Soru: "Kim Mü'min bir kardeşine ‘ey kâfir!’ derse, kâfirlik ikisinden birine döner." hadisi hakkında siz müslümanları tekfir ediyorsunuz, bu büyük küfürdür ve bu sebeple siz kafir oluyorsunuz diyorlar.
Cevap: Bir çok Ehli Sünnet alimi bu hadisin şerhi ile alakalı izahlar yapmışlardır. Ancak biz en güzeli ve en yeterlisi olan İbnu Abdilber’in izahını nakletmek ile yetineceğiz inşallah…
“ Malik Abdullah ibnu Dinar’dan rivayet etti, o da Abdullah ibnu Dinar’dan rivayet etmiştir ki; Nebi sallahu aleyhi ve sellem dedi ki; ‘ Her kim kardeşine ey kafir derse ikisinden birine döner.”
Bunun manası Ehli sünnetin, fıkıh ehlinin ve eser ehlinin yanında müslümanı günah sebebi ile ya da kendisini dinden çıkarmayan bir tevil sebebi ile tekfir etmenin nehyedilmiş olmasıdır. Müslümanı tekfir etmekten nehyedilme bu hadiste ve başka hadislerde, Kuran ve sünnette maruf olan birşeydir. Malik’e soruldu; bu hadisten dedi ki; ben bunun hariciler hakkında olduğunu biliyorum. Dedi ki; bunun ile onları küfrünü görüyor musun? Dedi ki; böyle olduğunu bilmiyorum.
Nebi sallahu aleyhi ve sellem’in şu sözleride böyledir; müslümana sövmek fısk onunla savaşmak küfürdür. Şu sözü de böyledir; ‘ Benden sonra birbirinin başlarını vuran kafirler olarak dönmeyin’ şu sözünde olduğu gibi; ‘ Bababınız inkar etmeyin. Kendinizi babanızdan başkasına nispet etmeniz küfürdür.’ Bunun gibi birçok hadiste sakındırmak için katı ifadeler sabit olmuştur. İlim ve hak ehlinin yanında bunlar zahir manasına göre değildir.”
İmam Nevevi rahimehullah'da Müslim şerhinde bu hadise birçok tevil getirerek şöyle söylemiştir;
“ Birinci tevili; küfrün kişinin kendisine döner. İkinci tevili; tekfirinin günahı ve kardeşine yaptığı noksanlık geri döner. Üçüncü tevili; bu hadisin haricilere hamledilmesidir. Kadı iyad İmam Malik’ten bunu rivayet etmiştir. Ancak bu zayıf bir yöndür. Çünkü racih olan sahih mezhebin muhakkiklerine göre hariciler diğer bidat ehli gibi tekfir edilmezler. Dördüncü tevil ise; bunun insanı küfre yavaş yavaş ulaştırmasıdır. Yani kim bu fiili çoğaltır ise onun küfre düşmesinden korkulur. Çünkü masiyetler küfrün postacısıdır. Bu manayı Ebu Avane’nin rivayetinde İsfiraniy Müslim’e yaptığı muharreclerde çıkarmıştır. Eğer söylediği gibi ise ancak ikisinden birine döner. Başka rivayette eğer kardeşine kafir der ise ikisinden birine küfür vacip olur. Beşincisi; burada küfrün dönmesi hakiki manadaki küfrün dönmesi değildir. Bilakis mümin kardeşine tekfir etmek ile sanki bizzat nefsini tekfir etmiş demek gibidir.”
Hafız İbn Hacer aynı şekilde uzun uzadıya 9 tane tevil getirmiştir. Aynı şekilde Buhari’nin şarihlerinden İbnu Battal da bu hadisi aynı şekilde haramlığa hamletmiş küfrün hakiki mana da döneceğini kabul etmemiştir. Bu hadisleri anlattığı babtan sonra gelen ilk hadisler Hatib ibnu Ebi Belta kıssasıdır. Burada da kişinin teville müslümana kafir dese bile bırakın küfrün dönmesini kişinin haram bile kazanmadığından ve tevili sebebi ile de mazur olduğundan bahseder.
Asrımızın bazı inatçı kafirleri her meselede sapık teviller yaparak, şirki islam yapanların tekfirine "onların tevilleri" var şüphesini getirirler ancak müslümanların müşrikleri tekfiri meselesine gelince, müslümanlar hakkında hiç de tevil gibi bir özrü kabul etmezler. Bu kadar üzerine ümmetin icma ettiği şirkleri işleyen kafirleri tekfir etmezler fakat anlamadıkları bir hadisin zahiri ile müslümanları kolayca tekfir ederler. Onlara diyorum ki;
Size de Allah’tan başka taptıklarınıza da yazıklar olsun…
Cevap: Bir çok Ehli Sünnet alimi bu hadisin şerhi ile alakalı izahlar yapmışlardır. Ancak biz en güzeli ve en yeterlisi olan İbnu Abdilber’in izahını nakletmek ile yetineceğiz inşallah…
“ Malik Abdullah ibnu Dinar’dan rivayet etti, o da Abdullah ibnu Dinar’dan rivayet etmiştir ki; Nebi sallahu aleyhi ve sellem dedi ki; ‘ Her kim kardeşine ey kafir derse ikisinden birine döner.”
Bunun manası Ehli sünnetin, fıkıh ehlinin ve eser ehlinin yanında müslümanı günah sebebi ile ya da kendisini dinden çıkarmayan bir tevil sebebi ile tekfir etmenin nehyedilmiş olmasıdır. Müslümanı tekfir etmekten nehyedilme bu hadiste ve başka hadislerde, Kuran ve sünnette maruf olan birşeydir. Malik’e soruldu; bu hadisten dedi ki; ben bunun hariciler hakkında olduğunu biliyorum. Dedi ki; bunun ile onları küfrünü görüyor musun? Dedi ki; böyle olduğunu bilmiyorum.
Nebi sallahu aleyhi ve sellem’in şu sözleride böyledir; müslümana sövmek fısk onunla savaşmak küfürdür. Şu sözü de böyledir; ‘ Benden sonra birbirinin başlarını vuran kafirler olarak dönmeyin’ şu sözünde olduğu gibi; ‘ Bababınız inkar etmeyin. Kendinizi babanızdan başkasına nispet etmeniz küfürdür.’ Bunun gibi birçok hadiste sakındırmak için katı ifadeler sabit olmuştur. İlim ve hak ehlinin yanında bunlar zahir manasına göre değildir.”
İmam Nevevi rahimehullah'da Müslim şerhinde bu hadise birçok tevil getirerek şöyle söylemiştir;
“ Birinci tevili; küfrün kişinin kendisine döner. İkinci tevili; tekfirinin günahı ve kardeşine yaptığı noksanlık geri döner. Üçüncü tevili; bu hadisin haricilere hamledilmesidir. Kadı iyad İmam Malik’ten bunu rivayet etmiştir. Ancak bu zayıf bir yöndür. Çünkü racih olan sahih mezhebin muhakkiklerine göre hariciler diğer bidat ehli gibi tekfir edilmezler. Dördüncü tevil ise; bunun insanı küfre yavaş yavaş ulaştırmasıdır. Yani kim bu fiili çoğaltır ise onun küfre düşmesinden korkulur. Çünkü masiyetler küfrün postacısıdır. Bu manayı Ebu Avane’nin rivayetinde İsfiraniy Müslim’e yaptığı muharreclerde çıkarmıştır. Eğer söylediği gibi ise ancak ikisinden birine döner. Başka rivayette eğer kardeşine kafir der ise ikisinden birine küfür vacip olur. Beşincisi; burada küfrün dönmesi hakiki manadaki küfrün dönmesi değildir. Bilakis mümin kardeşine tekfir etmek ile sanki bizzat nefsini tekfir etmiş demek gibidir.”
Hafız İbn Hacer aynı şekilde uzun uzadıya 9 tane tevil getirmiştir. Aynı şekilde Buhari’nin şarihlerinden İbnu Battal da bu hadisi aynı şekilde haramlığa hamletmiş küfrün hakiki mana da döneceğini kabul etmemiştir. Bu hadisleri anlattığı babtan sonra gelen ilk hadisler Hatib ibnu Ebi Belta kıssasıdır. Burada da kişinin teville müslümana kafir dese bile bırakın küfrün dönmesini kişinin haram bile kazanmadığından ve tevili sebebi ile de mazur olduğundan bahseder.
Asrımızın bazı inatçı kafirleri her meselede sapık teviller yaparak, şirki islam yapanların tekfirine "onların tevilleri" var şüphesini getirirler ancak müslümanların müşrikleri tekfiri meselesine gelince, müslümanlar hakkında hiç de tevil gibi bir özrü kabul etmezler. Bu kadar üzerine ümmetin icma ettiği şirkleri işleyen kafirleri tekfir etmezler fakat anlamadıkları bir hadisin zahiri ile müslümanları kolayca tekfir ederler. Onlara diyorum ki;
Size de Allah’tan başka taptıklarınıza da yazıklar olsun…
