Çevrimdışı
İmsak ve Oruca Başlama Vakti
Ramazan ile birlikte, normalde de çok yoğun uğraşmadığın bu sosyal ağlara girmeyi asgariye indirdim. Sadece bazen öyle bakıyorum ve görüyorum ki “imsak” vakti ile ilgili her yılki yaygara hala devam ediyor. Aslında vakitlerin astronomik hesaplamalarla tespit edilmesi hakkındaki tartışmalar küresel bir hal aldı. Burada sadece imsak tartışması yapılıyor ve o da yanlış kişiler tarafından yanlış şekilde yapılıyor.Öncelikle her Müslümanın hayrını isteyen bir Müslüman olarak naçizane tavsiyem, laikliği bile savun, adına yarı mealci dediğimiz zihniyetten hadis münkiri olan hatta Allah’ın, kulların imtihan gereği fiillerine dair ilminin bile anlık olduğunu yani bu filler meydana gelmeden –haşa- Allah’ın bunları bilmediğini iddia eden birisini dinlememenizdir. Zira bu kadar berbat bidatleri bir araya toplayan birisinin size doğru bir yol göstereceğine inanırsanız, ibadetlerinizi heba edebilir hatta Allah muhafaza kendinizi cehennemin kapısında bile bulabilirsiniz. Zira kendisi yolu şaşırmış birisinin sizi hidayet edebileceğini beklemek, malumdur ki ondan daha çok yolu şaşırmış olmak demektir!...
Mevcut takvimlerde belirlenen vakitler, elbette ki 100% doğru değildir. Zaten dini yaşantıdaki çoğu hususta 100%’lük bir doğruluk aranmaz. Dini hükümlerin çoğu galip zanna bina edilmiştir. Örneğin namaz kılarken, namazın yerini bulabilmesinin şartlarından birisi olan tahareti yani temizliği 100% oranında sağlamamız mümkün değildir. Mesela elbiselerimizin temiz olduğuna galip zan ile kanaat getirerek namaz kılarız. Bundan fazlası bizi aştığı için, Allah Teâlâ da bizi mükellef tutmamıştır. Dolayısıyla takvimlerdeki hata payı, dini açıdan tolere edilebilir düzeydedir.
Ayrıca elimizdeki takvimlerde imsak (fıkıhta buna fecr-i kazib / yalancı fecr denir) vakti ile güneşin doğması arasında yaklaşık 1.30 saat var. Ufuklara dikey olarak düşen bir aydınlık olan fecr-i kazib vaktinde namaz kılınmaz. Sabah namazının vakti, fıkıhta fecr-i sadık denen ve ufuklara yatay olarak düşüp artarak devam eden aydınlık ile başlar ve bu vakit aynı zamanda orucun da başladığı vakittir. Takvimlerde verilen fecr-i kazib ile fecr-i sadık arasındaki süre, en fazla yarım saattir. Takvimlerde verilen güneşin doğuş vaktinde de çok bir sapma görülmüyor. Buradan hareketle sabah namazı için yaklaşık bir saatlik bir vakit kalıyor. Bu da gayet makuldür.
İmsak vakti için yaygara koparanların yayınladıkları imsakiyelerde ise, fecr-i kazibin vakti diğer takvimlerle aynı vakitte başlıyor ve fecr-i sadık ile arasındaki süre yaklaşık 1 saattir. Buna göre sabah namazı için yaklaşık 40 dakika kalıyor. Düz bir mantıkla bile bakılsa, bunun doğru olmadığı açıktır. Ayrıca bu adamlar neredeyse her yer için vakit belirlemeye kalkışıyorlar. Oysa ne İslami ilimler açısından yeteri müktesebatları var ve ne de bu hesaplamaları yapmak için gerekli donanım ve kapasiteleri bulunuyor. Neticede bunlara göre hareket eden birisi, vakit girdikten yaklaşık yarım saat sonra hala yiyip-içmeye devam ettiğinden, orucu bozmuş oluyor.
Rasûlullah ﷺ zamanında sabah için iki ayrı ezan okutulurdu. İlkini fecr-i kazib vaktinde Bilal (ra) okurdu. İkincisini de fecr-i sadık vaktinde İbni Ebi Revaha (ra) okurdu. Hadislerde belirtildiği üzere [Buhari: 621] hem namaz ve hem de orucun vakti ikinci ezan ile başlardı. Yani imsak vaktinde namaz olmadığı gibi, oruç da başlamaz. Ancak dini hükümlerde ihtiyat her zaman önemlidir. Özellikle şehirlerde ufukları gözetleme imkanı olmayanlar için ihtiyat çok daha önemli oluyor. Dolayısıyla elimizde mevcut takvimlerdeki imsak vaktinde yeme-içmeyi bırakmak veya fazla aşmamak, oruç için ihtiyat açısından daha evladır. Neticede oruca 20-25 dakikalık bir süre erken başlamanın bir zararı olmaz ancak ihtiyatı elden bırakıp orucu bozmanın zararı çok olur. Namazı ise, imsak vaktinden yarım saat sonra kılmak gerekir. Bununla birlikte sabah namazının en faziletli vakti, isfar vakti yani uzaktan kurt ile köpeği birbirinden ayırt edebilecek kadar aydınlığın oluştuğu zamandır.
Rabbim hepimizi sapanların peşinden sürüklenmekten ve ibadetlerimizi heder etmekten korusun. Vesselam.
Burhanüddin Aldiyaî
