabi'l-Hadis, s. 17-18'de Cafer b. Abdullah, Malik'ten yoluyla, İbn Abdi'l-Berr, etTemhid, VII, 151 'de Abdullah b. Nafi o Malik'ten yoluyla Beyhaki, el-Esma ve's-Sıfat, s. 408'de Abdullah b. Vehb, Malik'ten yoluyla rivayet etmişlerdir. Hafız İbn Hacer, Fethu'l-Bari, XIII, 406-407'de "isnadı ceyyiddir" demiş, Zehebî, el-Uluvv, s. 103'de sahih olduğunu söylemişti.)
(4)- (Ebû Dâvûd, Mesailu'l-İmam Ahmed, s. 263; Abdullah b. Ahmed, es-Sunne, s. 11 -eski baskı-; İbn Abdi'l-Berr, et-Temhid, VII, 138)
(5)- (İctimau'l-Cuyuşi'l-İslamiyye, s. 165; İsbatu Sıfati'l-Uluvv, s. 124; Ayrıca bk. Mecmuu'I-Fetava, IV, 181-183; Zehebi, el-Uluvv, s. 120; Elbani, Muhtasa-ru'l-Uluvv, s. 176)
(6)- (Bu eseri Ebu Davud Mesailin’de, Ahmed Sünne’de ve Beyhaki Esma’da rivayet etmişlerdir.)
(7)- (Bu eseri Hallal es-Sünen’de rivayet etmiştir.)
(8)- (Bu eseri Hallal es- Sünnen’de rivayet etmiştir.