Çözüldü Hadislerin Cami', Müsned, Sünen Gibi Ayrılması Neye Göredir?

A Çevrimdışı

anti-bid'ah

Üye
İslam-TR Üyesi
Esselamu aleykum.
Hadislerin Cami',Müsned,Sünen gibi ayrılması neye göredir?
Jazakallahu Khayran fiddunya vel ahira.
 
Abdulmuizz Fida Çevrimdışı

Abdulmuizz Fida

فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ
Admin
Aleykum selam we rahmetullah

Camî; hadis ilminde, dinle ilgili meselelerin tamamını, dolayısıyla hadisin bütün kısımlarını içine alan sekiz ana konuyu bir araya getiren eserlere câmî‘ adı verilmektedir.

Bu konular şunlardır:
İman ve akaid;
İbadet ve muâmelât (ahkâm);
Ahlâk ve nefis terbiyesi (rikak);
Yeme, içme ve sefer âdâbı;
Tefsir, tarih ve siyer;
Oturub kalkma âdâbı (şemâil);
Fiten ve melâhim;
Peygamberlerin ve ashabın Menâkıbı.

Musned, “her bir sahâbînin ya da sonraki bir şahsın rivayet ettiği hadisleri sıhhat derecesine veya konularına bakılmaksızın onların adı altında bir araya getiren kitab” anlamında “ale’r-ricâl” tasnif sisteminin bir türüdür.


Sunen, ahkam hadislerini toplayan eserlerin ortak adıdır.

Hadisler, II. (VIII.) yüzyılın ilk yarısından itibaren bir araya getirilib tedvin edilmeye başlanmış, bu yüzyılın ikinci yarısından itibaren belli konularda eserler kaleme alınmış, ahkâma dair hadislerin fıkıh kitaplarındaki tertibe göre derlenmesiyle de sünenler ortaya çıkmıştır.

Mekhûl b. Ebû Muslim’in Kitâbu’s-Sunen fi’l fıķh’ı ile hadisleri ilk defa konularına göre tasnif eden İbn Ebû Arûbe’nin es-Sunen’i bu türün ilk örnekleridir.

Sunenler genellikle iman, ibadet, muâmelât ve ukūbâta dair hadisleri ihtiva eder. Bu eserlerde Rasûl-u Ekram’in söz, fiil ve takrirleri yanında ashabın ve tâbiînin fetvaları da yer alır.

III. (IX.) yüzyılda kaleme alınan ve Kütüb-i Sitte diye anılan altı hadis kitabının ikisi Buhârî ile Muslim’in sahih hadisleri bir araya getirdikleri Sahihayn’ı, geri kalan dördü de Ebû Dâvûd, Tirmizî, Nesâî ve İbn Mâce’nin Kütüb-i Erbaa veya Sunen-i Erbaa denilen dört sunenidir.
Bunlardan yaklaşık bir asır önce tasnif edilen ve sünen diye anılan başka eserler de mevcud olub en meşhurları Evzâî’nin Kitâbu’s-Sunen fi’l- fıķh (Sunenu’l-Evzâî), İbn Ebû Zi‘b ve İbn Ebû Zâide’nin Kitâbu’s-Sunen (İbnu’n-Nedîm, sf: 281, 282) adlı eserleridir.

İmam Şâfiî’nin es-Sunenu’l- me’sûre’si de bu türün önemli eserlerindendir.

İtikad konusuyla ilgili hadisler genellikle Kitâbu’s-Sunne adıyla mustakil çalışmalar halinde bir araya getirilmiş, sünen muelliflerinden sadece Ebû Dâvûd bu konuyu eserinin 39. kitabı olarak ele almıştır.
Ebû Dâvûd, kendi türü içinde daha çok ahkâma dair hadisleri ihtiva eden es-Sunen’ini tanıtmak üzere Mekke'lilere yazdığı mektubda kitabına sadece ahkâm hadislerini aldığını, zühde ve faziletli amellere dair rivayetlere yer vermediğini belirtmiştir. Eserde sahih hadislerin yanı sıra zayıf rivayetler de bulunmaktadır

İçerdiği hadislerin büyük bir kısmı sahih kabul edildiğinden Kütüb-i Sitte arasında önemli bir yere sahib olan Tirmizî’nin es-Sünen’i hem Sünenü’t-Tirmiźî hem de câmi‘lerde bulunan diğer konulara dair hadisleri ihtiva ettiği için el-Câmiu’s-sahih (el-Câmiu’t-Tirmiźî) adıyla da anılmaktadır.

Yaygın kanaate göre Ebû Dâvûd’un es-Sünen’inden sonra gelen eserde merfû hadisler değerlendirilirken mevkuf ve maktû rivayetler de zikredilmiştir.

Nesâî, es-Sunenu’l- kubrâ adlı hacimli eserinden daha sahih kabul ettiği hadisleri seçerek el-Muctebâ (es-Sunen) adını verdiği eserini meydana getirmiştir.

İbn Mâce’nin es-Sunen’i bablarının fıkhî bakımdan sıralanışıyla farklı bir özelliğe sahibdir. Eser, içinde mukerrer rivayetlerin bulunmaması dolayısıyla daha kullanışlı kabul edilmiştir.

Bunların dışında kalan sünenlerden Saîd b. Mansûr’un el-Musannef diye de anılan eseri, ahkâma dair hadislerden başka sahâbe devrindeki çeşitli konular hakkında diğer kaynaklarda yer almayan bilgileri de ihtiva etmektedir. (nşr. Sa‘d b. Abdullah b. Abdulazîz Âl-i Humeyyid, I-V, Riyad 1414/1993)

Dârimî’nin es-Sunen’i (Müsnedu’d- Dârimî), bir hadisi ilgili bölümlerde tekrarlaması sebebiyle Buhârî’nin el-Câmiu’a-sahih’ine benzemektedir.

Bazı hadis âlimleri, Dârimî’nin eserinde mursel ve mevkuf rivayetler yer almakla beraber zayıf râvilerle şâz ve munker rivayetlerin daha az bulunduğu, ayrıca eserde âlî rivayetlerin yer aldığı gerekçesiyle onu Sunenu İbn Mâce’nin yerine Kütüb-i Sitte’nin altıncı kitabı olmaya daha lâyık görmüştür Dârakutnî’nin es-Sunen’i ahkâmla ilgili sahih, hasen, zayıf, hatta mevzû sayılan rivayetleri de bir araya getirmiştir. Muellif bu rivayetlerin bir kısmının sağlamlık derecesini belirtmekle beraber çoğu hakkında görüş bildirmemiştir.

Beyhakī’nin es-Sunenu’l- kebîr diye de bilinen hacimli eseri es-Sunenu’l- kubrâ da burada anılmalıdır. Şâfiî fıkhı esas alınarak tertib edilen eser diğer hadis kitablarında bulunmayan pek çok hadisi, sahâbe ve tâbiîn sözlerini ihtiva etmekte olup Hanefî fakihi ve muhaddis Alâeddin İbnu’t-Türkmânî’nin el-Cevheru’n-naķī fi’r-reddi ale’l-Beyhaķī adlı kitabıyla birlikte on cilt halinde neşredilmiştir. (Haydarâbâd, 1344-1357)

Peygamber (a.s.) Efendimizin söz, fiil ve takrirlerini bize kadar ulaştıran ve genellikle Merfu hadisleri ihtiva eden Sunen’ler yalnız bunlardan ibaret değildir. Bunlardan başka telif edilmiş onlarca Sunen vardır. (Kettânî, er-Risâletu'l-Mustatreafe, 32-37)

Ashabu’s-sunen yani sünen sahibleri ifadesi; Ashabu’s-sunen genellikle Kütüb-i Sitte'den Sunen adıyla anılan hadis kitablarının muellifleri hakkında kullanılan bir hadis usulu terimidir. Bu hadis mecmuaları, taharat (temizlik)'ten vasiyete kadar olan bütün ibadet ve İslâm hukuku ile ilgili hadisleri ihtiva eden kitablardır. İşte bu tür kitabları tertib edib meydana getirenlere, sunen sahibleri anlamına Ashabu’s-sunen denilir. Ashabu's- Sunen denilince ilk planda meşhur olan Ebu Davud, Tirmizi, Nesai ve İbn Mace kastedilir. Ancak çoğu zaman bu sunen sahiblerine, Dört Sunen Sahibi anlamında, Ashabu's- Suneni'l-Erbaa adı verilir. Bunların dışındaki sunen sahiblerine de Ashabu's-sunen denilmektedir. Her muellif, eserinde geçen terimlerin ve işaretlerin ne anlama geldiğini Mukaddime kısmında açıklar. Bu açıklamalara göre, o muellifin maksadı anlaşılacaktır.




I. Ale'r-Rical Tasnif Edilen Kitablar:​

A. Musnedler:

1. Zeyd b. Ali (122), Musned
2. Ebu Hanife (150), Musned
3. Abdullah b. Mubârak (181), Musned
4. Ebu Davud et-Tayalisi (204), Musned
5. İmam Şafii (204), Musned
6. Abdullah b. Zubeyr el-Humeydi (219), Musned
7. Ahmed b. Hanbel (241), Musned
8. Abd b. Humeyd (249), Musned
9. Bezzar (292), Musned (el-Bahru'z-Zehhar)
10. Ebu Ya'la (307), Musned

B. Mu'cemler: Hadisleri sahabe, muellifin hocaları, coğrafi bölge ve diğer kriterlere göre derleyen eserlerdir.

1. İbn Kani' (351), Mu'cemu's-Sahabe
2. Suleyman b. Ahmed et-Taberani (360), Mu'cemu's-Sağir, Mu'cemu'l-Evsat, Mu'cemu'l-Kebir
3. İbn Lal el-Hemedani (398), Mu'cemu's-Sahabe
4. Ebu Ya'la (307), Mu'cemu's-Sahabe

C. Etraf Kitabları: Etraf kitabları genelde alfabetik sahabe isimlerine göre derlenmiştir. Bu kitablarda muellifler hadis metninin tamamını değil, hadisin tamamına işaret etmeye yetecek kadar kısmını verib o hadisin isnadlarını zikrederler.

1. Yusuf b. Abdurrahman el-Mizzi (h.742), Tuhfetu'l-Eşraf
2. Abdulğani en-Nablusi (h.1143), Zehairu'l-Mevaris

II. Ale'l-Ebvab Tasnif Edilen Kitablar:​

A. Musannefler: Konularına göre tasnif edilen eserlerdir. Sunen ve Camiilerden farkı merfu hadislerin yanında mevkuf ve maktu' hadisleri de ihtiva etmeleridir.

1. İmam Malik (179), el-Muvatta
2. Abdurrazzak b. Hemmam (211), el-Musannef
3. İbn Ebi Şeybe (235), el-Musannef

B. Camiiler

1. İmam Buhari (256), el-Camiu's-Sahih
2. İmam Muslim, Sahihu Muslim
3. İbn Carud (306), Sahih (el-Munteka olarak ta bilinir)
4. İbn Huzeyme (311), Sahih
5. İbnu's-Seken (353), Sahih
6. İbn Hibban (354), Sahih
7. Tirmizi (279), el-Cami'


C. Sunenler

1. Ebu Davud, Sunen
2. en-Nesai (303), Sunen (el-Mucteba): Nesai'nin ayrıca Sunenu'l-Kubra'sı vardır. Ancak Kutubu Sitte içinde yer alan, el-Mucteba isimli Sunenu's-Suğra'sıdır.
3. İbn Mace, Sunen
4. Darimi, Sunen
5. Dârakutni, Sunen
6. Beyhaki, Sunenu'l-Kubra

III. Mustedrak ve Mustahracler​

1. el-Hakim, el-Mustedrak



IV. Halk Dilinde Meşhur Olan Rivayetleri Toplayan Kitablar​

1. Sehavi, Makasıdu'l-Hasene
2. Acluni, Keşfu'l-Hafa
3. Muhammed b. Derviş, Esna'l-Metalib
4. Abdurrahman b. Ali eş-Şeybani, Temyizu't-Tayyib mine'l-Habis


V. Hadisleri Harf Sırasına Göre Tertibleyen Kitablar​

1. Suyuti, el-Camiu's-Sağir
2. Suyuti, el-Camiu'l-Kebir
3. Yusuf en-Nebhani, el-Fethu'l-Kebir
4. Ahmed Ziyauddin el-Gümüşhanevi, Ramuzu'l-Ehadis
5. el-Munavi, Kunuzu'l-Hakaik


 
Cevap yazmak için giriş yap yada kayıt ol.
Benzer konular Forum Tarih
I Çözüldü Kuran Arapçası, Grameri ve Sözlüğü, Sebebi Nüzulları, Hadislerin Tercümesi, Nushası, Sıhhati ve Ravi Zincirleri Nasıl, Nereden Öğrenebilirim? Muhtelif Meseleler 1 159
Ahmet Kerem Yücel Soru Hadislerin Şerhine ve Sıhhatine Nereden Bakabilirim? Üyeler Arası Soru - Cevab 0 394
M Çözüldü Hadislerin Doğruluğunu Nasıl Anlarız? Üyeler Arası Soru - Cevab 6 1K
A Çözüldü Abdâl Hadislerinin Sıhhatleri Nedir? Hadis ve Hadis Usulu 1 1K
İmam Malik Çözüldü İstanbul'un İkinci Fethi Melhame Hadislerine Dair Sorular ve Hadisin Şerhi Muhtelif Meseleler 2 4K
Necati Koçkesen Makale HADİS İNKARCILARINI DEŞİFRE ETMEK ALLAH RASÛLÜNE ÎMAN EDEN VE ONUN HADİSLERİNİ SAVUNAN HER İLİM EHLİNİN GÖREVİDİR Necati Koçkesen 39 5K
E Bütün Sahih Hadislerin Toplandığı Kitap Serbest Kürsü 2 2K
İmam Malik Soru Şu hadislerin arasını nasıl bulabiliriz? Kur'an ve Sünnetten Delillerle Soru - Cevab 0 864

Benzer konular

Geri
Üst Ana Sayfa Alt