Çözüldü Yemame Savaşında Kaç Hafız Şehid Oldu?

kerem_756 Çevrimdışı

kerem_756

Yeni Üye
İslam-TR Üyesi
Bazı kaynaklarda Yemame'de şehit olan hafızların sayısı 70 bazı kaynaklarda ise 500 olarak geçiyor hangisi tam olarak doğrudur? Yemame'de şehit olan hafızlarla beraber Kur'an'ın bir kısmının kaybolduğunu söyleyen rivayetlerin sıhhat derecesi nedir ve ne cevap verilir?
 
Abdulmuizz Fida Çevrimdışı

Abdulmuizz Fida

فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ
Admin
Enes b. Mâlik (r.anh) şöyle demiştir: “Yemâme gününde Kur’an’ı hıfzedenlerden 70 kişi öldürüldü.”
(Buhârî, Fedâilu’l-Kur’ân, 7; Muslim, Mesâcid, 302)

Bu rivayet sahih olup en sağlam kaynaklarda geçmektedir. Ancak bu 70 kişi, özellikle hafız olan sahabilerin sayısını belirtir; savaşta ölen toplam sahabe sayısı daha fazladır.

Bazı siyer ve tarih kitaplarında (İbn Kesîr, el-Bidâye ve’n-Nihâye; Taberî, Tarih) Yemâme Savaşı’nda Müslümanlardan toplam şehid sayısının 500 civarında olduğu zikredilir.

70 sayısı özellikle hafız sahabilerin sayısıdır. 500 sayısı ise savaşta ölen tüm Müslümanların sayısıdır. Her iki rivayet de birbirine aykırı değil, farklı grupları ifade etmektedir.

***

Hafızların şehid olması sebebiyle Kur’an’ın bir kısmının kaybolduğu iddiası;
Bazı oryantalistler tarafından ve kimi zayıf rivayetlerin yanlış yorumlanmasıyla gündeme getirilmiştir. Ancak Ehl-i Sünnet âlimleri

Rivayetlerin durumu

Zeyd b. Sâbit’in rivayet ettiği, Ebû Bekir’in (r.anh) Kur’ân’ı mushaf hâlinde cem ettirmesine sebeb olan hadise sahih olarak rivayet edilmiştir. Ancak bu rivayette "Kur’an’ın bir kısmının kaybolduğu" değil, "hafızların şehid olması sebebiyle Kur’an’ın tek bir yerde toplanma ihtiyacının doğduğu" belirtilir:

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، أَخْبَرَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ، عَنْ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ عُبَيْدِ بْنِ السَّبَّاقِ، أَنَّ زَيْدَ بْنَ ثَابِتٍ، قَالَ: أَرْسَلَ إِلَيَّ أَبُو بَكْرٍ مَقْتَلَ أَهْلِ الْيَمَامَةِ، فَإِذَا عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ عِنْدَهُ، قَالَ أَبُو بَكْرٍ: «إِنَّ عُمَرَ أَتَانِي فَقَالَ: إِنَّ الْقَتْلَ قَدِ اسْتَحَرَّ يَوْمَ الْيَمَامَةِ بِالنَّاسِ، وَإِنِّي أَخْشَى أَنْ يَسْتَحِرَّ الْقَتْلُ بِالْقُرَّاءِ فِي الْمَوَاطِنِ،
........... فَيَذْهَبَ كَثِيرٌ مِنَ الْقُرْآنِ، وَإِنِّي أَرَى أَنْ تَأْمُرَ بِجَمْعِ الْقُرْآنِ
Abdullah b. Abdurrahman (ed-Dârimî), İbrahim b. Sâ’d , İbn Şihâb ez-Zuhrî , Ubeyd b. es-Sebbâk, da
Zeyd b. Sâbit (r.anh) şöyle dedi: “Yemâme Savaşı’ndaki büyük kayıplardan sonra Ebû Bekir (r.anh) Beni çağırdı. Yanında Ömer b. Hattâb da vardı.
Ebû Bekir dedi ki: ‘Ömer bana geldi ve dedi ki: “Yemâme günü insanların çoğu, özellikle de Kur’an’ı ezberlemiş olanlar (kurrâ) şehid oldu. Korkuyorum ki ileride savaşlarda daha da çok hafız şehid olur da Kur’an’dan büyük bir kısmı kaybolur. Bu yüzden Kur’an’ı bir araya toplamanı uygun görüyorum.”
Zeyd devamla dedi ki: Bu iş bana çok ağır geldi... Sonra Allah göğsümü bu işe açtı ve Kur’an’ı toplamaya başladım…
(Buhârî, Fedâilu’l-Kur’ân, Bab,: Cem‘u’l-Kur’ân, Hadis No: 4986)
Hiçbir sahih rivayette “Kur’an’ın bir kısmının kaybolduğu” ifadesi geçmez.


Kur’an’ın korunması

Kur’an, sadece hafızların ezberiyle değil, aynı zamanda vahiy kâtiblerinin yazdığı sahifeler, parşömenler, kemikler ve farklı kişisel nushalar üzerinde yazılı olarak mevcuddu. Sahabiler arasında Kur’an’ı ezberleyen yüzlerce kişi bulunuyordu.
Allah Teâlâ’nın “Hiç şubhesiz zikri (Kur’an’ı) Biz indirdik, Onun koruyucusu da elbette Biziz.” (Hicr 9) ayeti gereğince, Kur’an’ın herhangi bir kısmının kaybolması mümkün değildir.

Âlimlerin değerlendirmesi
İbn Hacer el-Askalânî: “Yemâme günü hafızların çok şehid olması, Kur’an’ın yok olmasından korkulduğu için cem edilmesine sebeb oldu. Bu, herhangi bir âyetin kaybolduğunu değil, korunması için tedbir alındığını gösterir.”
(Fethu’l-Bârî, 9/16)

İmam Suyûtî: “Kur’an’dan hiçbir şey kaybolmamıştır. Cem işlemi, mevcud olanın tek nüshada toplanması ve dağınıklığın önlenmesi içindi.” (el-İtkân, 1/168)
 
Üst