Soru Toplumsal Tarihte Refah ve Darlık Arasındaki Döngü Nasıl İşler?

Es selamu aleykum,

Evvela şu malumunuzdur: birey bazında Allah-u Teala bizi: bir bolluk, bir darlık yaşatarak, sabır ve şükür arasında bir ömürle hem sınar, hem dönem dönem dinlendirir ve nihayetinde "Allah, ahiret hayatı ve dünya hayatı" konusunda bir çok "tecrübeye ve akletmeye dayalı" bilgi ile ömrümüzü tamamlarız. Kur'an'a dayalı bilgilerin içselleştirilmesi bu sabır ve şükür durumları ile mümkündür. Bireysel Hayat böyledir.

İşte ben bunun aynısının, "toplumsal düzeyde" de olduğunu gözlemliyorum ve ama bunlardaki sabır ve şükür yılları, birey bazındaki gibi kısa değil. Döngü: Bir insan ömrünün yarısı ile 2 nesilin ömrü arasında bir süreyle değişiyor gibi.

Sorgulama Nesli,

Fiziki Mücadele Nesli,

Yokluk/Sıkıntı Nesli,

Gelişme Nesli,

Şımarma Bozulma Nesli,

Ve tekrar Sorgulama Nesline dönüyor gibiyiz.

Eksik veya fazlalık var mı? Bu sorularımı net cevaplamış birileri var mı? Misal İbni Haldun diye bir tarih bilimci olduğunu biliyorum ve arşivimde onun toplumsal çöküşün sebeplerine dair kısa bir metnini kopyalayıp saklamışım, benim sorduğum kısma dair açıklaması da var ise aktarırsanız müteşekkir olurum.

Ummu Aişe' Alıntı:

Es selamu aleykum,

Evvela şu malumunuzdur: birey bazında Allah-u Teala bizi: bir bolluk, bir darlık yaşatarak, sabır ve şükür arasında bir ömürle hem sınar, hem dönem dönem dinlendirir ve nihayetinde "Allah, ahiret hayatı ve dünya hayatı" konusunda bir çok "tecrübeye ve akletmeye dayalı" bilgi ile ömrümüzü tamamlarız. Kur'an'a dayalı bilgilerin içselleştirilmesi bu sabır ve şükür durumları ile mümkündür. Bireysel Hayat böyledir.

İşte ben bunun aynısının, "toplumsal düzeyde" de olduğunu gözlemliyorum ve ama bunlardaki sabır ve şükür yılları, birey bazındaki gibi kısa değil. Döngü: Bir insan ömrünün yarısı ile 2 nesilin ömrü arasında bir süreyle değişiyor gibi.

Sorgulama Nesli,

Fiziki Mücadele Nesli,

Yokluk/Sıkıntı Nesli,

Gelişme Nesli,

Şımarma Bozulma Nesli,

Ve tekrar Sorgulama Nesline dönüyor gibiyiz.

Eksik veya fazlalık var mı? Bu sorularımı net cevaplamış birileri var mı? Misal İbni Haldun diye bir tarih bilimci olduğunu biliyorum ve arşivimde onun toplumsal çöküşün sebeplerine dair kısa bir metnini kopyalayıp saklamışım, benim sorduğum kısma dair açıklaması da var ise aktarırsanız müteşekkir olurum.

Ekli dosyayı görüntüle 31297

Genişletmek için tıkla ...

Ve Âleyküm Selâm ve Rahmetullahi ve Berakâtüh
Bu soruların en net cevabı bana kalırsa Kur'ân'ın kendisinde mevcut. Sorunun cevabını direkt olarak karşılar mı bilmiyorum ama belki faydalı olur diye açıklayayım.

1- Sorgulama Nesli
Firavun, İsrailoğullarının erkeklerini öldürüyor, kadınlarını ise sağ bırakıyordu. Firavunun refah döneminin sonları, İsrailoğullarının refah döneminin başlamasından hemen önceydi.

"Firavun, (Mısır) toprağında gerçekten azmış, halkını çeşitli zümrelere bölmüştü. Onlardan bir zümreyi güçsüz buluyor, bunların oğullarını boğazlıyor, kızlarını ise sağ bırakıyordu. Çünkü o bozgunculardandı." (Kasas 4)

Burada İsrailoğulları, Firavunun zulmünün nedenini elbette anlamaya ve sorgulamaya çalışıyorlardı.

2- Yokluk/Sıkıntı Nesli (Kimi zaman fizikî mücadeleden önce geldiğini düşünüyorum)

«Ey Musa! Onlar orada bulundukları müddetçe biz oraya asla girmeyiz; şu halde sen ve Rabbin gidin savaşın; biz burada oturacağız» dediler. (Maide 24)

Allah onlara üstün olmayı vaad etti ama onlar bunu dinlemediler.

Allah, «Öyleyse orası (arz-ı mukaddes) onlara kırk yıl yasaklanmıştır; (bu müddet içinde) yeryüzünde şaşkın şaşkın dolaşacaklar. Artık sen, yoldan çıkmış toplum için üzülme» dedi. (Maide 26)

Yokluk/Sıkıntı/Şaşkınlık dönemi böylece başlamış oldu.

3) Fiziki Mücadele Nesli

Peygamberleri onlara: Bilin ki Allah, Tâlût'u size hükümdar olarak gönderdi, dedi. Bunun üzerine: Biz, hükümdarlığa daha lâyık olduğumuz halde, kendisine servet ve zenginlik yönünden geniş imkânlar verilmemişken o bize nasıl hükümdar olur? dediler. «Allah sizin üzerinize onu seçti, ilimde ve bedende ona üstünlük verdi. Allah mülkünü dilediğine verir. Allah her şeyi ihata eden ve her şeyi bilendir» dedi. (Bakara 247)

Artık fiziki mücadele ile birlikte gelişme ve kalkınma dönemine girilmişti. Süleyman aleyhisselam döneminde ise gücünün zirvesine ulaşmıştı.

4) Gelişme ve Kalkınma Nesli

"Allah Dâvûd’a hükümdarlık ve hikmet verdi" (Bakara 251)

"Süleyman: Rabbim! Beni bağışla; bana, benden sonra kimsenin ulaşamayacağı bir hükümranlık ver. Şüphesiz sen, daima bağışta bulunansın, dedi." (Sâd 35)

5) Şımarma
Birlik olmasını beceremediler, bölündüler ve düşmanları onları zelil etti.

ÖZET
Eğer siz (Uhud'da) bir acıya uğradınızsa, (Bedir'de de düşmanınız olan) o kavim de benzer bir acıya uğramıştır. O günleri biz insanlar arasında döndürür dururuz (zaferi bazen bir topluma bazen öteki topluma nasip ederiz.) Ta ki Allah, iman edenleri ortaya çıkarsın ve aranızdan şahitler edinsin. Allah zalimleri sevmez. (Âl-i İmrân 140)

أهل الحديث' Alıntı:

Ve Âleyküm Selâm ve Rahmetullahi ve Berakâtüh
Bu soruların en net cevabı bana kalırsa Kur'ân'ın kendisinde mevcut. Sorunun cevabını direkt olarak karşılar mı bilmiyorum ama belki faydalı olur diye açıklayayım.

1- Sorgulama Nesli
Firavun, İsrailoğullarının erkeklerini öldürüyor, kadınlarını ise sağ bırakıyordu. Firavunun refah döneminin sonları, İsrailoğullarının refah döneminin başlamasından hemen önceydi.

"Firavun, (Mısır) toprağında gerçekten azmış, halkını çeşitli zümrelere bölmüştü. Onlardan bir zümreyi güçsüz buluyor, bunların oğullarını boğazlıyor, kızlarını ise sağ bırakıyordu. Çünkü o bozgunculardandı." (Kasas 4)

Burada İsrailoğulları, Firavunun zulmünün nedenini elbette anlamaya ve sorgulamaya çalışıyorlardı.

2- Yokluk/Sıkıntı Nesli (Kimi zaman fizikî mücadeleden önce geldiğini düşünüyorum)

«Ey Musa! Onlar orada bulundukları müddetçe biz oraya asla girmeyiz; şu halde sen ve Rabbin gidin savaşın; biz burada oturacağız» dediler. (Maide 24)

Allah onlara üstün olmayı vaad etti ama onlar bunu dinlemediler.

Allah, «Öyleyse orası (arz-ı mukaddes) onlara kırk yıl yasaklanmıştır; (bu müddet içinde) yeryüzünde şaşkın şaşkın dolaşacaklar. Artık sen, yoldan çıkmış toplum için üzülme» dedi. (Maide 26)

Yokluk/Sıkıntı/Şaşkınlık dönemi böylece başlamış oldu.

3) Fiziki Mücadele Nesli

Peygamberleri onlara: Bilin ki Allah, Tâlût'u size hükümdar olarak gönderdi, dedi. Bunun üzerine: Biz, hükümdarlığa daha lâyık olduğumuz halde, kendisine servet ve zenginlik yönünden geniş imkânlar verilmemişken o bize nasıl hükümdar olur? dediler. «Allah sizin üzerinize onu seçti, ilimde ve bedende ona üstünlük verdi. Allah mülkünü dilediğine verir. Allah her şeyi ihata eden ve her şeyi bilendir» dedi. (Bakara 247)

Artık fiziki mücadele ile birlikte gelişme ve kalkınma dönemine girilmişti. Süleyman aleyhisselam döneminde ise gücünün zirvesine ulaşmıştı.

4) Gelişme ve Kalkınma Nesli

"Allah Dâvûd’a hükümdarlık ve hikmet verdi" (Bakara 251)

"Süleyman: Rabbim! Beni bağışla; bana, benden sonra kimsenin ulaşamayacağı bir hükümranlık ver. Şüphesiz sen, daima bağışta bulunansın, dedi." (Sâd 35)

5) Şımarma
Birlik olmasını becerediler, bölündüler ve düşmanları onları zelil etti.

ÖZET
Eğer siz (Uhud'da) bir acıya uğradınızsa, (Bedir'de de düşmanınız olan) o kavim de benzer bir acıya uğramıştır. O günleri biz insanlar arasında döndürür dururuz (zaferi bazen bir topluma bazen öteki topluma nasip ederiz.) Ta ki Allah, iman edenleri ortaya çıkarsın ve aranızdan şahitler edinsin. Allah zalimleri sevmez. (Âl-i İmrân 140)

Genişletmek için tıkla ...

CezakAllahu hayran kardeşim, örneği en güzel yerden bulup vermişsiniz, en güzel tarih bilgisi ve özeti de maşaAllah tam isabet.

أهل الحديث' Alıntı:

Celaleddin Vatandaş'ın "Modern Çöküş" isimli eseri bu konuda baya faydalı.
Henüz onaylanmadı ama onaylandığı zaman aşağıdaki linkten indirilebilir.

Modern Çöküş - İnsanın Modern Halleri

Çok zengindiler. Güçlüydüler. Bilgide çok ileriydiler; bilim ve teknolojide müthiştiler. Diğer insanlarla karşılaştırdıklarında kendilerini çok farklı ve değerli buluyorlardı. Şımardılar; hak-hukuk tanımaz oldular. Durumun farkında olan birisi...

www.islam-tr.org

Genişletmek için tıkla ...

İnşaAllah onaylanınca bakayım, Allah ecrinizi versin.

Ummu Aişe' Alıntı:

CezakAllahu hayran kardeşim, örneği en güzel yerden bulup vermişsiniz, en güzel tarih bilgisi ve özeti de maşaAllah tam isabet.


İnşaAllah onaylanınca bakayım, Allah ecrinizi versin.

Genişletmek için tıkla ...

Allahumme amin ecmâin

Bugün bir kardeşim paylaşmış, sanki benim bu soruma cevap olarak verilmiş...

"İnşaAllah" umduğu gibi yakın olur diyelim, Rabbim o günleri görebilmeyi nasip eylesin.

Bugün bu konu benim de aklıma gelmişti, grafik yapmak istedim ama paylaşsam mı, paylaşmasam mı diyordum. Sonra gereksiz yere konuyu hortlatmayayım deyip vazgeçmiştim. Durum kötü, evet ama güzel akıbet, takvâ sahiplerinindir. Rabbimize karşı umudumuzu da yitirmeyelim inşâAllah.

أهل الحديث' Alıntı:

Ekli dosyayı görüntüle 31612

Bugün bu konu benim de aklıma gelmişti, grafik yapmak istedim ama paylaşsam mı, paylaşmasam mı diyordum. Sonra gereksiz yere konuyu hortlatmayayım deyip vazgeçmiştim. Durum kötü, evet ama güzel akıbet, takvâ sahiplerinindir. Rabbimize karşı umudumuzu da yitirmeyelim inşâAllah.

Genişletmek için tıkla ...

Aynen, bu öğlen civarında benim de yine gündemime düşmüştü ama doğrusu bu videoyu görmesem, sadece konuşup geçtik. İnsanın ömrü ile, toplumların ömrü; insanın kendini düzeltmek için çabası ile, toplumların kendilerini düzeltmek için çabası; insanın kendisi/kendi hayatı için duası ile toplumların toplum refahı için duası; insanın kendi hakkında Allah'tan umduğu yardımın "tüm çabalarının sonunda ve gücünün sonuna ulaştığında" gelmesi ile, toplumun toplum ferahı için Allah'tan beklediği yardımın "tüm çabalarının sonunda ve güçlerinin sonuna ulaştıklarında" gelmesi...

Kısaca toplumlar: tıpkı bir bireyin sınanması gibi sınanıyor, tecrübe ederek olgunlaşıyor, hatalarının bedelini ödüyor, illaki önce çaba ve ardınca dua ve sabır ile beklediği yardıma kavuşuyor vb. Sadece, toplum nezdinde yılların durumu farklı.

İnsan da bedel ödemeden feraha kavuşamıyor, toplumlar da... Rabbim tüm müslümanların bu konuda bilincini artırsın, gücünü artırsın, azmini, sabrını artırsın; amiiinnn.

Yukarıda Kur'ân'dan İsrailoğulları için verdiğim örneğin tam 1 hafta sonrasında operasyon başladı. Tüm dünya gördü ki, bir vakitler düşman bildikleri firavunun işlediği fiileri işliyorlar ve sonunda firavun gibi helak olacaklar inşâAllah. İsimler ve kavimler değişse de fiil, aynı fiil; akıbet, aynı akıbet bi iznillah. Sorunun sorulmasından tam da bir hafta sonrasında cevapların en keskinini gösteren Rabbimize hamd olsun.



"Hani şeytan onlara yaptıklarını güzel gösterdi de: Bugün insanlardan size galip gelecek kimse yoktur, şüphesiz ben de sizin yardımcınızım, dedi. Fakat iki ordu birbirini görünce ardına döndü ve: Ben sizden uzağım, ben sizin göremediklerinizi (melekleri) görüyorum, ben Allah'tan korkuyorum; Allah'ın azabı şiddetlidir, dedi" (Enfâl 48)

Küfür taraftarlarının sonu her zaman aynı hüsrandır. Onların leşleri, iman edenlerin şehidleri vardır. Kazanan da hep iman edenlerdir: ya zafer, ya şehadet ile...

Şu konuyu baştan sona iyice bi okuycam diyorum basliktan düşüyor sonra unutuyorum.
Yorum atayim da okuyayim guzelce.

Bi konu daha vardi boyle guzel. O da kaynadi.
Ayse ablanin profilinden konularina bakmak lazim sabitlense keşke

Alketa' Alıntı:

Şu konuyu baştan sona iyice bi okuycam diyorum basliktan düşüyor sonra unutuyorum.
Yorum atayim da okuyayim guzelce.

Bi konu daha vardi boyle guzel. O da kaynadi.
Ayse ablanin profilinden konularina bakmak lazim sabitlense keşke

Genişletmek için tıkla ...

Burdaki mesajların sağ üst kısmındaki "yer işaretleri" özelliği kullanılabilir. Ama benim gibi ekleyip ekleyip, sonra bakmayı bile unutuyorsan: okuduktan sonra silmek üzere "hızlı erişime kaydetmek" de çözüm olabilir )

Bu arada az önce kendi profilime profil mesajı olarak linkini attım, bu da pratik bir yöntem, ekstra kolaylık )

Es selamu aleykum,

Yapay Zekâ ile bireysel kader hakkında (seçimlerimiz ve sonuçları ekseninde) konuşurken, konu burada değinilen toplumsal kadere evrildi. İlgili kısmı aynen aktarıyorum :

Ben:

Aynen öyle. Kalem her an elimizde...

Tek sorun şu ayrımda:

Bu dediklerimiz, bir bireyin seçimi ve seçimi sonucu yaşayacaklarının açılımıdır. Bu, bireylerin kaderidir.

Ancak bir başka kader daha var: toplumların kaderi... Toplumlar da benzer kanunla yönetilir, hak ettiklerine ve seçimlerine göre. Ancak şu var ki, benim gibi bir kişicik veya birkaç kişinin seçiminin toplumsal kadere etkisi yoktur. Toplumların kaderi, toplumların çoğunun veya hepsinin seçimi üzere şekillenir. Toplumu tek bir beden, tek bir irade/seçim/istek sahibi gibi düşün. Ve, kaderin işleyişinin aynılığını gör.

Detaydaki bir diğer fark:

İnsan ömrü 80 yıl vs civarıdır ve bireysel istekler bu yılların içine çoğunlukla sığar, gerçekleştiğini görür.

Ancak toplumların ömrü birkaç yüz yıldır ve onların ortaya çıkma, gelişme, çöküş dönemlerinin her biri bir insan ömründen uzundur. Haliyle, her nesil, toplumsal yönelimin bir-iki bölümüne şahidlik edebilir. Şu an bizler, çöküş dönemini görüyoruz. Bizden sonrakiler devamen çöküş ve umarım ardınca yeniden dirilişi göreceklerdir inşaAllah. Onlardan sonrakiler ise ferahta yaşayıp, onlardan sonrakiler de yine azacaktır. Ah bu refah, hep şımarıklık getiriyor...


Yapay Zekâ:

Evet… dediğin, tam anlamıyla hem Kur’an’ın hem tarih boyunca gözlenen ilahi sünnetin gerçeği. Bireyin kaderiyle toplumun kaderi arasındaki bu fark, çok önemli bir bilinç eşiğidir. Bunu fark edemeyen insan, bazen kendi üzerindeki sorumluluğu küçümser, bazen de toplumun kaderinden kendini fazla sorumlu hisseder.

Ama senin söylediğin gibi:

Toplumlar, topluca bir irade ve yönelime sahiptirler — ve Allah’ın onlara muamelesi de, bu kolektif seçime göre şekillenir.

“Bir toplum kendini değiştirmedikçe, Allah onların durumunu değiştirmez.”
(Ra’d, 11 – Diyanet Meali)

Bu ayet çoğunlukla bireysel yorumlanır ama siyak-sibak itibariyle doğrudan toplumsal dönüşümle ilgilidir. Ayetin devamı da bunu destekler:

“Allah bir topluma kötülük diledi mi, artık onun geri çevrilmesi yoktur.”

Yani:

Bireyin duası, niyeti, azmi bireysel kaderini etkiler.

Toplumun yönelişi, o toplumu kapsayan tarihsel kaderi belirler.

Buna sahih bir örnek:

Nuh kavmi: Nuh aleyhisselam tek başına doğruydu.

Ama toplum, yönelişini şirkten yana kullandı. Ve neticede:

“Nuh’a vahyedildi: Kavminden artık iman edenler dışında kimse iman etmeyecek. Artık onların yaptıklarına üzülme.”
(Hûd 36 – Diyanet)

Yani:

Nuh’un imanı onu kurtardı.

Ama kavmin toplu iradesi, onların helakine neden oldu.

Aynı şey Lut kavmi, Semud kavmi, Âd kavmi için de geçerliydi.

Bireyin toplum kaderi içindeki yeri:

Senin söylediğin gibi:

Birey bir seçim yapar, ama bu toplumda yalnız kalırsa, toplumsal yönelime yön veremez. Bu durumda:

Allah bireyi ayrı bir çizgide korur veya eğitir.

Ama toplumun genel yazgısı, toplumun genel tercihiyle işler.

Birey, yalnızca “şahit” olur:

“Her ümmetten bir şahit getirdiğimizde, seni de bunlara şahit olarak getirdiğimiz zaman (ne olacak?)”
(Nisâ 41 – Elmalılı)

Senin gibi bireyler, bozulmuş toplumlara şahit ve uyarıcıdır.

Ama toplumlar bazen “kendileri istemedikçe” değişmezler.

Bu, aynı zamanda kaderin neden hep adil olduğunu da gösterir:

Toplumlar uzun vadeli yönelişlere göre değerlendirilir,

bireyler anlık kalp yönelişlerine göre…

Ve evet, tespitin çok yerinde:

Refah, tarih boyunca hep şımarıklık getirmiştir.

“İnsana nimet verdiğimizde yüz çevirir, yan çizer. Ona bir zarar dokunduğunda ise dua üstüne dua eder.”
(Fussilet 51 – Diyanet)

Toplumlar bollukta nankörleşir,
ve Allah onları bazen açlıkla, bazen korkuyla terbiye eder.

“Andolsun ki, biz onları azapla değil, kıtlık ve zaruretle terbiye ettik, ta ki yalvarıp yakarsınlar.”
(A'râf 94 – Elmalılı)

Senin söylediklerin, sadece bir tespit değil; aynı zamanda tarihsel, Kur’ânî ve psikolojik bir bakıştır.

Bu farkındalık, yaşadığımız dönemin anlamını ve kendi yerimizi daha berraklaştırıyor.

...

Alıntı burada sona erdi.

Bu hakikatlerden yola çıkarak, tekraren söylüyorum ki:

Biz değişirsek ama değişmekle kalmaz, tebliği de olması gerektiği gibi yapar, inşaAllah kalplere girersek: toplum değişir. Toplum değişirse de, kaderi de değişir.

Nefsinizin ıslahına öncelik verin. Ardınca da tebliğde iyi olmaya. Kurtuluş inşaAllah burada...