"Şüphe yok ki, iman edenler, Yahudiler, Hristiyanlar ve Sabiiler; bunlardan her kim Allah'a ve ahiret gününe gerçekten iman eder ve iyi bir amel işlerse, elbette bunların Rabbleri yanında mükafatları vardır. Bunlara bir korku yoktur ve bunlar mahzun da olmayacaklardır."(Bakara, 2/62)
İman ve Doğru İşler Yapmak Her Zaman Kurtuluşa Eşittir
Allah, emirlerine karşı gelen, yasaklarına giren ve yasakları işleyerek belirlenen sınırları aşanların durumunu ve cezasını açıkladıktan sonra, önceki ümmetlerden salih ve itaatkâr olanların iyi amellerinin mükâfatını aldıklarını belirtmiştir. Kıyamet gününe kadar da bu böyle olacaktır. Dolayısıyla kim ümmî resûl ve nebîye uyarsa ebedî saadeti elde eder ve ne gelecekte olacaklardan korkar ne de geçmişte kaybettiklerine üzülür. Aynı şekilde Allah şöyle buyurmuştur,
﴿أَلا إِنَّ أَوْلِيَآءَ اللَّهِ لاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ ﴾
(Hiç şüphe yok ki! Şüphesiz Allah dostlarına korku yoktur ve onlar üzülmeyeceklerdir) (Yunus Suresi 62).
Melekler, ölmek üzere olan müminlere, belirtildiği gibi sesleneceklerdir,
﴿إِنَّ الّذِينَ قَالُواْ رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَـمُواْ تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَـئِكَةُ أَلاَّ تَخَافُواْ وَلاَ تَحْزَنُواْ وَأَبْشِرُواْ بِالْجَنَّةِ الَّتِى كُنتُمْ تُوعَدُونَ ﴾
(Şüphe yok ki) o kimseler ki "Rabbimiz yalnız Allah'tır" deyip sonra da sebat edenler var ya, işte onların üzerine (ölümleri anında) melekler iner (ve şöyle derler) "Korkmayın ve üzülmeyin! Size vaat edilen cennetle müjdelenin!" derler.) (Fussilet Suresi 30)
Mü'min veya Müminin Anlamı
Ali bin Ebi Talha, İbn-i Abbas'tan şöyle rivayet etmiştir,
﴿إِنَّ الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَالَّذِينَ هَادُواْ وَالنَّصَـرَى وَالصَّـبِئِينَ مَنْ ءَامَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الاٌّخِرِ﴾
(Şüphesiz iman edenler, Yahudiler, Hıristiyanlar ve Sabiilerden kim Allah'a ve ahiret gününe inanırsa) ki Allah bunun üzerine şu ayeti indirdi,
﴿وَمَن يَبْتَغِ غَيْرَ الإِسْلَـمِ دِينًا فَلَن يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِى الاٌّخِرَةِ مِنَ الْخَـسِرِينَ ﴾
(Ve kim İslam'dan başka bir din ararsa, ondan asla kabul edilmeyecektir ve o ahirette hüsrana uğrayanlardan olacaktır) (Âl-i İmran, 85).
İbn-i Abbas'ın bu tefsiri, Allah'ın Resûlullah'ın (ﷺ) şeriatına uymadıkça, yani Allah Muhammed'i gönderdikten sonra, Allah'ın hiç kimseden herhangi bir ameli kabul etmediğini gösterir. Bundan önce, kendi Peygamberinin rehberliğini izleyen her insan doğru yoldaydı, doğru rehberliği izliyordu ve kurtuluşa erenlerdendi.
Yahudilere neden "Yehud" deniyordu?
Yahudiler, hüküm vermek için Tevrat'a başvuran Musa Peygamber'in takipçileridir. Yahudi, tıpkı Musa'nın dediği gibi "tövbe eden" anlamına gelen bir kelimedir,
﴿إِنَّا هُدْنَـآ إِلَيْكَ﴾
hiri̇sti̇yanlara neden nasara deni̇yordu
﴿مَنْ أَنصَارِى إِلَى اللَّهِ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ نَحْنُ أَنْصَارُ اللَّهِ﴾
("Allah yolunda benim yardımcılarım kim olacak?" diye sorduklarında, Havariler şöyle dedi: "Biz Allah'ın yardımcılarıyız.") (61:14)
Katade, İbn Cüreyc ve İbn Abbas'tan rivayet edildiğine göre, Allah en iyisini bilir, Nasıra denilen bir beldede yaşadıkları için onlara "Nasara" denildiği söylenmiştir. Nasara, kesinlikle Nasran'ın çoğuludur.
Allah, Resulullah (ﷺ) bütün Ademoğullarına Son ve Nihai Peygamber ve Elçi olarak gönderdiğinde, insanlığın ona inanması, ona itaat etmesi ve kendilerine yasakladığı şeylerden kaçınması gerekiyordu; bunu yapanlar gerçek müminlerdir. Resulullah ümmetine, imanlarının ve yakinlerinin derinliğinden ve önceki tüm Peygamberlere ve gaybî meselelere inandıklarından dolayı "Mü'minler" denmiştir.
Sabi'un ya da Sabiiler
Sabiilerin kimliği konusunda görüş ayrılığı vardır. Süfyan Ath-Thawri, Layth bin Ebu Süleyman'ın Mücahid'in "Sabiiler Mecusiler, Yahudiler ve Hıristiyanlar arasındadır. Belirli bir dinleri yoktur." İbn Ebi Necih'ten de benzer bir rivayet vardır. Benzer ifadeler Atâ ve Saîd bin Cübeyr'e de atfedilmiştir. Onlar (başkaları) Sabiilerin, Zebur'u okuyan Kitap Ehli'nden bir fırka olduğunu söylerler, diğerleri ise onların meleklere veya yıldızlara tapan bir kavim olduğunu söylerler. Görünen o ki, doğruya en yakın görüş -ki en doğrusunu Allah bilir- Mücahid'in ve Vehb bin Münebbih gibi ona katılanların Sabiilerin ne Yahudi ne Hıristiyan ne Mecusi ne de müşrik oldukları yönündeki sözleridir. Aksine, takip ettikleri ve uyguladıkları belirli bir dinleri yoktu, çünkü fıtratlarına (içgüdüsel doğalarına) göre yaşamaya devam ediyorlardı. Bu nedenle putperestler, İslam'ı benimseyen kişiyi, yeryüzünde var olan tüm dinleri terk ettiği anlamına gelen "Sabiî" olarak adlandırırlardı. Bazı alimler, Sabiilerin hiçbir peygamber tarafından mesaj almamış kişiler olduğunu belirtmişlerdir. Ve Allah en iyisini bilir.
Ebu Saîd'den rivayet edilmiştir:
حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ أَبِي مَرْيَمَ، حَدَّثَنَا أَبُو غَسَّانَ، قَالَ حَدَّثَنِي زَيْدُ بْنُ أَسْلَمَ، عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ، عَنْ أَبِي سَعِيدٍ ـ رضى الله عنه ـ أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ " لَتَتَّبِعُنَّ سَنَنَ مَنْ قَبْلَكُمْ شِبْرًا بِشِبْرٍ، وَذِرَاعًا بِذِرَاعٍ، حَتَّى لَوْ سَلَكُوا جُحْرَ ضَبٍّ لَسَلَكْتُمُوهُ ". قُلْنَا يَا رَسُولَ اللَّهِ، الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى قَالَ " فَمَنْ "
Allah Rasulü (ﷺ) şöyle buyurdu: "Sizden öncekilerin yanlış yollarını öyle bir takip edeceksiniz ki, eğer onlar bir çukurun içine girseler, siz de oraya gireceksiniz." Biz de dedik ki: "Ey Allah'ın Resûlü (ﷺ)! Yahudileri ve Hıristiyanları mı kastediyorsun?" dedik. "Başka kimleri?" diye cevap verdi. (Elbette Yahudileri ve Hıristiyanları kastediyor.) [Sahih-i Buhari 3456]
Ebû Hureyre'den rivayet edilmiştir:
Resûlullah (ﷺ) şöyle buyurdu: Allah'ın laneti Yahudilerin ve Hıristiyanların üzerine olsun, çünkü onlar elçilerinin kabirlerini ibadet yeri edindiler. [Sahih Müslim 530b]
Kaynak: İbn Kesir Tefsirleri
Çevrimdışı
