İlmi Konu Tasavvuf Çevrelerinin Evliya Olarak Takdim Ettiği Şeyh İsmail Hakkı Bursevi'nin Tefsirinde Kürt Düşmanlığı

İsmâil Hakkı Bursevî'nin Rûḥu’l-beyân fî tefsîri’l-Ḳurʾân isimli tasavvufî tefsirinin Enbiya Suresi 68. ayetine (Ruhu'l-Beyan, Daru'l Fikr, Beyrut, 2010) yaptığı izahatta Kürtler hakkında diyor ki:
"Vallahi Kürtler Müslüman değildir. Sakın bunların en salihleriyle bile arkadaşlık etmeyin ve bunların bastığı toprağa da basmayın!"

Bursevi aynı tefsirde şunları da söylüyor:
"Ömrüme, hayatıma, canıma, varlığıma yemin olsun ki İbrahimi milletler içinde Kürtler kadar bozguncu, cefa ve eziyet veren yoktur.

Onlar kadar kötüsü yoktur. Ahlaksızlar, davranışları Müslümanların mallarını talan etmektir. Bildikleri zülümdür, hırsızlıktır, yol kesiciliktir, insan öldürmektir."

Konuyu açmışsın ama bu siteye sadece Arapça bilenler girmiyorlar.Bursevi nerede Kürtler hakkında yazı yazmış o paragrafı alıp buraya yazman gerekiyor.Bilmeyen insanların bilebileceği şekilde anlatımını yaparsan daha iyi olur çünkü hiçbir kimse senin bu yazdığından bir şey anlamaz.Senin bu başlığı açıp da konuyu anlatma biçimin bir şeyi bildiği halde karşısındaki adamın bilebileceği veya anlayabileceği bir şekilde anlatamayan bir adamın haline benziyor.Bu durum ise bir şey bilmeyen veya kendisine iyi bir şekilde anlatılamayan insanda sui zandan başka bir şey oluşturmaz.

ilk nushasinda bu ifadelerin olmadığı söyleniyor. bilemem tabi. Ama bana tuhaf geldi.

Bu tür klişeler tarihte çok yaygındı. Geçenlerde bir arkadaş İbnül Cevzi'nin kitabında Bağdad ehlinin Türkler hakkında söylediği bazı nükteleri paylaşmıştı. Tefsire yansıması komik olmuş ama pek de şaşırılacak bir şey değil. Geçmişi ve ulemayı bembeyaz hayal etmemizden ötürü gelen bir şey bu.

Halvetî tarikatı şeyhlerinden, pek çok eserin yanında sözünü ettiğiniz 10 ciltlik Tefsîru Rûhu’l-Beyân’ın da muellifi olan İsmail Hakkı Bursevî, adı geçen tefsirinde, aşağıdaki ifadeler yer almaktadır.
Onun bu sözleri kullanmasının sebebi, rivayete göre, İbrahim (a.s.)’in ateşte yakılması fikrini ortaya atan kişinin güya Kürt asıllı olmasıdır.

"Tefsîru Rûhu'l-Beyân"da Kürtlerle ilgili ifadelerin geçtiği kısmın kopyası:
“…Kesin delil ile şubhesi yok edilip ayıbı meydana çıkınca, karşı çıkmaktan başka sığınacak yerleri yoktur.
Onların sözü / düşüncesi İbrahim aleyhisselâmı yakmak üzere birleşmiştir, çünkü cezaların en şiddetlisi yakmaktır.
İbn Ömer (r.anhuma) dedi ki: ‘Şubhesiz onun yakılmasını Acem Arablarından bir adam işaret etti.’ Yani ekrâd milletinden.

Allah’a yemin olsun ki; şubhesiz onlar fesatlarında, cefalarında ve insanlara eziyet vermede hadlerini aşmakta önde gittiler ve bundan geri kalmadılar. Onların üzerinde İbrahim aleyhisselâmın dini olan İslâm’ın, ahlâk ve amel olarak bir eserini göremezsin. Onların ahlâkı Müslümanların mallarını yağma etmektir. Onların bildikleri ise, zulum yapmak, hırsızlık, adam öldürmek ve yol kesmektir.

Allah’a yemin olsun ki; onlar beyhude bir millettir. Allahu Teâla, insanlar arasında böylelerini çoğaltmasın. Sana (onlarla ilgili muamelede yapman) gereken; onların ıslah olanlarıyla arkadaşlık edip beldelerinden geçip gitmendir… ” (*) [Ruhu’l-Beyan Tefsiri Tercümesi, Osman Şen, Gül Neşriyat, yyyy, 17, 224-25-26]
[A.g.m. ve t., Sahibu Mektebeti Eser, Tab'ı sene: 1389, İstanbul, 5, 496-497, Enbiya suresi, 68. ayetin tefsiri]
****


KÜRTLERİN YAŞADIĞI BÖLGELERDEN BİLE GEÇMEYİN'
12 ciltten oluşan eserin 5. cildinin 497. sayfasında Bursevî, sözü dönüp dolaştırıp, Kürtlere getiriyor ve ağır hakaretlerde bulunuyor. İbrahim (a.s.)'in yakılmak istendiği anlatılan Kuran-ı Kerim'in Enbiya Süresinin 68. Ayeti'ni inceleyen ve tefsir eden Bursevî;
"Zaten Hz. İbrahim'i ateşe atılma fikri Kürtlerden geldi. Hz. Ömer'in oğlu Abdullah da tefsirinde böyle söylüyor" diyor. Kürdistan dahil bütün islam alemindeki medreselerinde temel eğitim kitabı olan ve Arabça yazılan "Rûhu'l-Beyân"da Bursevî, bu iddiadan yola çıkarak Kürtlere yönelik ırkçı hakaretlerde bulunuyor.

Kürdistan'a gitmeden, muhtemelen sadace en büyük kürt şehri olan İstanbul'daki Kürtlerden hareketle Bursevî'nin Kürtler hakkındaki beyanları şöyle:
"Ömrüme, hayatıma, canıma varlığıma yemin olsun ki İbrahimi milleter içinde Kürtler kadar bozguncu, cefa eziyet veren yoktur.
Onlar kadar başka kötüsü olan yoktur.
Ahlaksızlar, davranışları Müslümanların mallarını talan etmektir.
Bildikleri zülümdür, hırsızlıktır, yol kesiciliktir, insan öldürmektir.
Muhamed'in ümmetinde bunlar gibi bir millet yoktur.
Allah onları insanlar içinde çoğaltmasın.
Onların en salihlerinden bile kendinizi koruyunuz ve onların yaşadığı bölgelerden bile geçmeyiniz."

عبد الرحمن' Alıntı:

Bu tür klişeler tarihte çok yaygındı. Geçenlerde bir arkadaş İbnül Cevzi'nin kitabında Bağdad ehlinin Türkler hakkında söylediği bazı nükteleri paylaşmıştı. Tefsire yansıması komik olmuş ama pek de şaşırılacak bir şey değil. Geçmişi ve ulemayı bembeyaz hayal etmemizden ötürü gelen bir şey bu.

Genişletmek için tıkla ...

ulema dedik bagrimiza bastık, klişe çıktı püü