E
Çevrimdışı
Ebu Hanife Nu’man b.Sabit Yahya b.Main’in O’nu [sika] [la bese bih] değerlendirmesi
İbn Rızk = Ahmed b.Ali b.Amr b.Hubeyş er-Razi = Muhammed b.Ahmed b.Usam = Muhammed b.Said el-Avfi: Ben Yahya b.Main’in Ebu Hanife ancak ezberlediği hadisleri nakleder o sika’dır dediğini duydum [Hatib Tarih XIII.419]
İsnatta İbn Rızk olarak geçen ravi Muhammed b.Ahmed b.Rızk’tır sika olduğu belirtilmektedir. Ahmed b.Ali b.Amr b.Hubeyş er-Razi hakkında Hatib Bağdad. Sika olarak bahsetmektedir. Muhammed b.Ahmed b.Usam ile ilgili olarak Hatib el-Bağdadi hadiste leyyin tespitinde bulunmaktadır. Muhammed b.Said el-Avfi için Darakutni la bese bih değerlendirmesinde bulunmuştur. Bu isnad zayıftır. Zehebi Nubela [XVII.259] Hatib Tarih IV,331,322] İbn Hacer Lisanu’l-Mizan V,174]
Berkani,Muhammed b.Abbas el-Huzazi,Ahmed b.Meş’ale el-Ferazi,Cafer b.Derestuyeh,Ahmed b.Muhammed b.el-Kasım b.Muhriz: Yahya b.Main Ebu Hanife hakkında la be’se bih ve yalan söylemez dedi. [Hatib Tarih XIII.419]
Muhammed b.Abbas el-Huzazi, İbn Hayuye diye meşhurdur. Hatib el-Bağdadi ve İbn Hacer onun mütesahil bir kişi olduğunu söylemektedirler. Ahmed b.Meş’ale el-Ferazi sika’dır. Cafer b.Derestuye hakkında Darakutni İbn Şahin ve Berkani zayıf tesbitinde bulunmuşlardır. [Hatib Tarih [III.121.122] [V.123] IX.428] İbn Hacer Lisanu’l-Mizan [V.214]
Abdullah b.el-Mubarek rivayeti
Muhammed b.Ahmed İbn Ya’kub = Muhammed b.Nuaym ed-Dabbi = Ebu Said el-Muhammed b.el-Fadl = Ebu Abdillah Muhammed b.Said el-Mervezi = Ebu Hamza = Ebu Vehb Muhammed b.Muzahim = Abdullah b.el-Mubarek: Ben insanların en veralısını en alimini ve en fakihini gördüm. İnsanların en abidi Abdulaziz b.Ebi Revvad insanların en veralısı Fudayl b.Iyad insanların en alimi Sufyan es-Sevri insanların fıkhı en iyi bileni Ebu Hanife’dir. Fıkıh konusunda onun benzerini görmedim. [Hatib Tarih XIII.342,343]
Rivayetin senet kısmındaki Ebu Abdillah Muhammed b.Said el-Mervezi yalan söyleyen birisidir. Uydurduğu rivayetlerde Ebu Hanife’yi övücü İmam Şafii’yi yerici ifadeler yer almaktadır. İbn Hamza sika olmayan bir ravidir. Ebu Vehb Muhammed b.Muzahim 209 yılında vefat eden sika bir ravidir. [Hatib Tarih V,308] İbn Asakir Tarihu Dımeşk XXXVII.279.280] Zehebi el-Kaşif II.216] Mizzi Tahzibu’l-Kemal XXXVI.359]
Cennet ve Cehennem’in Fani olması konusunun Ebu Hanife’ye nisbeti [Hatib Tarih] rivayetin incelenmesi
Muhammed b.el-Huseyin İbnu’l-Fadl el-Kattan = Ali b.İbrahim en-Necad = Muhammed b.İshak es-Serrac = İbrahim b.Ebi Talib = Abdullah b.Osman er-Rumh = Ebu Mudi el-Belhi: Ben Ebu Hanife’nin Cennet ve cehennem yaratılmıştır, ikisi de fanidir. Dediğini işittim. [Hatib Tarih XIII.386]
Hatib el-Bağdadi Muhammed b.İshak es-Serrac hakkında Garip hadisler nakleder tespitinde bulunmaktadır. Senedin son halkası olan Ebu Mudi el-Belhi Murcie’nin reislerindendir. Cennet ve cehennemin fani olduğunu savunmaktadır. Ahmed b.Hanbel kendisinden rivayette bulunmamış. Yahya b.Main zayıf olduğunu söylemiş Ebu Davud ise hadislerini terk etmiştir. [Hatib Tarih [I.250] VIII.223.224]
Ebu Hanife’nin bir meselede beş fetva vermesi [Hatib Tarih] rivayetin incelenmesi
İbn Rızk = İbn Selm = İbrahim b.Said = Ömer Hafs b.Gıyas: Ben Ebu Hanife’nin derslerine devam ediyordum.Ona bir mesele soruluyor onunla ilgili bir günde beş ayrı fetva veriyordu Bunu görünce onu terk ettim ve hadis ilmine yöneldim. [Hatib Tarih XIII.402]
Abdullah b.Cafer b.Selm ve Ömer b.Hafs b.Gıyas sika ravidir. İbrahim b.Said hakkında farklı tespitler bulunmaktadır. Hatib el-Bağdadi dikkatsizlikle itham etmektedir. İsnatta İbn Rızk olarak geçen ravi Muhammed b.Ahmed b.Rızk’tır. sika olduğunu belirtilmektedir. İbnu’l-İmad Şezeratü’z-Zeheb III,50] Zehebi Nubela [X,639] [XVII.259] İbn Hacer Takrib [I.411] Hatib Tarih [VI.94]
Resulullah [sallallahu aleyhi ve sellem] Ebu Hanife’nin fetvalarının çoğunu kabul ederdi [Hatib Tarih] rivayetin incelenmesi
İbn Rızk = Ahmed b.Cafer b.Selm = Ahmed b.Ali el-Ebrar = İbrahim b.Said = Muhbub b.Musa = Yusuf b.Esbad: Ebu Hanife ddi ki: Resulullah [sallallahu aleyhi ve sellem] bana gelse veya ben ona ulaşsaydım o benim fetvalarımın çoğunu kabul ederdi. [Hatib Tarih XIII.387]
İbn Rızk ve Ahmed b.Cafer b.Selm’in sika İbrahim b.Said’in hadisleri hususunda dikkatsiz ve Ahmed b.Ali el-Ebrar ise meçhul’dur. Mahbub b.Musa sika bir ravidir. Hatib el-Bağdadi Yusuf b.Esbad hakkında hadisleri karıştıran bir kişidir demiştir. [Hatib Tarih VI.94] Zehebi Nubela XVII.259] İbn Hacer Lisanu’l-Mian I.231] İbnu’l-İmad Şezeratu’z-Zeheb III.50]
İçkinin Ebu Hanife’nin sözlerinden daha hayırlı olması [Hatib Tarih] rivayetin incelenmesi
İbn Duma = İbn Selm = Ahmed b.Ebrar = Mansur b.Ebi Muzahim = Şureyk b.Abdillah: Küfe’deki her evde bir içki satcısının olması Ebu Hanife’nin sözlerini aktaran kişiyi dinlemekten daha iyidir. [Hatib Tarih XIII.397]
İbn Duma Hasan b.Huseyin İbn Duma en-Niali’dir. İşitmediği halde rivayetleri işitmiş g,b, aktaran birisi olup senetlerde ismini kardeşinin ismiyle birlikte zikretmektedir. Abdullah b.Cafer b.Selm sika’dır. Ahmed b.Ali el-Ebrar’ın ise meçhul olduğu belirtilmektedir.Mansur b.Ebi Muzahim ve Şureyk b.Abdillah sika’dır. [Hatib Tarih VII.300] İbn Hacer Lisanu’l-Mizan II.201] [I,231] İbnu’l-İmad Zeheb [III.50] Mizzi Tazibu’l-Kemal [XXVIII.545] [XII.462] İbn Hacer Tehzib X,276]
Ebu Hanife’nin Deccal’den kötü olması [Hatib Tarih] rivayetin incelenmesi
Muhammed b.el-Huseyn b.Fadl el-Kattan = Ali b.İbrahim b.Şuayb el-Ğazi = Muhammed b.İsmail el-Buhari = Hamduye = Muhammed b.Mesleme el-Vasıtı: Ebu Hanife’nin rey’i Medine hariç bütün şehirlere girdi. Resulullah [sallallahu aleyhi ve sellem] Deccal ve Taun’un Medine’ye giremeyeceğini söyledi. O yani Ebu Hanife deccallerden biridir. [Hatib Tarih XIII.395.396]
Muhammed b.el-Huseyn b.Fadl el-Kattan sika bir ravidir. Muhammed b.Mesleme el-Vasıtı mevzu rivayetler nakleden bir ravidir. Hatib el-Bağdadi İbn Adi İbn Cevzi gibi alimler uydurma rivayetleri olduğunu belirtmiştir. Hamduye de münker hadisleri nakletmekle itham edilmiştir. [Hatib Tarih [I.317] [III.305] Zehebi Mizanu’l-İtidal [IV.41] İbn Hacer Lisanu’l-Mizan [V.381] Mizzi Tahzibu’l-Kemal [XXIV.299]
Ebu Hanife’nin Fıkhı bilmemesi [Hatib Tarih] rivayetin incelenmesi
Ebu Bekir Ahmed b.Ali b.Abdillah et-Taberi = Ebu Ya’la Abdullah b.Müslim ed-Debbas = Huseyin b.İsmail = Ahmed b.Muhammed b.Yahya b.Said = Yahya b.Adem = Süfyan b.Said = Şureyk b.Abdillah = Hasan b.Salih: Biz Ebu Hanife’yi fıkıhta bir şey bilmediğine inanıyoruz.Onu ancak münakaşaları ile tanıyoru. [Hatib Tarih [XIII.406]
Senette yer alan ravilerden Ebu Bekir Ahmed b.Ali b.Abdillah et-Taberi Ebu Ya’la Abdullah b.Müslim ed-Debbas ve Huseyin b.İsmail sika’dır. Şureyk b.Abdillah’ın hadis yönü hakkında zayıf suül-hıfz muzdaribu’l-hadis yani hadisleri karıştıran ve hata yapan biri olarak değerlendirilmiştir. İbn Hacer Hasan b.Salih’in sika olduğunu ifade etmiştir. İbn Ebi Hatim Ahmed b.Muhammed b.Yahya b.Sad hakkında saduk Sufyan b.Said ise meşhur Sufyan es-Sevri’dir. [Hatib Tarih IV.326 [X,171] [IX,283,285] İbn Hacer Takrib [I.161] Zehebi Tezkiratu’l-Huffaz [I.232] İbn Hibban es-Sikat [VII.196]
Ebu Hanife’nin yaptığının tersini yapması [Hatib Tarih] rivayetin incelenmesi
İbn Rızk = İbn Selm = Ebrar = Seleme b.Şubeyb = Velid b.Utbe = Müemmel b.İsmail = Ömer b.Kays: Kim doğruyu bulmak isterse Küfe’ye gelip Ebu Hanife’nin ve ashabının söylediklerine baksın.Fakat yaptıklarının zıddını yapsın. [Hatib Tarih [XIII.407]
Yahya b.Main Ömer b.Kays zayıf rivayetleri sahih olmayan metruku’l-hadis demiştir. Senette geçen İbn Rızk ve Ahmed b.Cafer sika Ahmed b.Ali el-Ebrar meçhul Müemmel b.İsmail zaman zaman hata yapan Velid b.Utbe ed-Dımeşki için Buhari salih ve Marufu’l-hadis Seleme b.Şubeyb en-Nisaburi ise sika’dır. [Hatib Tarih [XIII.407] [VI.94] Yahya b.Main Tarih [III.82] Buhari et-Tarihu’l-Kebir VI.187] [VIII.150] Zehebi Nubela [XVII.259] İbn Hacer Lisan [I.231] ibnu’l-İmad Zeheb [III.50] İbn Ebi Hatim el-Cerh ve’t-Tadil VIII.374 İbn Hibban es-Sikat IX.187] Mizzi Tahzibu’l-Kemal [XI.284] İbn Hacer Takrib [I.377]
İbn Rızk = Ahmed b.Ali b.Amr b.Hubeyş er-Razi = Muhammed b.Ahmed b.Usam = Muhammed b.Said el-Avfi: Ben Yahya b.Main’in Ebu Hanife ancak ezberlediği hadisleri nakleder o sika’dır dediğini duydum [Hatib Tarih XIII.419]
İsnatta İbn Rızk olarak geçen ravi Muhammed b.Ahmed b.Rızk’tır sika olduğu belirtilmektedir. Ahmed b.Ali b.Amr b.Hubeyş er-Razi hakkında Hatib Bağdad. Sika olarak bahsetmektedir. Muhammed b.Ahmed b.Usam ile ilgili olarak Hatib el-Bağdadi hadiste leyyin tespitinde bulunmaktadır. Muhammed b.Said el-Avfi için Darakutni la bese bih değerlendirmesinde bulunmuştur. Bu isnad zayıftır. Zehebi Nubela [XVII.259] Hatib Tarih IV,331,322] İbn Hacer Lisanu’l-Mizan V,174]
Berkani,Muhammed b.Abbas el-Huzazi,Ahmed b.Meş’ale el-Ferazi,Cafer b.Derestuyeh,Ahmed b.Muhammed b.el-Kasım b.Muhriz: Yahya b.Main Ebu Hanife hakkında la be’se bih ve yalan söylemez dedi. [Hatib Tarih XIII.419]
Muhammed b.Abbas el-Huzazi, İbn Hayuye diye meşhurdur. Hatib el-Bağdadi ve İbn Hacer onun mütesahil bir kişi olduğunu söylemektedirler. Ahmed b.Meş’ale el-Ferazi sika’dır. Cafer b.Derestuye hakkında Darakutni İbn Şahin ve Berkani zayıf tesbitinde bulunmuşlardır. [Hatib Tarih [III.121.122] [V.123] IX.428] İbn Hacer Lisanu’l-Mizan [V.214]
Abdullah b.el-Mubarek rivayeti
Muhammed b.Ahmed İbn Ya’kub = Muhammed b.Nuaym ed-Dabbi = Ebu Said el-Muhammed b.el-Fadl = Ebu Abdillah Muhammed b.Said el-Mervezi = Ebu Hamza = Ebu Vehb Muhammed b.Muzahim = Abdullah b.el-Mubarek: Ben insanların en veralısını en alimini ve en fakihini gördüm. İnsanların en abidi Abdulaziz b.Ebi Revvad insanların en veralısı Fudayl b.Iyad insanların en alimi Sufyan es-Sevri insanların fıkhı en iyi bileni Ebu Hanife’dir. Fıkıh konusunda onun benzerini görmedim. [Hatib Tarih XIII.342,343]
Rivayetin senet kısmındaki Ebu Abdillah Muhammed b.Said el-Mervezi yalan söyleyen birisidir. Uydurduğu rivayetlerde Ebu Hanife’yi övücü İmam Şafii’yi yerici ifadeler yer almaktadır. İbn Hamza sika olmayan bir ravidir. Ebu Vehb Muhammed b.Muzahim 209 yılında vefat eden sika bir ravidir. [Hatib Tarih V,308] İbn Asakir Tarihu Dımeşk XXXVII.279.280] Zehebi el-Kaşif II.216] Mizzi Tahzibu’l-Kemal XXXVI.359]
Cennet ve Cehennem’in Fani olması konusunun Ebu Hanife’ye nisbeti [Hatib Tarih] rivayetin incelenmesi
Muhammed b.el-Huseyin İbnu’l-Fadl el-Kattan = Ali b.İbrahim en-Necad = Muhammed b.İshak es-Serrac = İbrahim b.Ebi Talib = Abdullah b.Osman er-Rumh = Ebu Mudi el-Belhi: Ben Ebu Hanife’nin Cennet ve cehennem yaratılmıştır, ikisi de fanidir. Dediğini işittim. [Hatib Tarih XIII.386]
Hatib el-Bağdadi Muhammed b.İshak es-Serrac hakkında Garip hadisler nakleder tespitinde bulunmaktadır. Senedin son halkası olan Ebu Mudi el-Belhi Murcie’nin reislerindendir. Cennet ve cehennemin fani olduğunu savunmaktadır. Ahmed b.Hanbel kendisinden rivayette bulunmamış. Yahya b.Main zayıf olduğunu söylemiş Ebu Davud ise hadislerini terk etmiştir. [Hatib Tarih [I.250] VIII.223.224]
Ebu Hanife’nin bir meselede beş fetva vermesi [Hatib Tarih] rivayetin incelenmesi
İbn Rızk = İbn Selm = İbrahim b.Said = Ömer Hafs b.Gıyas: Ben Ebu Hanife’nin derslerine devam ediyordum.Ona bir mesele soruluyor onunla ilgili bir günde beş ayrı fetva veriyordu Bunu görünce onu terk ettim ve hadis ilmine yöneldim. [Hatib Tarih XIII.402]
Abdullah b.Cafer b.Selm ve Ömer b.Hafs b.Gıyas sika ravidir. İbrahim b.Said hakkında farklı tespitler bulunmaktadır. Hatib el-Bağdadi dikkatsizlikle itham etmektedir. İsnatta İbn Rızk olarak geçen ravi Muhammed b.Ahmed b.Rızk’tır. sika olduğunu belirtilmektedir. İbnu’l-İmad Şezeratü’z-Zeheb III,50] Zehebi Nubela [X,639] [XVII.259] İbn Hacer Takrib [I.411] Hatib Tarih [VI.94]
Resulullah [sallallahu aleyhi ve sellem] Ebu Hanife’nin fetvalarının çoğunu kabul ederdi [Hatib Tarih] rivayetin incelenmesi
İbn Rızk = Ahmed b.Cafer b.Selm = Ahmed b.Ali el-Ebrar = İbrahim b.Said = Muhbub b.Musa = Yusuf b.Esbad: Ebu Hanife ddi ki: Resulullah [sallallahu aleyhi ve sellem] bana gelse veya ben ona ulaşsaydım o benim fetvalarımın çoğunu kabul ederdi. [Hatib Tarih XIII.387]
İbn Rızk ve Ahmed b.Cafer b.Selm’in sika İbrahim b.Said’in hadisleri hususunda dikkatsiz ve Ahmed b.Ali el-Ebrar ise meçhul’dur. Mahbub b.Musa sika bir ravidir. Hatib el-Bağdadi Yusuf b.Esbad hakkında hadisleri karıştıran bir kişidir demiştir. [Hatib Tarih VI.94] Zehebi Nubela XVII.259] İbn Hacer Lisanu’l-Mian I.231] İbnu’l-İmad Şezeratu’z-Zeheb III.50]
İçkinin Ebu Hanife’nin sözlerinden daha hayırlı olması [Hatib Tarih] rivayetin incelenmesi
İbn Duma = İbn Selm = Ahmed b.Ebrar = Mansur b.Ebi Muzahim = Şureyk b.Abdillah: Küfe’deki her evde bir içki satcısının olması Ebu Hanife’nin sözlerini aktaran kişiyi dinlemekten daha iyidir. [Hatib Tarih XIII.397]
İbn Duma Hasan b.Huseyin İbn Duma en-Niali’dir. İşitmediği halde rivayetleri işitmiş g,b, aktaran birisi olup senetlerde ismini kardeşinin ismiyle birlikte zikretmektedir. Abdullah b.Cafer b.Selm sika’dır. Ahmed b.Ali el-Ebrar’ın ise meçhul olduğu belirtilmektedir.Mansur b.Ebi Muzahim ve Şureyk b.Abdillah sika’dır. [Hatib Tarih VII.300] İbn Hacer Lisanu’l-Mizan II.201] [I,231] İbnu’l-İmad Zeheb [III.50] Mizzi Tazibu’l-Kemal [XXVIII.545] [XII.462] İbn Hacer Tehzib X,276]
Ebu Hanife’nin Deccal’den kötü olması [Hatib Tarih] rivayetin incelenmesi
Muhammed b.el-Huseyn b.Fadl el-Kattan = Ali b.İbrahim b.Şuayb el-Ğazi = Muhammed b.İsmail el-Buhari = Hamduye = Muhammed b.Mesleme el-Vasıtı: Ebu Hanife’nin rey’i Medine hariç bütün şehirlere girdi. Resulullah [sallallahu aleyhi ve sellem] Deccal ve Taun’un Medine’ye giremeyeceğini söyledi. O yani Ebu Hanife deccallerden biridir. [Hatib Tarih XIII.395.396]
Muhammed b.el-Huseyn b.Fadl el-Kattan sika bir ravidir. Muhammed b.Mesleme el-Vasıtı mevzu rivayetler nakleden bir ravidir. Hatib el-Bağdadi İbn Adi İbn Cevzi gibi alimler uydurma rivayetleri olduğunu belirtmiştir. Hamduye de münker hadisleri nakletmekle itham edilmiştir. [Hatib Tarih [I.317] [III.305] Zehebi Mizanu’l-İtidal [IV.41] İbn Hacer Lisanu’l-Mizan [V.381] Mizzi Tahzibu’l-Kemal [XXIV.299]
Ebu Hanife’nin Fıkhı bilmemesi [Hatib Tarih] rivayetin incelenmesi
Ebu Bekir Ahmed b.Ali b.Abdillah et-Taberi = Ebu Ya’la Abdullah b.Müslim ed-Debbas = Huseyin b.İsmail = Ahmed b.Muhammed b.Yahya b.Said = Yahya b.Adem = Süfyan b.Said = Şureyk b.Abdillah = Hasan b.Salih: Biz Ebu Hanife’yi fıkıhta bir şey bilmediğine inanıyoruz.Onu ancak münakaşaları ile tanıyoru. [Hatib Tarih [XIII.406]
Senette yer alan ravilerden Ebu Bekir Ahmed b.Ali b.Abdillah et-Taberi Ebu Ya’la Abdullah b.Müslim ed-Debbas ve Huseyin b.İsmail sika’dır. Şureyk b.Abdillah’ın hadis yönü hakkında zayıf suül-hıfz muzdaribu’l-hadis yani hadisleri karıştıran ve hata yapan biri olarak değerlendirilmiştir. İbn Hacer Hasan b.Salih’in sika olduğunu ifade etmiştir. İbn Ebi Hatim Ahmed b.Muhammed b.Yahya b.Sad hakkında saduk Sufyan b.Said ise meşhur Sufyan es-Sevri’dir. [Hatib Tarih IV.326 [X,171] [IX,283,285] İbn Hacer Takrib [I.161] Zehebi Tezkiratu’l-Huffaz [I.232] İbn Hibban es-Sikat [VII.196]
Ebu Hanife’nin yaptığının tersini yapması [Hatib Tarih] rivayetin incelenmesi
İbn Rızk = İbn Selm = Ebrar = Seleme b.Şubeyb = Velid b.Utbe = Müemmel b.İsmail = Ömer b.Kays: Kim doğruyu bulmak isterse Küfe’ye gelip Ebu Hanife’nin ve ashabının söylediklerine baksın.Fakat yaptıklarının zıddını yapsın. [Hatib Tarih [XIII.407]
Yahya b.Main Ömer b.Kays zayıf rivayetleri sahih olmayan metruku’l-hadis demiştir. Senette geçen İbn Rızk ve Ahmed b.Cafer sika Ahmed b.Ali el-Ebrar meçhul Müemmel b.İsmail zaman zaman hata yapan Velid b.Utbe ed-Dımeşki için Buhari salih ve Marufu’l-hadis Seleme b.Şubeyb en-Nisaburi ise sika’dır. [Hatib Tarih [XIII.407] [VI.94] Yahya b.Main Tarih [III.82] Buhari et-Tarihu’l-Kebir VI.187] [VIII.150] Zehebi Nubela [XVII.259] İbn Hacer Lisan [I.231] ibnu’l-İmad Zeheb [III.50] İbn Ebi Hatim el-Cerh ve’t-Tadil VIII.374 İbn Hibban es-Sikat IX.187] Mizzi Tahzibu’l-Kemal [XI.284] İbn Hacer Takrib [I.377]
