Aleykum selam we rahmetullahi we berakatuh
kardeşim Kitabın dışından içerisini okuyamadım.
Namaza başlama duası, tekbir getirildikten, eller bağlandıktan sonra Fatiha suresinden önce okunan dualardır. Buna sena yahut istiftah duası:
Malikilere göre istiftah duası mekruhtur. Belki namaz kılan kişi tekbir aldıktan sonra hemen okumaya başlar. Çünkü Enes'in şöyle dediği rivayet edilmiştir:
"Peygamber (a.s.), Ebu Bekir ve Ömer namaza'Elhamdulillâhi rabbil-âlemîn' ile başlarlardı."
(Buhari ve Muslim rivayet etmişlerdir.)
Cumhura göre birinci rekâtta iftihtah tekbirinden sonra istiftah duası sünnettir. Bana göre tercih edilen husus da budur. Bu hadisin değişik ifadeleri vadır. Hanefîler ile Hanbelîlerce tercih edileni şudur:
Çünkü Aişe'den şöyle dediği rivayet edilmiştir:
"Peygamber (a.s.) namaza başladığı zaman Subhanekellahumme ve bihamdike ve tebârakesmuke ve tealâ cedduke velâ ilahe gayruke" derdi.
(Bu hadisi Ebu Dâvud rivayet etmiştir. Dârakutni'nin Enes'ten benzer bir hadis rivayeti vardır. Beş hadis imamı Ebu Said'den benzer bir hadisi rivayet etmişlerdir. Muslim Sahih'inde Ömer'in bunu açıklan okuduğunu rivayet etmiştir. Şevkâni, Neylu'l-Evtâr, II, 195)
Subhaneke teşbihten gelir. Bu da Allah tealâ'yı tenzih etmektir. Tebârakesmuke, bereketten gelir. Bu da bir şeyde ilâhî hay-nn sabit olmasıdır. Tealâ cedduke: Ced, azamet demektir. Tealâ uluvden lefûuldür, yani, senin büyüklüğün her şeyin büyüklüğünden yüce ve üstündür, yahud senin celâlin ve azametin yüce demektir. Bu teşbih duasının icmalen manası şudur:
"Yâ Rabbi! Seni noksanlıklardan berî kılarım. Ben seni ancak sana hamd ederek tenzih ederim. Senin isminin hayrı her şeyde devam etsin. Senin celâlin yücelsin. Senden başka bir mabud yoktur."
Bu iki mezheb alimleri demişlerdir ki: "Peygamber (a.s.)'den sahih olarak sabit olan şey tercih edilmeye daha lâyıktır."
Şâfii'lerce tercih edilen istiftah duası şudur:
Bunun dayandığı delil Ahmed, Muslim ve Tirmizi'nin rivayet ettiği ve Tirmizi'nin sahih dediği Ali b. Ebu Talib'den rivayet edilen hadistir.
(Muslim'in bîr rivayetinde şöyle gelmiştir: "Ve ene evvelu'l- Muslimin" Şafii şöyle demiştir: Çünkü Peygamber (a.s.) bu ummetin ilk müslümanı idi. Şevkâni, Nevlu'l Evtâr. II. 191-192)
Bu dua, sonundaki "minel-muslimîn" ifadesi dışında Kur'an ayetidir. Aslı "evvelu'l-muslimin"dir. Nitekim bunu Muslim de böyle rivayet etmiştir.
Bunun kısaca manası şudur: "Ben ibadetim ile, hak din olan İslâm'a meylederek, Allah'a her türlü eş koşmaktan uzak olarak, her şeyi Allah'a tahsis ederek göklerin ve yerin yaratıcısını kastettim. Benim namazım, ibadetim, hayatım ve ölümüm Allah'a aittir. Ben müslümanım."
İmam Ahmed b. Hanbel "Subhânekellâhumme" dışında bir dua ile de istiflahı caiz görmüştür. Hanefiler nafile namazlarda subhâneke duası ile yukarıda zikredilen teveccuh duasını birleştirmeyi caiz görmüşlerdir. Fakat, cenaze namazlarında sadece subhâneke duası ile yetinilir.
