İslami Forum, Dini Forum, islami site, islami sohbet, radyo, islami bilgiler
İslam-tr.org'a hoş geldiniz! Hemen üye olun ve kendi konularınızı, düşüncelerinizi paylaşarak bu platforma katılın. Oturum açtıktan sonra, İslam dini, tarih ve güncel konularla ilgili paylaşımlarda bulunabilirsiniz.
Çözüldü Kıble Ehli Tekfir Edilir mi?
- Konbuyu başlatan Mutercime
- Başlangıç tarihi
Çevrimdışı
bu bahsin açıklandığı yerler akaid ve kelam kaynaklarıdır.tekfir ile ilgili detaylı malumatlar mevcuttur.internete alınan ve kaynak gösterilen yazıların neredeyse hemen hepsi alanın kendi görüşünü yansıtıyor.tasavvuf ve cemaatler hakkında bidat ve hurafe tabiri kullanarak lekelemeye çalışanlar bunda başı çekiyor.o sebeple kaynakalrı kendiniz tarayın ve göreceksiniz çoğunun alıntı yapanın yorumu olduğunu.
Çevrimdışı
İlmi Konu - "Kıble Ehli Tekfir Edilemez " Sözünün Anlamı
"KIBLE EHLİ TEKFİR EDİLEMEZ" SÖZÜNÜN ANLAMI: İbn Humam "Hidaye Şerhi"nde şöyle diyor : "Bil ki zikrettiğimiz havai kişilerin küfrüne hükmetmek , Ebu Hanife ve Şafii'den nakledildiği üzere : Kıble ehlinden hiç bir kimsenin tekfir edilemeyeceği yolundaki sözlerinin tevili şöyledir : Bu...
islam-tr.org
İlmi Konu - Seyhu'l İslam İbn Teymiyye: Müslümanı Tekfir Câiz midir?
Müslümanı Tekfir Câiz midir? Bir müslümanı işlediği bir günah ve yaptığı bir hata sebebiyle tekfir etmek caiz değildir. Nitekim kıble ehli olan müslümanların ihtilâf ettikleri meselelerde durum böyledir. Cenâb-ı Hak şöyle buyurur: "Rasul, Rabb'inden kendisine indirilene inandı, mûminler de...
islam-tr.org
Çözüldü - Bütün Tasavvuf Ehli Bidatçı mıdır?
Selamun aleykum. Sevgili kardeşler, tasavvufta birçok sakatlıklar bulunduğu bir gerçektir.. Peki bu geçmişten günümüze tasavvuf ehlinden hiç midüzgün bir şeyh, tarikat vb çıkmamıştır?
islam-tr.org
Çözüldü - Bütün Tarikatler Sapık mı?
Selamun Aleyküm sapık olmayan tarikat günümüzde var mı? İlk tarikatler ve liderleri hakkında neler düşünüyorsunuz? Düzgün itikadlı sofiler var mı? İbni Teymiyye de sofi değil mi?
islam-tr.org
Çevrimdışı
yukarıda beyan ettiğim vechiyle nakli yapan doğruların peşinde değil kendi ideolojisini destekler mahiyette nakiller yapmıştır. işte buda isbatıdır.
“Bir meselede herhangi birinin yüzde doksan dokuz tekfirini gerektiren bir durum söz konusu olsa fakat yüzde bir ihtimalle onun mümin olduğunu ifade eden bir tevil imkânı varsa bu durumda yüzde birlik bu tevil tercih edilmeli ve söz konusu kişi tekfir edilmemelidir.” (İmam Rabbani, Mektubat, II, 53.)
ehlisünnet ve selef, dışlayan değil birleştiren (cemaat) bir anlayışa sahiptir.
menakıb da fetvanın tamamı şöyledir.
Kıble Ehline Kâfir Denmez.
“Akâid” şarihinin söylediği gibi Ehl-i Sünnet âlimlerinin: “Kıble ehlinden hiç kimseye kâfir denemez” sözleri ile “Kur'an'ın yaratılmış olduğunu, yahut Allah'ı görmenin muhal olduğunu söyleyen, yahut Hz. Ebû Bekir ile Hz. Ömer'e söven, yahut onları lanetleyen kimse kâfir olur” sözlerini birleştirmek müşkül bir meseledir. “Mevâkıf” adlı kitabın sarihi de aynı şeyi söylüyor. Fetva kitaplarında ise şöyle yazılıdır: “Hz. Ebû Bekir ile Hz. Ömer'e söğmek küfür olduğu gibi bunların halifeliğini inkâr etmek de küfürdür. Şüphe yok ki bu gibi meseleler müslümanlarca makbuldür, fakat yukarıdaki iki söz arasını birleştirmekse müşküldür.”
Bu müşkülün sebebi fer'i meselelerle, kelâmcıların ittifak ettikleri esaslar cümlesinden olan kıble ehlinden hiç kimsenin tekfir edilemiyeceği esasına dayanan deliller arasında uygunluğun bulunmamasıdır. Bu müşkül şu şekilde kaldırılabilir. Fetva kitaplarının yazarlarının, bilmeden ve delilini açıklamadan naklettikleri fetvalar delil değildir. Zira dinî meselelerde inançlar, kesin delillere dayanmalıdır. Bir müslümana kâfir demede ise açık ve kapalı fesat ve fitneler vardır. Bazı kimselerin: Bu fetvalar, tehdid için nakledilmiştir, şeklindeki izah tarzları bir mâna ifade etmez.
İbn-i Humam “Hidaye Şerhi”nde bu hikâyeye cevap vermek için şöyle diyor:
“Bil ki zikrettiğimiz havaî kişilerin küfrüne hükmetmek, Ebû Hanife ve Şafiî'den nakledildiği üzere: Kıble ehlinden hiç bir kimsenin tekfir edilemiyeceği yolundaki sözlerinin tevili şöyledir: Bu inanç haddizatında küfürdür! Bu sözü söyleyen kâfir olmasa da o sözün, doğruyu aramakta gayret göstermek için gücünü sarf etmesinden ibaret olmasına binaen küfür olan sözü sarfetmektir. Ancak, böyle bir kimsenin arkasında namaz kılmanın caiz olmadığını ve batıl olduğunu söylemek bu iki sözü birleştirmez.
Bu müşkülü ortadan kaldırmak için şöyle demek de mümkündür: Böyle kişilerin arkasında namaz kılmanın ihtiyat olarak batıl olmasına hükmetmeleri onların küfrü ile hükmetmelerini gerektirmez. Görmüyor musun ki, bu müctehitler, Beytullah'tan olmadığına kesin hükmetmemelerine rağmen Hatîm'e doğru yönelerek namaz kılan kimsenin namazının batıl olduğuna hükmetmişlerdir. Belki onlar zanları gereği olarak Hatîm'in de Beytullah'tan olduğuna hükmetmişler, dolayısiyle bu duvarın arkasında tavaf etmeyi gerekli kılmışlardır.
Sonra bil ki, kıble ehlinden maksat, âlemin yaratılmış olması, cesetlerin tekrar dirilmesi ve eczasının bir araya getirilmesi, Allah'ın hem bütünleri, hem de parçaları bildiği ve benzeri dinî bakımdan inanılması zarurî olan inançlar üzerinde ittifak eden kimselerdir. Ömrü boyunca, bu âlemin kadîm olduğu, yani yaratılmamış olduğu yahut Allah'ın parçalara ait bilgisinin bulunmadığı inancı ile ömrü boyunca taat ve ibadetlerle meşgul olan bir kimse kıble ehlinden değildir. Ehl-i Sünnet'e göre, Kıble ehlinden hiç kimseye kâfir denilemeyeceğinden, kasdedilen küfür alâmetlerinden herhangi bir emare bulunmadıkça kıble ehline kâfir denilemez. Bunu öğrenince bil ki, kıble ehli zikrettiğimiz üzere inanç esaslarının hepsinde ittifak etmişlerdir. Sıfat, amellerin yaratılması, iradenin umumîliği Allah kelâmının kadîm oluşu gibi başka esaslarda ihtilâf etmişlerdir. Ki bu münakaşalarda gerçeğin tek olduğunda şüphe yoktur. Yine kıble ehli, bu diğer esaslara inanmak sebebiyle hakka muhalif olan kimseye kâfir denilmesi ve böyle bir hükme itimat edilip edilmeyeceği hususunda da ihtilâfa düşmüşlerdir. İmam Eş'arî ve kendisine uyanlarca böyle bir kimse kâfir değildir. İmam Şafiî'nin: “Hattabiye taifesinden başka havaî kişilerden hiç kimsenin şahitliğini reddetmem. Çünkü onlar yalan konuşmanın helâl olduğuna inanıyorlar.” şeklindeki sözü de bunu bildirmektedir.
“Muntekâ” adlı kitapta Ebû Hanife'nin şöyle dediği rivayet edilmiştir: “Kıble ehlinden hiç bir kimseye kâfir, demeyiz.” Müctehitlerin çoğunluğu da bu görüştedir. Bizim mezhebimiz mensuplarından bazı âlimler muhaliflerin küfrü ile hükmediyorlar.
Mûtezile'nin eskileri, Allah'ın sıfatlarının kadîm olduğunu ve kulların işlerinin yaratılmış bulunduğunu söyleyen kimsenin kâfir olacağını söylemişlerdir. Üstad Ebû İshak ise, bize kâfir diyenleri tekfir ederiz; kâfir demeyenleri tekfir etmeyiz, demiştir. İmam Râzî, kıble ehlinden hiç bir kimsenin tekfir edilmemesini tercih etmiştir.
Yukarıdaki müşkülün çözümü için şöyle bir cevap da verilmiştir: Kıble ehline kâfir dememek kelâm âlimlerinin görüşüdür. Kıble ehline kâfir demek ise müçtehitlerin görüşüdür. Dolayısıyla iki zıd gerekmez. Bunda bir mahzur yoktur. Bunun böyle olduğuna teslim olsak bile fakihlerin Kıble ehline kâfir demesi, muhaliflerin görüşlerini reddetmek konusunda tehdit için olması da caizdir" Birinci görüş kıble ehli müslümanlara saygı icabıdır. Çünkü kıble ehli her konuda bizimle beraberdirler.
“Bir meselede herhangi birinin yüzde doksan dokuz tekfirini gerektiren bir durum söz konusu olsa fakat yüzde bir ihtimalle onun mümin olduğunu ifade eden bir tevil imkânı varsa bu durumda yüzde birlik bu tevil tercih edilmeli ve söz konusu kişi tekfir edilmemelidir.” (İmam Rabbani, Mektubat, II, 53.)
ehlisünnet ve selef, dışlayan değil birleştiren (cemaat) bir anlayışa sahiptir.
menakıb da fetvanın tamamı şöyledir.
Kıble Ehline Kâfir Denmez.
“Akâid” şarihinin söylediği gibi Ehl-i Sünnet âlimlerinin: “Kıble ehlinden hiç kimseye kâfir denemez” sözleri ile “Kur'an'ın yaratılmış olduğunu, yahut Allah'ı görmenin muhal olduğunu söyleyen, yahut Hz. Ebû Bekir ile Hz. Ömer'e söven, yahut onları lanetleyen kimse kâfir olur” sözlerini birleştirmek müşkül bir meseledir. “Mevâkıf” adlı kitabın sarihi de aynı şeyi söylüyor. Fetva kitaplarında ise şöyle yazılıdır: “Hz. Ebû Bekir ile Hz. Ömer'e söğmek küfür olduğu gibi bunların halifeliğini inkâr etmek de küfürdür. Şüphe yok ki bu gibi meseleler müslümanlarca makbuldür, fakat yukarıdaki iki söz arasını birleştirmekse müşküldür.”
Bu müşkülün sebebi fer'i meselelerle, kelâmcıların ittifak ettikleri esaslar cümlesinden olan kıble ehlinden hiç kimsenin tekfir edilemiyeceği esasına dayanan deliller arasında uygunluğun bulunmamasıdır. Bu müşkül şu şekilde kaldırılabilir. Fetva kitaplarının yazarlarının, bilmeden ve delilini açıklamadan naklettikleri fetvalar delil değildir. Zira dinî meselelerde inançlar, kesin delillere dayanmalıdır. Bir müslümana kâfir demede ise açık ve kapalı fesat ve fitneler vardır. Bazı kimselerin: Bu fetvalar, tehdid için nakledilmiştir, şeklindeki izah tarzları bir mâna ifade etmez.
İbn-i Humam “Hidaye Şerhi”nde bu hikâyeye cevap vermek için şöyle diyor:
“Bil ki zikrettiğimiz havaî kişilerin küfrüne hükmetmek, Ebû Hanife ve Şafiî'den nakledildiği üzere: Kıble ehlinden hiç bir kimsenin tekfir edilemiyeceği yolundaki sözlerinin tevili şöyledir: Bu inanç haddizatında küfürdür! Bu sözü söyleyen kâfir olmasa da o sözün, doğruyu aramakta gayret göstermek için gücünü sarf etmesinden ibaret olmasına binaen küfür olan sözü sarfetmektir. Ancak, böyle bir kimsenin arkasında namaz kılmanın caiz olmadığını ve batıl olduğunu söylemek bu iki sözü birleştirmez.
Bu müşkülü ortadan kaldırmak için şöyle demek de mümkündür: Böyle kişilerin arkasında namaz kılmanın ihtiyat olarak batıl olmasına hükmetmeleri onların küfrü ile hükmetmelerini gerektirmez. Görmüyor musun ki, bu müctehitler, Beytullah'tan olmadığına kesin hükmetmemelerine rağmen Hatîm'e doğru yönelerek namaz kılan kimsenin namazının batıl olduğuna hükmetmişlerdir. Belki onlar zanları gereği olarak Hatîm'in de Beytullah'tan olduğuna hükmetmişler, dolayısiyle bu duvarın arkasında tavaf etmeyi gerekli kılmışlardır.
Sonra bil ki, kıble ehlinden maksat, âlemin yaratılmış olması, cesetlerin tekrar dirilmesi ve eczasının bir araya getirilmesi, Allah'ın hem bütünleri, hem de parçaları bildiği ve benzeri dinî bakımdan inanılması zarurî olan inançlar üzerinde ittifak eden kimselerdir. Ömrü boyunca, bu âlemin kadîm olduğu, yani yaratılmamış olduğu yahut Allah'ın parçalara ait bilgisinin bulunmadığı inancı ile ömrü boyunca taat ve ibadetlerle meşgul olan bir kimse kıble ehlinden değildir. Ehl-i Sünnet'e göre, Kıble ehlinden hiç kimseye kâfir denilemeyeceğinden, kasdedilen küfür alâmetlerinden herhangi bir emare bulunmadıkça kıble ehline kâfir denilemez. Bunu öğrenince bil ki, kıble ehli zikrettiğimiz üzere inanç esaslarının hepsinde ittifak etmişlerdir. Sıfat, amellerin yaratılması, iradenin umumîliği Allah kelâmının kadîm oluşu gibi başka esaslarda ihtilâf etmişlerdir. Ki bu münakaşalarda gerçeğin tek olduğunda şüphe yoktur. Yine kıble ehli, bu diğer esaslara inanmak sebebiyle hakka muhalif olan kimseye kâfir denilmesi ve böyle bir hükme itimat edilip edilmeyeceği hususunda da ihtilâfa düşmüşlerdir. İmam Eş'arî ve kendisine uyanlarca böyle bir kimse kâfir değildir. İmam Şafiî'nin: “Hattabiye taifesinden başka havaî kişilerden hiç kimsenin şahitliğini reddetmem. Çünkü onlar yalan konuşmanın helâl olduğuna inanıyorlar.” şeklindeki sözü de bunu bildirmektedir.
“Muntekâ” adlı kitapta Ebû Hanife'nin şöyle dediği rivayet edilmiştir: “Kıble ehlinden hiç bir kimseye kâfir, demeyiz.” Müctehitlerin çoğunluğu da bu görüştedir. Bizim mezhebimiz mensuplarından bazı âlimler muhaliflerin küfrü ile hükmediyorlar.
Mûtezile'nin eskileri, Allah'ın sıfatlarının kadîm olduğunu ve kulların işlerinin yaratılmış bulunduğunu söyleyen kimsenin kâfir olacağını söylemişlerdir. Üstad Ebû İshak ise, bize kâfir diyenleri tekfir ederiz; kâfir demeyenleri tekfir etmeyiz, demiştir. İmam Râzî, kıble ehlinden hiç bir kimsenin tekfir edilmemesini tercih etmiştir.
Yukarıdaki müşkülün çözümü için şöyle bir cevap da verilmiştir: Kıble ehline kâfir dememek kelâm âlimlerinin görüşüdür. Kıble ehline kâfir demek ise müçtehitlerin görüşüdür. Dolayısıyla iki zıd gerekmez. Bunda bir mahzur yoktur. Bunun böyle olduğuna teslim olsak bile fakihlerin Kıble ehline kâfir demesi, muhaliflerin görüşlerini reddetmek konusunda tehdit için olması da caizdir" Birinci görüş kıble ehli müslümanlara saygı icabıdır. Çünkü kıble ehli her konuda bizimle beraberdirler.
Çevrimdışı
Bununla kimi kasdediyorsunuz?
Tasavvuf'un şirk ve hurafe içerisindeki hallerini ifşa' etmek kimin ideolojisidir?
Bu ideoloji denen şey yoksa tevhid inancı mıdır?
Çevrimdışı
islam alimlerine göre tasavvuf nedir?
İmam-ı Şafii
İmam-ı Şafii, tasavvuf hakkında şöyle der: ‘Sufiler ile sohbet ettim, onlardan üç şey
öğrendim ki fazlasına lüzum görmedim: Bunlardan birincisi; vakit kılıçtır, sen onu kesmezsen o
seni keser.İkincisi; nefsini hak ile meşgul etmezsen o seni batıl ile uğraştırır. Ve üçüncüsü;
dünyanızdan bana üç şey sevimli geldi. Bunlar; külfet ve ağırlığı terk ile sade bir hayat, kolay
geçim ve tasavvuf yoludur.’ 5
İmam Ahmet ibni Hanbel
İmam Ahmet ibni Hanbel tasavvuf hakkında: ‘Bana dünyanızdan üç şey sevdirildi. Külfetsiz
bir hayat, huzurlu bir kalp, sünnete tabi olmak’ demiştir.6
Büyük imam sufiler ile oturup kalkmadan evvel oğluna şu vasiyette bulunmuştu: ‘Oğlum hadis
ilmine devam et, sakın sufilerle oturup kalkma çünkü çoğu dini ilimleri bilmezler.’ Daha sonra
İmam Ahmet Bağdatlı sufi Ebu Hamza ile sohbet edip onların iç dünyasını anladıktan sonra
oğluna: ‘Oğlum bunlarla sohbet et çünkü; ilim murakabe, havf, zühd ve uluvvi hikmet bakımından
bizden üstündürler’ dedi. 7
İmamı Malik
İmamı Malik’in tasavvuf hakkındaki sözü: ‘Fıkıh okuyup sufi olmayan fasık, sufi olup fakıh
olmayan zındıktır. Her ikisini de alan ise hakikate ermiştir’ 8
İmamı Gazali
İmamı Gazali ise tasavvuftan söz ederken şöyle der: ‘Gerçek olarak bildim ki Allah (c.c.)
yolunda olanlar sufilerdir. Onların yaşayış ve ahlakları en güzel olanıdır.’ Ayrıca tasavvufa karşı
olanlara da şöyle derim: ‘Misal, tarikatın ilk şartı kalbi masivadan temizlemektir, bu tıpkı namazın
ilk şartı olan taharetin olması gibi. Tasavvufta ilk rükünde kalbi tamamen Allah (c.c.)’ın zikri ile
kuşatmaktır. Buna kimin itirazı olabilir. Sonu ise Allah (c.c.) ile beraber olmaktır.’ 9
El’izz B. Abdüsselam
Alimlerin sultanı lakabıyla anılan El’izz B. Abdüsselam ise şöyle der: ‘Sufilerden bir kısım asla
çökmek bilmeyen şeriat hakikatleri ile amel ettiler. Diğer bir kısım da suret ve şekiller üzerinde
durdular. Şeriat sütunlarına sarılanların elinde görülen bazı keşif ve kerametler bunun delilidir.
Şayet Allahu Teala (c.c.) amelsiz ilimden razı olsaydı, amel etmeyen alimlerin elinde keramet
zuhur ederdi ama bu nerede görülmüştür. 10
İmamı Nevevi
İmamı Nevevi, Tasavvuf hakkında şöyle der: ‘Tasavvufun aslı beş şeydir. Birincisi gizli ve
aşikarda Allah (c.c.)’tan korkup himayesine girmek, ikincisi sünnete uymak, üçüncüsü Allah
(c.c.)’a yönelip, halktan yüz çevirmek, dördüncüsü Allah (c.c.)’ın verdiğine razı olmak, beşincisidarlık ve genişlikte Allah (c.c.)’a yönelmektir.11
Ebul Hasan en-Nedvi
Asrımızın büyük alimlerinden olan Ebul Hasan en-Nedvi ‘Ricalül Fikr ved-daveti fil İslam’
adlı eserinde tasavvufun önemini ayrıntıları ile açıklarken büyük mürşit, Şeyh Abdulkadir
Geylani’nin hayatını örnek olarak verir. Zamanında bu kamil insanın sohbetlerinde yetmişbinin
üzerinde cemaat bulunurdu. Çok sayıda yahudi ve hristiyan onun önünde İslamiyeti kabul
etmiştir.
Yüzlerce eşkıya, harami onun önünde tevbekar olmuştur. Öyle ki onun zamanındaki tasavvuf
anlayışı ile dine davet her tarafa yayılmış oldu. İslam aleminde iman yollarını ve cihad kapılarını
ayakta tutup korudular. Müslümanların savaş ile alamadıkları ve söz geçiremedikleri
memleketlerde, İslamiyetin yayılmasında sufilerin büyük rolü olmuştur.’ 12
Üstad Mevdudi
Üstad Mevdudi tasavvuf hakkındaki görüşünü şöyle açıklamaktadır: ‘Tasavvuf tam
anlamıyla Allah (c.c.) ve Resulünün (s.a.v.) sevgisinden ibarettir. Hatta bu yolda bunların rızası
uğrunda yok olmaktır. İslamın halis tasavvufu şeraitten ayrı, müstakil bir şey değildir. Tasavvuf,
kalp temizliği, samimi niyet ve ihlas ile şeriatın ahkamını yerine getirmekten ibarettir.
Daha sonra üstad Mevdudi şöyle devam etmektedir: ‘Kılık kıyafetleri ile kendilerini sufilere
benzetip onların aralarına giren, Kitap ve Sünnete uymayan kimseleri ele alarak, tasavvufun bu
gibilerden uzak olduğunu söylemiş, bunlardan son derece sakındırarak demiştir ki; ‘Gerçek
şekilde Resulullah (s.a.v.)’ın sünnetine uymayan ve bu yolda gitmeyen kimseye İslam sufisi
denilmesi doğru olmaz. Kitap ve sünnete muhalif bir tasavvuf asla ve asla İslami olamaz. 14
Hasan El-benna
Hasan El-benna gerçek tasavvufu överken şöyle diyor: ‘Davetimizin hususiyetlerinden biri
de tasavvufi hakikattir’ diyor.15
kuşeyri
Hz. Peygamber’in sohbetinde bulunanlara sahâbe, sahâbenin sohbetinde bulunanlara tâbiîn, onların sohbetinde bulunanlara tebeu’t-tâbiîn gibi unvanlar verilmiş, daha sonra dinin hükümlerine büyük bir dikkatle riayet edenlere “âbid” ve “zâhid”, zamanla ortaya çıkan bid‘atlara karşı Ehl-i sünnet seçkinlerinin her an Allah’la birlikte olma ve gafletten sakınma gayretlerine II. (VIII.) yüzyıldan itibaren tasavvuf denilmiştir (er-Risâle, II, 550)
1. Mustafa Medeni, Ennusretun-Nebeviye s:62
Abdulkadir İsa, Hakaik An Tasavvuf s:33
2. İbni Haldun ,Mukaddime c:2 s:467
3. Abdulkadir İsa, Hakaik An Tasavvuf s:26
4. Kuşeyri, Risale S:36
5. Acluni, Keşful Hafa C:1 S:341
6. Acluni, Keşful Hafa C:1 S:341
7. M. Emin Erbili Tenvirul Kulub S:405
8. Aliyul Kari Şerh Aynel İlim Ve Zeynel Hilim C:3 S:195
9. İmamı Gazali Elmunkıs Mined-Delal S:131
10. Şeyh Amıd Sekr Nurut-Tahkik S:96
11. Nevevi, Mekasıd Fil Tevhid Vel İbade S:20
12. En Nedvi El Muslimune Fil Hind S:140-146
13. Abdulkadir Geylani, Ğunye S:442
14. Mevdudi, Mebaidül-islam S:114-117
15. S. Havva, Terbiyetur-Ruhiye S:17
işte tasavvuf bunlardan ibarettir.bu günki tasavvufi seyri eleştirenlerde bu eleştiriye nefislerinden itiaren başlamalılar.her bir uygulama ayrı ayrı değerlendirilmelidir.
Çevrimdışı
Çözüldü - Tasavvuf Ehli Olmayan Fasık mıdır ?
"Kim ilim okur da tasavvuf ehli olmazsa fasık, kim de tasavvuf ehli olur ilim okumazsa zındık olur! Kim ki her ikisini yaparsa yani hem alim hem mutasavvıf olursa hakikat sahibi olur." (İmam Malik r.a) [Keşfu'l Hafa 1/141] Sahih midir bu ? Tasavvuf ehli vatandaşların iddiası.
islam-tr.org
Çözüldü - İslam'da Tasavvuf Hiç Yok mu?
bidatları bir tarafa bıraksak ayrı bir bilim olarak değerlendiremezmiyiz. Ibni teymiyye kalb amelleri diye kitabı tasavvuf kitabı değil mi? akaidde sonradan ismi konmuştur.
islam-tr.org
Çevrimdışı
ibni teymiyeye gelinceye kadar akşam olur.(661/1263) yılları doğum tarihi.o tarihe kadar tasavvuf çoktan kurumsallaşmıştı.tasavvufu neden ibni teymiyeden öğrenmek zorundayım. mesela ondan 450 yıl önce yaşayan imam şafiiden değil. yada ahmet ibni hanbel den.imam malik ve imamı azamı bu arada takva ve züht açısından zaten tartışmıyoruz bile. eğer biz tasavvufu öğrenecek ise tabiin devrine gitmek en tutarlı yoldur.hasan basri hz gibi.
her ilim erbabından öğrenilir.o sebeple tasavvuf hakkında bilgide malumatta çığır açmış gazali gibi alimlerden öğrenilmelidir.
her ilim erbabından öğrenilir.o sebeple tasavvuf hakkında bilgide malumatta çığır açmış gazali gibi alimlerden öğrenilmelidir.
Çevrimdışı
Sana gönderilenleri ya okumuyorsun ya da bu çürük zihniyetin anlayışını köreltmiş!
Ey adam tasavvuf kelimesini ilk kim kullandı?
Ey adam tasavvufun kendisini yamamaya çalıştığı Hasan Basri vb rahimehumullah ile bugün bir alakası var mıdır?
Ey adam Allah bizi "Musluman" olarak isimlendirmişken siz kim oluyorsunuz da İslam'ın içinde ayrı bir din örgütlüyorsunuz?
Ey adam her izm İslam'dan bir parça çalarak dininin temelini oluşturmuştur!
Komünizm İslam'ın adil paylaşımını ve zekat konusunu çalmıştır,
Sosyalizm İslam'ın istişare ve her bireyin(delil ile) fikir sunabilme özgürlüğünü çalmıştır,
Hümanizm İslam'ın insanlara verdiği değeri çalmıştır,
Kapitalizm İslam'ın işi ehline verme usulünü çalmıştır,
Emperyalizm İslam'ın Allah'ın hukmünü yeryüzüne yayma cihadını çalmıştır,
Monarşizm İslam'ın hilâfet otoritesini çalmıştır,
Anarşizm İslam'ın zalim sultan karşısında hakkı haykırmak izzetini çalmıştır..
Laisizm İslam'ın diğer inançlara bazı şartlara göre gösterdiği musamahayı çalmıştır,
Demokratizm İslam'ın şûrasını çalmıştır..
vs vb bütün izmler İslam'ın bir parçasını çalmıştır, eğip bükmüştür, yontup kırpmıştır, yeni felsefesini yapmıştır, ekleyip boğmuştur ve kendi dinini oluşturmuştur!
Ortak nokta nedir biliyor musun?
Hepsinin ortak düşmanı yine bizzat İslam'dır!
Sözde en ılımlıları olan hümanist kişiler, insanları ve bütün canlıları çok sevdiğini koruduğunu iddia ederler ama söz konusu Allah'ın hukmünü isteyen bir Musluman olunca kanını emerler!!
Aynı şekilde tasavvuf(taosofia/tanrıbilim) İslam'ın zuhd, takva, merhamet ve ahlak gibi konularını ÇALMIŞTIR! Yeri gelince İslam'ın özü şusu busu tasavvuftur derler ama İslam'ın ve herşeyin sahibi olan Allah'ın hukmünü gel uygulayalım diyen Muslumanı linç ederler!!
Tasavvufun ilkleri diye tanıtılanlar tasavvuf olmaya değil ashabı suffe olmaya çalışmışlardır; zuhd ile takva ile ahlak ile ve CİHAD ile!!
Peki kendisini ashabı suffeye nisbet eden tasavvuf/taosofia ne yapmıştır?
Cihadı baltalamaktan başka?
Bid'at ve hurâfe yaymaktan başka?
Tağutlara kuyruk olmaktan başka?
Tevhidi bozmaktan başka?
Artık boş boş lakırtı yapmayın! Kimlerin ne olduğu bellidir!
Bunca yıldır bu sitedesiniz; bizim ölülere tapmayacağımızı, Allah'tan başka ilahlara dua etmeyeceğimizi, Allah'tan başka hukum koyucuları/tağutları tanımayacağımızı, kabirlere sürtünmeyeceğimizi, mahlukatı Allah ile birleştirmeyeceğimizi, mahlukatta Allah'ı görmeyeceğimizi vs artık o kafanıza sokun!!
Çevrimdışı
hariçten gazel okuyacağına araştırma yap. tasavvuf rasulullah ın ibadet ve sosyal hayatının pratik uygulamasından ibarettir.gazele ihtiyacımız olsaydı edebiyatçı olurduk. bu günki tasavvufla geçmişteki tasavvuf aynı şeydir. tağut masalıyla kendinizi kandıracağınıza müslümanların açlarını doyurun, çıplaklarını giydirin, medreseler açın eğitim yapın.bu günkü tasavvufta gazelideki hasan basrideki,rabiadül adviyedeki tasavvufun aynısıdır. kendi kendinizi kandırmayın.sizin bu iddialarınız müşteşriklerin de iddialrı olduğu unutmayın.bu memleketin mayasıdır tasavvuf ve tekke.istemesenizde yunuslar gazaliler yaşayacak bu memlekette.ölülere tapma aldatmacasıyla beyinlerinizi sulandıracağınıza yakın tarihte vefat etmiş el an hayatta olan mürşidi kamillere bakın. tasavvuf dün olduğu gibi bu günde hak ve hakikattir. sen istemesende.
cihad ettiğini sanan kimse sende şunu bilmelisinki cihadın hakikisi nefisle le olan cihattır. nefsine hükmedemeyen başkasınada faydalı olamaz.
cihad ettiğini sanan kimse sende şunu bilmelisinki cihadın hakikisi nefisle le olan cihattır. nefsine hükmedemeyen başkasınada faydalı olamaz.
Çevrimdışı
Yıllardır yeterince safsatalarını sergiledin, Allah'ın swt tek Rab ve ilah olduğunu, tek yaratıcı ve kanun koyucu olduğunu, Resulullah Efendimizin sas şeriatın ve ibadetin tek ve en güzel örneği olduğunu hazmedemeyişinden dolayı forumdan uzaklaştırıldın! İlimden, usulden ve edebden nasibi olmayan satırların cahiliye kokuyor.. Allah ve Resulü adına yeni şeriatler, menhecler, tarikler, ibadetler, sebiller, metotlar, yöntemler vb vs ihdas eden mufteri atalar dini hurafe yumağını git başka yerlerde yuvarla..
Çevrimdışı
"Ehl-i Kıble tekfir edilmez." kaidesi, sahih bir kaidedir.
Âlimlerimiz Kur'ân ve sünnetin naslarından yola çıkmış ve tarihte yaşanan itikadi bir sapmaya cevap olarak Sünni duruşu bu kaideyle dile getirmiştir. Ancak zamanla bu kaide, başka bir itikadi sapma tarafından amacının dışına çıkarılmış ve ifrata karşı Sünni duruşu temsil ederken, tefritin sembolü hâline gelmiştir. Şöyle ki; tarihte bir grup ortaya çıkarak büyük günah işleyen insanların kâfir olduğunu söylemiştir. Bu inançlarını gerekçelendirirken "Hüküm Allah'ındır." 3 ve "Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyenler kâfirlerin ta kendileridir." 4 ayetlerini kullanmışlardır. Allah (cc) hırsızlığın, zinanın ve yalanın haram olduğuna hükmetmiştir. Harici mantığına göre mezkûr günahları işleyenler, Allah'ın indirdiğiyle hükmetmedikleri için kâfir olmuşlardır. Hariciler zamanla bu teoriyi geliştirmiş, farklı itikadi temellere dayandırmıştır. Günah işleyenin hevasını ilah edindiği, -tevbe etmeksizingünah işleyenlerin cehenneme gireceği, cehenneme ancak kâfirler girdiğinden her günahkârın -tevbe etmedikçe- kâfir olduğunu söylemişlerdir.
Sünni ulema ise Kur'ân'a ve sünnete dayanarak masiyetleri/yasakları sınıflara ayırmıştır:
• Allah'a (cc) şirk koşanın veya şer'i bir hükmü inkâr edenin müşrik/kâfir olduğunu,
• Şirki veya şer'i bir hükmü inkâr etmeyi gerektirmeyen masiyetleri yapanın fasık olduğunu, böylelerinin günahkâr/fasık Müslim diye isimlendirileceğini söylemişlerdir.
Onları mezkûr ayrımı yapmaya iten iki temel delil vardır:
"Şüphesiz ki Allah, kendisine şirk koşulmasını bağışlamaz. Bunun (şirkin) dışında kalanları dilediği (kimse) için bağışlar. Kim de Allah'a şirk koşarsa, hiç şüphesiz büyük bir günahla iftirada bulunmuş olur." (4/Nîsa, 48)
Allah (cc) bu ayette şirk ile şirk dışında kalan günahları ayırmıştır. Şirk koşanları bağışlamayacağını, şirkin dışında kalanları ise dilediği kimse için bağışlayacağını haber vermiştir. Tüm günahları aynı kefeye koyan, bu ayete, dolayısıyla İlahi ölçüye muhalefet etmiştir. Bu anlayışı destekleyen şu hadis Allah Resûlü'nden (sav) bize ulaşmıştır:
Bedir Savaşı'na katılan ve Akabe Biati sırasında seçilen temsilcilerden biri olan Ubade ibni Samit (ra) şöyle demiştir:
"Allah Resûlü (sav), etrafında sahabeden bir grup varken şöyle buyurdu: 'Allah'a hiçbir şeyi ortak koşmamak, hırsızlık yapmamak, zina etmemek, çocuklarınızı öldürmemek, el ve ayaklarınız arasından (kendiliğinden) uyduracağınız bir yalanla bühtan etmemek, hiçbir iyi işte isyan etmemek üzere bana biat ediniz. Kim sözünde durursa onun mükâfatını vermek Allah'a aittir. Kim de bu günahlardan birini işler de dünyadayken cezalandırılırsa bu ceza kendisi için kefaret olur. Kim bu günahlardan birini işler de Allah onun durumunu örterse (suç işlediği insanlar arasında bu durum ortaya çıkmazsa) onun durumu Allah'a kalmıştır, dilerse ona azap eder, dilerse onu affeder.' Biz de bu şart üzere Peygamber'e (sav) biat ettik." (Buhari, 18; Müslim, 1709)
"Şayet müminlerden iki grup savaşacak olursa, aralarını düzeltin. Eğer ki biri diğerine karşı taşkınlık ederse Allah'ın emrine dönünceye kadar taşkınlık edenle savaşın. Şayet dönerse aralarını adaletle düzeltin ve adaletli olun. Allah, adaletle davrananları sever." (49/Hucurât, 9)
Müminlerin savaşması, yasaklanmış bir masiyettir. Yüce Allah, savaşan tarafları "mümin" diye isimlendirmiştir bu ayette. Demek ki masiyet, iman ismini zail etmez/gidermez günahkârdan…
Bu deliller ve benzerlerinden elde ettikleri sonuçları "Ehl-i Kıble tekfir edilmez." cümlesiyle kaideleştirmiş, Harici anlayışa muhalefet etmişlerdir. Hâliyle bu kaidenin açılımı şöyledir: Allah'a (cc) şirk koşmayan ve şer'i bir nassı inkâr etmeyen biri, sırf günah işlediği için tekfir edilmez. Ona "günahkâr Müslim" denir. Bu kaideyi mutlak olarak alıp "Kendisini İslam'a nispet edenler hiçbir surette tekfir edilmez." şeklinde anlayanlar sapmış insanlardır. Kaideyi, dayandığı naslardan ve tarihî bağlamından koparmış, bilerek veya bilmeyerek insanları aldatmışlardır. Bu, şuna benzemektedir: Fukahamız "Meşakkat, kolaylığı gerektirir." şeklinde naslardan istinbat ettikleri bir kaide zikretmiştir. Biri bu kaideyi alıp "Namaz bana ağır geliyor (yani bu benim için bir meşakkat), namaz kılmamak daha kolay, bu kaideye dayanarak namazı terk ediyorum." derse ne olur?
Bu kaidenin delili nedir, meşakkatten kastettikleri nedir, kolaylıktan kasıt nedir?.. bu sorular sayfalar dolusu bilgiyle açıklanmış, kaide açıklığa kavuşturulmuştur.
Kaideler böyledir! Onu delilinden, bağlamından, zikredilen kayıtlardan kopardığınızda bir sapma ve saptırma aracına dönüşür. "Ehl-i Kıble tekfir edilmez." kaidesi de benzer bir yol kazasına uğramıştır. Aşırılığa (Haricilik) tepki olarak zikredilen bu kaide, başka bir aşırılığın eline (Mürcie) düşmüş, kötü niyetli insanların eliyle başka bir sapmanın dayanağı olmuştur.
Bu açıklamalardan sonra yukarıda zikrettiğimiz hükümlerin tafsilatlı delillerini ve bu kaidenin tarihî seyrini okuyalım:
a. Mevcut kaidenin delili nedir?
Abdullah ibni Abbas (ra) der ki: " 'Şayet (şirkten) tevbe eder, namazı kılar, zekâtı da verirlerse dinde kardeşlerinizdir, (diğer bir rivayette '…yollarını açın/ onları serbest bırakın.').' ayeti Ehl-i Kıble'nin kanını haram kılmıştır.” (Tefsiru't Taberi, 14/153)
İbni Abbas (ra) birinin Ehl-i Kıble'den olup İslami koruma altında olması için şirkten tevbe etmesini, namazı kılmasını ve zekât vermesini şart koşmuştur. Bu ayeti kaidenin delili olarak kabul etmiştir.
Burada sorulması gereken soru şudur: Abdullah ibni Abbas (ra) ayet ile mezkûr kaide arasında nasıl bir bağ kurmuştur? Elbette bu bağı kurmasını sağlayan, Allah Resûlü'nün sünnetidir:
Buhari (rh) şöyle der:
" '…Şayet (şirkten) tevbe eder, namazı dosdoğru kılar ve zekâtı verirlerse yollarını açın/onları serbest bırakın.'” (Tevbe Suresi 5. Ayet Hakkındaki Bab, Kitabu'l İman, 17. Bab)
İbni Ömer'den (ra) rivayet edildiğine göre Allah Resûlü (sav) şöyle buyurmuştur:
"Ben, Allah'tan başka ilah olmadığına ve benim O'nun elçisi olduğuma şahitlik edinceye ve namazı kılıp zekâtı verinceye kadar insanlarla savaşmakla emrolundum.”( Buhari, 25; Müslim, 22)
Görüldüğü gibi Buhari (rh), Peygamberimizin mezkûr sözünü ayetin tefsiri olarak vermiştir. Allah Resûlü (sav) birinin Ehl-i Kıble'den olup tekfirden ve tekfirin ahkâmı olan savaştan korunması için Kelime-i Tevhid'i söylemeyi, namazı kılmayı, zekâtı vermeyi şart koşmuştur.
Hafız İbni Hacer (rh) şöyle der: "Hadisin, ayetin tefsiri sayılmasının nedeni, ayette zikredilen tevbeden kastın 'küfürden tevhide dönmek' olmasındandır." (Fethu'l Bari, 25 no.lu hadis şerhi)
Bir başka rivayette Allah Resûlü (sav) şöyle buyurur:
" 'Lailaheillallah' deyinceye kadar insanlarla savaşmam emredildi. Eğer bunu söyler, bizim gibi namaz kılar, kıblemize yönelir ve bizim gibi hayvan boğazarlarsa -dinin öngördüğü durumlar dışında- onların kanlarını akıtmamız ve mallarına el koymamız haram kılındı. Onları hesaba çekmek ise Allah'a aittir." (Buhari, 392)
Bir grup âlim bu kaideye delil olarak Nîsa Suresi'nin 48. ayetini zikreder:
Muhaddis Ebu'l Abbas Ahmed ibni Ömer El-Kurtubi (rh) der ki: "…Hadis, Ehl-i Sünnet'in 'Ehl-i Kıble'den hiç kimse işlediği günah nedeniyle tekfir edilmez.' mezhebinin sıhhatine delildir. Bu (kaide), Allah'ın şu sözünün gereğidir:
'Şüphesiz ki Allah, kendisine şirk koşulmasını bağışlamaz…' (4/Nîsa, 48)
Kaidenin deliline dair zikredilen naslar bizi şu sonuca ulaştırır: Bu kaidenin tatbik edilmesi için birinin şirkten tevbe ederek Kelime-i Tevhid'i söylemesi, namazı kılması ve zekâtı vermesi gerekir. Aksi hâlde bu insan Ehl-i Kıble tanımına dâhil olmadığından, bu kaide onun hakkında geçersiz olacaktır.
Bu sonuç, bize şu soruyu sordurmalıdır: Bu kaideyi kullanan âlimler, kimleri Ehl-i Kıble kabul etmiştir?
b. Ehl-i Kıble kimdir?
Sorunun açıklaması şöyledir: Kaideyi kitaplarında zikreden âlimler, kimleri Ehl-i Kıble kabul ederek, "Ehl-i Kıble günah işlediği takdirde küfre girmez." demişlerdir? Bu soruya vereceğimiz cevap, yukarıda ulaştığımız sonucun sağlaması olacaktır. Zira biz, şirk koşanların, namazsız ve zekâtsız olanların Ehl-i Kıble'den olmadığı ve bu kaidenin kapsamına girmedikleri sonucuna ulaşmıştık. Yani Ehl-i Kıble'den olmak için kişinin itikadi (şirksiz tevhid) ve amelî (namaz, zekât vb.) bazı sorumlulukları yerine getirmesi gerekir. Bunları yerine getirmeyen, Ehl-i Kıble olmaz. Şimdi bu sonucun sağlamasını yapalım:
Yahya ibni İbrahim der ki: "Ben insanları şiddetle Cehmiyye'den sakındırıyordum. Bu konuda kalbimde bir sıkıntı oluşunca Abdullah ibni Mubarek'e (rh) (öl. H 181) durumu anlattım. 'Kalbinde bir sıkıntı olmasın. Çünkü Cehmiyye senin kendisine ibadet ettiğin Allah'ı yok sayıyor (inkâr ediyor).' " (Es-Sunne, Abdullah ibni Ahmed, 1/110)
Ahmed ibni Hanbel (rh) (öl. H 241) der ki: "Küçük veya büyük günah işleyen Ehl-i Kıble'den birinin (cenaze) namazını kılmayı terk etmeyiz. Ancak bu (kişi), Allah Resûlü'nün İslam'dan çıkardığı -Kaderiyye, Mürcie, Rafiziler, Cehmiyye gibi- bidat ehlinden olursa; (onların cenazesini kılmayız. Zira Nebi şöyle demiştir: 'Onlarla birlikte namaz kılmayın ve onların üzerine namaz kılmayın.' " (Cam'i li Ulumu'l Ahmed, 3/35)
İshak ibni Rahuveyh (rh) (öl. H 238) der ki: "Müslimler şunda icma etmiştir: Allah'a ve Resûl'üne söven, Allah'ın indirdiğini (veyahut indirdiği hükümlerden birini) reddeden veya bir nebiyi öldüren; velev ki Allah'ın indirdiklerini ikrar etse de kâfirdir." (Es-Sarimu'l Meslûl, 512)
Muzeni (rh) (öl. H 264) der ki: "Çıkardıkları yenilikler (bidatler) nedeniyle Ehl-i Kıble'yi tekfir etmemek ve onlardan berî olmamak da (sünnettendir). Ancak bir sapıklık ihdas eden ve bu bidatiyle Ehl-i Kıble'ye huruç eden ve dinden çıkanlar hariçtir. Böylelerinden berî olmakla Allah'a yaklaşılır…" (Şerhu's Sunne, 84-85)
Darimi (rh) (öl. H 280) şöyle der: "Bağdat'ta bir adam Cehmileri savunarak benimle tartıştı ve dedi ki: 'Ehl-i Kıble'nin tekfiri yasaklanmışken siz hangi delille Cehmiyye'yi tekfir ediyorsunuz?' Dedim ki: 'Cehmiyye bizim yanımızda Ehl-i Kıble'den değildir. Biz onları yazılı kitap, nakledilen eser ve meşhur olan küfür(leriy)le tekfir ediyoruz.' " (Er-Reddu A'le'l Cehmiyye, 19)
Berbehari (rh) (öl. H 329) der ki: "Ehl-i Kıble'den kimseyi dinden çıkarmayız. Ancak/Ta ki Allah'ın Kitabı'ndan bir ayeti ve Nebi'nin eserlerinden (sünnetinden) birini reddeder, Allah'tan başkasına kurban keser, Allah'tan başkasına namaz kılarsa (dinden çıktığına hükmederiz). Bunlardan birini yaparsa onu dinden çıkarmak sana vacip olur…" (Şerhu's Sunne, 62)
Kadı Iyaz (rh) (öl. H 544) der ki: "Hadiste geçen '…namaz kıldıkları müddetçe (yöneticilere ayaklanmayın).' ifadesinin anlamı; 'Ehl-i Kıble'nin ve namaz ehlinin hükmü onlar için geçerli oldukça; mürted olmadıkça, dini değiştirmedikçe ve ondan (İslam'dan) başkasına davet etmedikçe (onlara karşı ayaklanmayın).' anlamındadır." (İkmatu'l Mu'lim bi Fevaidi'l Müslim, 6/264-265)
Nevevi (rh) (öl. H 676) der ki: "Ehl-i Sünnet'ten muhaddis, fakih ve kelamcılar ittifak etti ki; Ehl-i Kıble hükmünde olup ebedî ateşte kalmayacak kişi şu kimsedir: İslam dinine, içinde hiçbir şüphe barındırmayan kesin bir inançla inanan ve Kelime-i Şehadet'i söyleyen kimse…" (El-Minhac Şerh-i Sahihi'l Müslim, 1/149)
İbni Ebi'l İz El-Hanefi (rh) (öl. H 792) der ki: "(Tahavi'nin) Ehl-i Kıble'mizden kastı; heva/bidat ehlinden veya masiyet ehlinden olsa da İslam iddiasında olan, kıblemize yönelen ve Resûl'ün getirdiği şeylerden birini yalanlamayandır." (Şerh-i Akideti't Tahaviyye, 1/292 Hanefi hadis imamlarından Tahavi (rh) akide metninde şöyle der: "Nebi'nin getirdiği (dinî hükümleri) kabul eden ve haber verdiklerini tasdik eden Ehl-i Kıble'mizi 'Müslim ve mümin' diye isimlendiririz.")
Molla Aliyyu'l Kâri (rh) (öl. H 1014) şöyle der: "Ehl-i Kıble'den kasıt; âlemin yaratıldığı, tekrar dirilme (ahiret), Allah'ın küçük/parça büyük/bütün her şeyi bildiği (vb.); inanılması zorunlu itikadi meselelerde ittifak eden kimselerdir. Bir ömür (boyunca) bu âlemin kadim/yaratılmamış olduğuna, haşrin vuku bulmayacağına ya da Allah'ın (büyük/külli şeyleri bilse de) cüzi şeyleri bilmeyeceğine inanan; taat ve ibadetlerle ilgilense de Ehl-i Kıble'den değildir. Ehl-i Sünnet'e göre Ehl-i Kıble'den kimsenin tekfir edilemeyeceğinden kasıt; küfür işaret ve alametleri bulunmadıkça Ehl-i Kıble'nin tekfir edilmeyeceğidir." (. Şerh-u Fıkhi'l Ekber, 258)
İlk dönemden başlamak üzere âlimlerden nakiller okuduk. Kimi muhaddis kimi fakih farklı mezheplere mensup ve farklı dönemlerin âlimleri… Bu nakillerin işaret ettiği ortak sonuç şudur: Her "Ben Ehl-i Kıble'denim." diyen, Ehl-i Kıble'den değildir. Birinin Ehl-i Kıble'den olması ve "Ehl-i Kıble günahları nedeniyle tekfir edilmez." kaidesine dâhil olması için bazı şartları taşıması gerekir:
• İslam'ın hak din olduğuna yakinen inanmak ve bu inancında şüpheye düşmemek
• İslam'ı bozacak şirk ve küfür üzere olmamak
• Nebi'nin (sav) getirdiği ahkâmı ikrar edip haber verdiklerini tasdik etmek
• Dinden çıkmayı gerektiren bidat taifelerinden birine intisap etmemek (Allah'ın sıfatlarını inkâr eden Cehmiyye; kaderi ve Allah'ın ilmini inkâr eden Kaderiyye; sahabeyi tekfir eden, Kur'ân'ın tahrif edildiğine inanan Rafizilik… vb.)
c. Allah'a şirk koşan veya küfre girenlerin bu kaide kapsamında olmadığının delili nedir?
Bir insan, itikadi ve amelî alt sınıra riayet ederek Ehl-i Kıble tanımına dâhil olur. Sonra herhangi bir günah işler ve bu günah da şirk/küfür kapsamında olmazsa "Ehl-i Kıble günahlarla tekfir edilmez."
denilebilir. Ancak şirk koşan veya küfre giren kişi, Ehl-i Kıble'den olsa dahi bu kaidenin kapsamında değildir. Zira şirk, kişiyi Ehl-i Kıble'den yapan itikadi kabulleri ve amelî ibadetleri boşa çıkarır. Kişiyi Ehl-i Kıble'den yapan itikadi ve amelî dayanaklar boşa gidince, bunlara dayanan Ehl-i Kıble vasfı da hükmünü kaybeder.
"Andolsun ki sana ve senden önceki (resûllere), 'Şayet şirk koşarsan bütün amellerin boşa gider ve mutlaka hüsrana uğrayanlardan olursun.' diye vahyedildi." (39/Zümer, 65)
Ayette zikredilen hüküm (şirkin tüm amelleri boşa götüreceği hükmü), Muhammed'e (sav) ve tüm nebilere vahyedilmiştir. Bu da ayete konu olan hükmün ortak nübüvvet mirasına dâhil olduğunu; bir diğer ifadeyle dinin asıllarından bir asıl olduğunu gösterir. Ayete konu olan hüküm dört ayrı tekid ifadesiyle tekid edilmiş, hüküm âdeta iman eden kalplere perçinlenmiştir. Bu kadar kısa bir cümlede isim ve fiil cümlesini tekid eden dört ayrı tekid zikredilmesi dikkat çekicidir. 26Ayete binaen diyebiliriz ki; Allah'a şirk koşan kişi, onu Ehl-i Kıble yapan itikadi ve amelî eylemlerini boşa çıkardığı için Ehl-i Kıble vasfını kaybetmiştir. "Ehl-i Kıble tekfir edilmez." kaidesini kullanan âlimler de bu noktaya dikkat çekmiştir.
Buhari (rh) (öl. H 256) der ki: " 'Günahlar, Cahiliye İşlerindendir' Hakkındaki Bab
Şirk dışındaki bu günahları işleyenler tekfir edilmez. Çünkü Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: 'Sen, kendisinde cahiliye (ahlakı) olan bir adamsın.' Yüce Allah da şöyle buyurmuştur: 'Allah kendisine ortak koşulmasını asla bağışlamaz. Bunun dışındaki günahları dilediği kimse için bağışlar.' "( Buhari, Kitabu'l İman, 22. Bab)
Ma'rûr'dan rivayet edildiğine göre o şöyle demiştir:
"Ebu Zerr ile Rebeze'de karşılaştık. Kendisinin ve kölesinin üzerinde bir hülle vardı. Ona bunun sebebini sorduğumda şöyle dedi: 'Bir adama sövdüm, onu anasından dolayı ayıpladım. Bunun üzerine Peygamber (sav) bana şöyle dedi: 'Ebu Zerr! Onu anasından dolayı ayıplıyor musun? Gerçekten sen kendisinde cahiliye (ahlakı) olan birisin. Kardeşleriniz sizin hizmetçilerinizdir. Allah onları sizin elinizin altına (idarenize) verdi. Kimin elinin altında kardeşi varsa ona yediğinden yedirsin, giydiğinden giydirsin. Onlara yapamayacakları şeyler yüklemeyin. Şayet onlara bir iş yüklerseniz kendilerine yardımcı olun.' ' " (Buhari, 30)
Tüm masiyetler cahiliyedir, cahiliyenin şubelerinden bir şubedir. Masiyet işleyen kişi sırf masiyet işlediği için tekfir edilmez. Bunun tek istisnası şirktir. Zira şirk, kişiyi koruma altına alan tevhidi, Ehl-i Kıble vasfını, kardeşlik hukukunu… yani tüm korumaları yok eder.
Buhari şarihlerinden İbnu'l Battal (rh)(öl. H 449) şöyle der: "İman ismini ancak Allah'a ve Resûl'üne şirk koşmak ya da inkâr etmek izale eder. Küfür dışındaki masiyetlerin sahibi tekfir edilmez." (Kitabu'l Fiten, 10/16-17, 7. Bab)
Ebu Hasan El-Eş'ari (rh) (öl. H 324) der ki: "İcma ettiler ki; Allah'a ve Nebi'nin getirdiklerine inanan kimseyi masiyetlerinden hiçbiri dinden çıkarmaz. Onun imanını yalnızca küfür boşa götürür." (Risale ila Ehli's Sağr, 156-158, 36. İcma)
İbni Dakiki'l İyd (rh) (öl. H 702) der ki: "İnsanlardan tekfir ve onun sebebinin ne olduğu hususunda ihtilaf ettiler… Hak olan şudur: Şeriattan mütevatir olan bir şeyi inkâr etmedikçe Ehl-i Kıble'den kimse tekfir edilmez. Çünkü o, (bu durumda) şeriatı inkâr etmiş olur…" (İhkamu'l İhkam, 2/210)
İbnu'l Kayyım (rh) (öl. H 751) der ki: "Ehl-i Kıble'den kimse (günahı) büyük olsa da günahıyla tekfir edilmez. İmanı şirkten başkası boşa götürmez." (İctimau'l Cuyuşu'l İslamiyye, 1/218)
d. Bu kaidenin mutlak olmayıp Haricilerin sapkınlığına karşı söylendiğinin delili nedir?
Şu bir gerçektir ki; bir kaide özel sebepler gözetilerek söylenmişse, kaide yalnızca o özel sebepler söz konusu olduğunda anlam kazanır. Sebepler yerine gelmeden kaideyi kullanmak, istenmeyen sonuçlara sebebiyet verir. Bu kural, Allah'ın kelamı ve Nebi'nin sünneti için de geçerlidir. Özel bir durum gözetilerek inen/varid olan nas, o özel sebep gözetilmeden kullanılırsa; nassa uyulmuş olmaz, bilakis nassa muhalefet edilmiş olunur. Örneğin Bakara Suresi'nin 195. ayetine bakalım:
Allah yolunda infak edin. Kendi ellerinizle kendinizi tehlikeye atmayın…" (2/ Bakara, 195)
Bir insan bu ayetin nüzul sebebini, yani indiği özel durumu gözetmezse şu sonucu çıkaracaktır: "Allah (cc) tehlikeye atılmayı yasaklamıştır. Bugün İslami çalışma yapmak, tehlikeye atılmak demektir. Zira İslami çalışma yapanlar tağutlar tarafından zulme uğramaktadır. Öyleyse tüm İslami çalışmalardan uzak durulmalıdır."
Oysa bu ayet mücadeleden geri kalanları uyarmak, mücadeleden geri kalanların kendilerini tehlikeye atmış olacağını haber vermek için indirilmiştir:
Eslem Ebu İmran anlatıyor: "Bizler fetih için İstanbul'daydık. Komutan olarak Mısırlıların başında Ukbe ibni Amir (ra), Şamlıların başında ise Fudale ibni Ubeyd (ra) vardı. Şehirden Rumların oluşturduğu büyük bir ordu çıktı. Biz Müslimler de onların karşısına büyük bir orduyla çıktık. Derken Müslimlerden bir adam, Rumların safına daldı. İnsanlar bağırmaya başladılar ve dediler ki: 'Subhanallah! Bu genç kendi eliyle kendisini tehlikeye atıyor.' Ebu Eyyub El-Ensari (ra) dedi ki: 'Siz ayeti böyle bir yoruma tevil ediyorsunuz. Ancak bu ayet biz Ensar topluluğu hakkında inmiştir. Allah (cc) dinini izzetli kılıp, İslam'ın yardımcıları çoğalınca biz, Allah Resûlü'nün (sav) haberi olmadığı hâlde dedik ki: 'Bizim mallarımız zayi oldu. Mallarımızın başına geçsek de onları ıslah etsek.' Bunun üzerine Allah (cc) bu ayeti indirdi. Bizim bu düşüncemizin doğru olmadığını belirtti. Asıl tehlike, mallarımızın başında oturmak ve onları ıslah etmeye çalışmak istememizdir. Allah (cc) bize savaşmayı emretmiştir.' (Eslem) dedi ki: 'Ebu Eyyub çarpışmaya aralıksız devam etti ve orada defnedildi.' " (Ebu Davud, 2512; Tirmizi, 2972)
"Allah yolunda infak edin ve (İslami mücadeleden geri kalmak suretiyle) kendi ellerinizle kendinizi tehlikeye atmayın. Kulluğunuzu en güzel şekilde yerine getirin. Çünkü Allah muhsinleri/kulluğunu en güzel şekilde yapmaya çalışanları sever." (.2/Bakara, 195)
Şimdi, başa dönelim ve diyelim ki; bir ayet dahi onun nüzulüne sebep olan vakadan koparılınca, ayetin muradına tam zıt bir anlama tevil edilebiliyorsa; beşer sözü olan kaideler, onları var eden özel sebeplerden koparılırsa kaidenin, muradına aykırı bir anlama sebep olacağı izahtan vareste olsa gerektir.
Cevabımıza konu olan kaide, Müslimleri büyük günahlarla tekfir eden Haricilere yönelik söylenmiştir. Hâliyle bugün birisi çıkar, Ehl-i Kıble vasfını kazanmış bir muvahhidi içki, zina, faiz vb. bir günahla tekfir ederse, bu kaide gündeme gelir. Ancak Allah'a (cc) şirk koştuğu için Ehl-i Kıble olma vasfını elde edememiş veya şirk koşarak Ehl-i Kıble vasfını yitirmiş insanlara uygulanırsa, kaide saptırılmış ve onu kaideleştiren âlimlerin muradına muhalefet edilmiş olunur.
Ebu Hasen El-Eş'ari (rh) (öl. H 324) der ki: "Bizler, Haricilerin günahlarla insanların kâfir olduğuna inandığı gibi (yapmaz); zina, hırsızlık ve içki içmek gibi bir günahı helal görmedikçe, (sırf bu günahı işledi diye) Ehl-i Kıble'den kimseyi tekfir etmeyiz." (El-İbane, 26)
İbni Teymiyye (rh) (öl. H 728) der ki: "Bu iki görüş, insanları mutlak günahlarla tekfir eden ve (günah işleyenin) ebedî ateşte kalacağını söyleyen Haricilerin görüşüdür…" 37 İbni Ebi'l İz El-Hanefi (rh) (öl. H 792) der ki: "Bundan dolayı imamların çoğu mutlak olarak 'Günahla tekfir etmeyiz.' demekten imtina etmiştir. Onun yerine 'Haricilerin yaptığı gibi her günahla tekfir etmeyiz.' demeyi tercih etmişlerdir…" (İmanu'l Evsat, 360)
İbni Ebi'l İz El-Hanefi (rh) (öl. H 792) der ki: "Bundan dolayı imamların çoğu mutlak olarak 'Günahla tekfir etmeyiz.' demekten imtina etmiştir. Onun yerine 'Haricilerin yaptığı gibi her günahla tekfir etmeyiz.' demeyi tercih etmişlerdir…" (Şerh-u Akideti't Tahaviyye, 1/303)
e. Ehl-i Kıble olmak bir tavır, bir duruş, bir kimliktir!
"Andolsun ki, kendilerine Kitap verilenlere tüm delilleri de getirsen, (yine de) senin kıblene uymazlar. Sen de onların kıblesine uyacak değilsin. (Hakikat şu ki) onlar da birbirlerinin kıblesine uymuyorlar. Andolsun ki, sana gelen ilimden sonra onların hevalarına/arzularına uyacak olursan kesinlikle zalimlerden olursun." (2/Bakara, 145)
Ehl-i Kıble olmak; yüzümüzü bir yöne, sırtımızı başka bir yöne; kıblemizin tam zıddına dönmektir. Bu nedenle yüce Allah, Ehl-i Kitab'ın inkârını "…senin kıblene uymazlar." cümlesiyle ifade etmiş, Allah Resûlü'nün (sav) onlara muhalefetini yine "…sen de onların kıblesine uyacak değilsin." cümlesiyle ifade etmiştir. 40 Yine ümmetlerin tercihi "yönelinen kıble" olarak ifade edilmiştir:
"Herkesin yöneldiği bir yönü/kıblesi mutlaka vardır. (Öyleyse) hayırlarda yarışın. Nerede olursanız olun Allah sizi bir araya toplar. Şüphesiz ki Allah, her şeye kadîrdir." (2/Bakara, 148)
Doğu da batı da Allah'a ait olmasına rağmen, dünyanın neresinde olurlarsa olsunlar tüm Müslimlerin aynı yöne yönelmesi istenmiştir:
"Nereden çıkmış olursan ol (namaz kılarken) yüzünü Mescid-i Haram'a çevir. Şüphesiz ki bu (kıble emri), Rabbinden gelen bir haktır. Allah yaptıklarınızdan gafil değildir." (2/Bakara, 149)
Örneğin biz Kâbe'ye yönelerek Yahudilikten ve Hristiyanlıktan teberrî etmiş oluyoruz. Duruşumuz ve yönelişimiz, kimliğimiz ve tavrımız oluyor.
Bugün siyasette yüzünü demokrasiye, ekonomide kapitalizm ve sosyalizme, vela ve bera akidesinde hümanizm veya ırkçılığa… dönmüş insanlar, namaz vakti geldiğinde Kâbe'ye yöneldi diye Ehl-i Kıble'den olmazlar. Onlar birden fazla kıblesi olan, dolayısıyla hiçbir yönü olmayan kıblesiz insanlardır. Zira beden kalbe tabidir. Kalp bir şeye itikat eder, beden de ona tabi olarak bir yöne yönelir. İslam bir bütün olduğu için siyasi, iktisadi, insani… her şeyiyle âlemlerin Rabbine yönelmeyen, O'na (cc) teslim olmamıştır. Yalnızca namazda yüzünü Kâbe'ye dönmek, bir parçasıyla Allah'a yönelmektir ki; zaten bir parçayla Allah'a yönelmek de şirkin ta kendisidir. Şirk; kulluğu parçalara bölmek, bir kısmını Allah'a (cc) bir kısmını sahte ilahlara pay etmektir. Tevhid ise namazı, kurbanı, hayatı ve ölümü; yani her şeyini bir bütün olarak Allah'a (cc) vermektir.
Sonuç ve Değerlendirme
Yukarıda kaidenin delilini, onu ortaya çıkaran şartları ve âlimlerin yaklaşımlarını okuduk. Bu bilgilerden yola çıkarak, günümüz açısından bir değerlendirme yapacak olursak sonuç niyetine şunları söyleyebiliriz:
• "Ehl-i Kıble tekfir edilmez." kaidesi, genel anlamda yanlış kullanılmaktadır. Delili; söylenmesine sebep olan özel vakıa ve âlimlerin zikrettiği kayıtlardan bağımsız olarak, dolayısıyla içeriği saptırılmış olarak gündeme gelmektedir.
• Kaide, Haricilerin aşırılığına karşı değil; muvahhidlerin imani bir sorumluluk olarak şirk ehlini tekfir etmesine karşı kullanılmaktadır.
• Kaide çoğu zaman, şirkten tevbe eden, namazı kılan ve zekâtı veren Ehl-i Kıble vasfı kazanmış insanlar için değil; şirk koşan, namaz kılmayan ve zekât vermeyen toplumlar için kullanılmaktadır. Örneğin MAK Danışmanlığın 2017 yılında yaptığı bir araştırmaya göre Türkiye'nin %22'si beş vakit namaz kılmakta, kalan %78'i beş vakit namazı düzenli kılmamaktadır. Yani kıbleye yönelmeyen insanlara dahi 'Ehl-i Kıble' tabiri kullanılmaktadır.
• Kanaatimizce bu kaide; Harici aşırılığından kaçınmak için değil, imani bir sorumluluk olarak şirk ehlini tekfir etmekten kaçınmak için kullanılmaktadır. Bunun delili; vakıada bu kaideyi en çok kullanan toplulukların durumudur. Şirk ehlini tekfir etmemek için kaideyi sıkça kullanan topluluklar, en basit ihtilafta muhataplarını tekfir edebilmektedir. Allah'ın hakkı olan tevhid çiğnendiğinde kaidenin arkasına saklanan ve kardeşlik edebiyatı yapanlar, cemaatsel/örgütsel hakları çiğnendiğinde birer Harici kesilmektedir. Örneğin İhvan-ı Müslimin'e bağlı Hamas, cuma günü, namaz esnasında, cami basıp, namaz kılan El-Kaide yanlısı Selefî cemaate -kendilerine muhalefet ettikleri için- ateş açmış,
başta imam olmak üzere onlarca insanı katletmiştir. Anadolu irfanıyla yanıp tutuşan Türkiye cemaatleri, iktidarla kavga ettikten sonra, tüm F. Gülen cemaatini istisnasız tekfir etmiştir, etmektedir.
Dün, bizler dinler arası diyalog vb. itikadi küfürler nedeniyle bu cemaati tekfir ettiğimizde "Ehl-i Kıble tekfir edilmez." diyerek bizleri aşırılıkla suçlayanlar, bugün aynı gerekçelerle FETÖ'yü tekfir etme yarışındalar. Dün, bizler demokratları tekfir ettiğimizde bizleri, zindanlara atılması gereken mücrimler olarak değerlendiren FETÖ'cüler, iktidarla girdikleri koltuk kavgasından sonra, gönül rahatlığıyla iktidarı tekfir ediyorlar…
Bunlar yalnızca birer örnek… Ancak şu bir vakıa; bu kaideyi diline dolayan çoğu topluluk, iyi niyetli değil. İmani bir sorumluluk olan tekfirden kaçınmak ve Kur'ân'ın kesin bir dille mahkûm ettiği, "hakla batılın karışımı çoğulcu bir anlayış" içinde yaşamak istiyorlar. Yani dinlerinin dünyevi konforlarını kaçırmasını istemiyorlar… Ancak söz konusu dünyevi bir menfaat olduğunda bu kaideyi unutup tekfirci birer Harici kesiliyorlar.
Tüm heva ehli böyledir. Allah'ın hakkı çiğnendiğinde her biri merhamet abidesi kesilirken; söz konusu kendi hakları olduğunda cengâver birer savaşçıya dönüşürler. Rablerine sövüldüğünde "Muhammedî (!) bir tebessüm" ve "İsevi (!) bir geniş yüreklilik" takınır; şeyhlerine, abilerine ya da üstadlarına söz söylediğinizde sizi tekfir etmekle kalmaz, sizi tekfir etmeyeni tekfir etmeyeni tekfir etmeyeni… kâfir sayan Bağdat Mutezilesi'ne dönüşüverirler. 43 • Eskiler bu kaideyi İslam ehlini terk edip şirk ehliyle savaşmak için kullanırdı. Ebu İmran der ki: "Abdullah ibni Rabah'ın yanında Muhalleb'le birlikte Ezarika (Harici bir grup) ile savaşıyorduk. O ağlamaya başladı. 'Seni ağlatan nedir?' diye sordum. Dedi ki: 'Şirk ehliyle savaşmak, bizi Ehl-i Kıble'yle savaşmaktan alıkoyuyordu.' " (Tarihu'l İslam, 6/400)
Bugünküler ise bu kaideyi, şirk ehlini terk edip Ehl-i Kıble'yle savaşmak için kullanıyor. Ki; coğrafyamıza şöyle bir göz atan, Batı dünyasının bizden emin olduğunu; bu coğrafya insanın birbirini boğazladığını, hiçbir mezhebin bir diğerinden, hiçbir topluluğun bir ötekinden emin olmadığını görecektir. Birbirlerini tekfir etmiyorlar, ama boğazlamaya can atıyorlar. Çünkü tekfir Allah'ın hakkı, boğazlama istekleri ise kendi şahsi kavgalarından kaynaklanıyor.
Oysa İslam tam tersini öğütlüyordu. Allah'ın (cc) hakkı olan tevhid çiğnendiğinde tekfir etmemizi, ancak kendini İslam'a nispet edenlerle savaşmamamızı istiyordu. Ölçümüz belliydi: Dışarıdan bakanın, savaşanla savaşılanı ayırt edemediği, "Muhammed ashabını öldürüyor (Bugün ise "Allahu Ekber diyenler birbirini öldürüyor)." dedirtecek savaşlardan/kavgalardan uzak duracaktık. Ehl-i Kıbleciler kendilerine verilen öğüdü unuttu; kabileci anlayışı, Nebevi sünnete önceledi ve bu öğüdü ters yüz ettiler. Şirk koşanlara Müslim ismi verip birbirlerini boğazladılar:
"Resûlullah (sav), Huneyn'den dönüş yolunda Ci'râne mevkisindeyken kendisine bir adam geldi. Bu sırada Bilal'in elbisesinin içinde gümüş vardı. Resûlullah (sav), bu gümüşten alıp halka dağıtıyordu. İşte bu gelen adam, 'Ey Muhammed! Adaletli ol.' dedi. Resûlullah da (sav) 'Sana yazıklar olsun! Eğer ben adaletli olmazsam kim adaletli olabilir! Eğer ben adaletli olmazsam çok zorlanır ve zarar görürsün.' buyurdu. Ömer ibni Hattab da (ra) 'Ey Allah'ın Resûlü, bırak beni şu münafığı öldüreyim!' dedi. Resûlullah (sav) ise 'İnsanların, benim ashabımı öldürdüğümü konuşmalarından Allah'a sığınırım. Şüphesiz bu ve bunun arkadaşları Kur'ân okur, ama okudukları boğazlarının altına geçmez. Okun yaydan çıktığı gibi ondan (dinden/ Kur'ân'dan) çıkacaklar.' buyurdu." (Müslim, 1063)
"Öyle fitneler kopacaktır ki o fitnelerde oturan, ayakta durandan; ayakta duran, yürüyenden; yürüyen, koşandan hayırlı olacaktır. Bunlara göz dikeni bu fitneler alıp helâk edecektir. Her kim bir sığınak ya da onlara karşı korunacak bir yer bulursa onunla kendisini korumaya baksın." (Buhari, 3601; Müslim, 2886)
Ebu Musa El-Eş'ari'den (ra) rivayet edildiğine göre Resûlullah (sav) şöyle buyurmuştur:
" 'Kıyamete yakın zamanlarda herc olur.' (Ebu Musa diyor ki: Ben, 'Herc nedir, ey Allah'ın Resûlü?' dedim. O da 'Öldürme olayıdır.' buyurdu. Orada bulunan bazı Müslimler, 'Ey Allah'ın Resûlü! Biz, bir yılda müşriklerden şu kadarını öldürürüz.' dediler. Bunun üzerine Resûlullah (sav) şöyle buyurdu: 'Herc, müşrikleri öldürmek demek değildir, fakat sizler birbirinizi öldüreceksiniz; hatta kişi komşusunu, amcaoğlunu ve akrabasını öldürecektir.' Orada bulunanların bir kısmı, Ey Allah'ın Resûlü! Bugünkü aklımız bizde olduğu hâlde mi birbirimizi öldüreceğiz?' diye sordu. Resûlullah (sav), 'Hayır, o zamanda toplumun çoğunluğunun akletme yeteneği kalmayacak ve aklını kullanamayan birtakım kimseler de o gün iş başına geçmiş olacaktır.' buyurdu." (İbni Mace, 3959)
Âlimlerimiz Kur'ân ve sünnetin naslarından yola çıkmış ve tarihte yaşanan itikadi bir sapmaya cevap olarak Sünni duruşu bu kaideyle dile getirmiştir. Ancak zamanla bu kaide, başka bir itikadi sapma tarafından amacının dışına çıkarılmış ve ifrata karşı Sünni duruşu temsil ederken, tefritin sembolü hâline gelmiştir. Şöyle ki; tarihte bir grup ortaya çıkarak büyük günah işleyen insanların kâfir olduğunu söylemiştir. Bu inançlarını gerekçelendirirken "Hüküm Allah'ındır." 3 ve "Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyenler kâfirlerin ta kendileridir." 4 ayetlerini kullanmışlardır. Allah (cc) hırsızlığın, zinanın ve yalanın haram olduğuna hükmetmiştir. Harici mantığına göre mezkûr günahları işleyenler, Allah'ın indirdiğiyle hükmetmedikleri için kâfir olmuşlardır. Hariciler zamanla bu teoriyi geliştirmiş, farklı itikadi temellere dayandırmıştır. Günah işleyenin hevasını ilah edindiği, -tevbe etmeksizingünah işleyenlerin cehenneme gireceği, cehenneme ancak kâfirler girdiğinden her günahkârın -tevbe etmedikçe- kâfir olduğunu söylemişlerdir.
Sünni ulema ise Kur'ân'a ve sünnete dayanarak masiyetleri/yasakları sınıflara ayırmıştır:
• Allah'a (cc) şirk koşanın veya şer'i bir hükmü inkâr edenin müşrik/kâfir olduğunu,
• Şirki veya şer'i bir hükmü inkâr etmeyi gerektirmeyen masiyetleri yapanın fasık olduğunu, böylelerinin günahkâr/fasık Müslim diye isimlendirileceğini söylemişlerdir.
Onları mezkûr ayrımı yapmaya iten iki temel delil vardır:
"Şüphesiz ki Allah, kendisine şirk koşulmasını bağışlamaz. Bunun (şirkin) dışında kalanları dilediği (kimse) için bağışlar. Kim de Allah'a şirk koşarsa, hiç şüphesiz büyük bir günahla iftirada bulunmuş olur." (4/Nîsa, 48)
Allah (cc) bu ayette şirk ile şirk dışında kalan günahları ayırmıştır. Şirk koşanları bağışlamayacağını, şirkin dışında kalanları ise dilediği kimse için bağışlayacağını haber vermiştir. Tüm günahları aynı kefeye koyan, bu ayete, dolayısıyla İlahi ölçüye muhalefet etmiştir. Bu anlayışı destekleyen şu hadis Allah Resûlü'nden (sav) bize ulaşmıştır:
Bedir Savaşı'na katılan ve Akabe Biati sırasında seçilen temsilcilerden biri olan Ubade ibni Samit (ra) şöyle demiştir:
"Allah Resûlü (sav), etrafında sahabeden bir grup varken şöyle buyurdu: 'Allah'a hiçbir şeyi ortak koşmamak, hırsızlık yapmamak, zina etmemek, çocuklarınızı öldürmemek, el ve ayaklarınız arasından (kendiliğinden) uyduracağınız bir yalanla bühtan etmemek, hiçbir iyi işte isyan etmemek üzere bana biat ediniz. Kim sözünde durursa onun mükâfatını vermek Allah'a aittir. Kim de bu günahlardan birini işler de dünyadayken cezalandırılırsa bu ceza kendisi için kefaret olur. Kim bu günahlardan birini işler de Allah onun durumunu örterse (suç işlediği insanlar arasında bu durum ortaya çıkmazsa) onun durumu Allah'a kalmıştır, dilerse ona azap eder, dilerse onu affeder.' Biz de bu şart üzere Peygamber'e (sav) biat ettik." (Buhari, 18; Müslim, 1709)
"Şayet müminlerden iki grup savaşacak olursa, aralarını düzeltin. Eğer ki biri diğerine karşı taşkınlık ederse Allah'ın emrine dönünceye kadar taşkınlık edenle savaşın. Şayet dönerse aralarını adaletle düzeltin ve adaletli olun. Allah, adaletle davrananları sever." (49/Hucurât, 9)
Müminlerin savaşması, yasaklanmış bir masiyettir. Yüce Allah, savaşan tarafları "mümin" diye isimlendirmiştir bu ayette. Demek ki masiyet, iman ismini zail etmez/gidermez günahkârdan…
Bu deliller ve benzerlerinden elde ettikleri sonuçları "Ehl-i Kıble tekfir edilmez." cümlesiyle kaideleştirmiş, Harici anlayışa muhalefet etmişlerdir. Hâliyle bu kaidenin açılımı şöyledir: Allah'a (cc) şirk koşmayan ve şer'i bir nassı inkâr etmeyen biri, sırf günah işlediği için tekfir edilmez. Ona "günahkâr Müslim" denir. Bu kaideyi mutlak olarak alıp "Kendisini İslam'a nispet edenler hiçbir surette tekfir edilmez." şeklinde anlayanlar sapmış insanlardır. Kaideyi, dayandığı naslardan ve tarihî bağlamından koparmış, bilerek veya bilmeyerek insanları aldatmışlardır. Bu, şuna benzemektedir: Fukahamız "Meşakkat, kolaylığı gerektirir." şeklinde naslardan istinbat ettikleri bir kaide zikretmiştir. Biri bu kaideyi alıp "Namaz bana ağır geliyor (yani bu benim için bir meşakkat), namaz kılmamak daha kolay, bu kaideye dayanarak namazı terk ediyorum." derse ne olur?
Bu kaidenin delili nedir, meşakkatten kastettikleri nedir, kolaylıktan kasıt nedir?.. bu sorular sayfalar dolusu bilgiyle açıklanmış, kaide açıklığa kavuşturulmuştur.
Kaideler böyledir! Onu delilinden, bağlamından, zikredilen kayıtlardan kopardığınızda bir sapma ve saptırma aracına dönüşür. "Ehl-i Kıble tekfir edilmez." kaidesi de benzer bir yol kazasına uğramıştır. Aşırılığa (Haricilik) tepki olarak zikredilen bu kaide, başka bir aşırılığın eline (Mürcie) düşmüş, kötü niyetli insanların eliyle başka bir sapmanın dayanağı olmuştur.
Bu açıklamalardan sonra yukarıda zikrettiğimiz hükümlerin tafsilatlı delillerini ve bu kaidenin tarihî seyrini okuyalım:
a. Mevcut kaidenin delili nedir?
Abdullah ibni Abbas (ra) der ki: " 'Şayet (şirkten) tevbe eder, namazı kılar, zekâtı da verirlerse dinde kardeşlerinizdir, (diğer bir rivayette '…yollarını açın/ onları serbest bırakın.').' ayeti Ehl-i Kıble'nin kanını haram kılmıştır.” (Tefsiru't Taberi, 14/153)
İbni Abbas (ra) birinin Ehl-i Kıble'den olup İslami koruma altında olması için şirkten tevbe etmesini, namazı kılmasını ve zekât vermesini şart koşmuştur. Bu ayeti kaidenin delili olarak kabul etmiştir.
Burada sorulması gereken soru şudur: Abdullah ibni Abbas (ra) ayet ile mezkûr kaide arasında nasıl bir bağ kurmuştur? Elbette bu bağı kurmasını sağlayan, Allah Resûlü'nün sünnetidir:
Buhari (rh) şöyle der:
" '…Şayet (şirkten) tevbe eder, namazı dosdoğru kılar ve zekâtı verirlerse yollarını açın/onları serbest bırakın.'” (Tevbe Suresi 5. Ayet Hakkındaki Bab, Kitabu'l İman, 17. Bab)
İbni Ömer'den (ra) rivayet edildiğine göre Allah Resûlü (sav) şöyle buyurmuştur:
"Ben, Allah'tan başka ilah olmadığına ve benim O'nun elçisi olduğuma şahitlik edinceye ve namazı kılıp zekâtı verinceye kadar insanlarla savaşmakla emrolundum.”( Buhari, 25; Müslim, 22)
Görüldüğü gibi Buhari (rh), Peygamberimizin mezkûr sözünü ayetin tefsiri olarak vermiştir. Allah Resûlü (sav) birinin Ehl-i Kıble'den olup tekfirden ve tekfirin ahkâmı olan savaştan korunması için Kelime-i Tevhid'i söylemeyi, namazı kılmayı, zekâtı vermeyi şart koşmuştur.
Hafız İbni Hacer (rh) şöyle der: "Hadisin, ayetin tefsiri sayılmasının nedeni, ayette zikredilen tevbeden kastın 'küfürden tevhide dönmek' olmasındandır." (Fethu'l Bari, 25 no.lu hadis şerhi)
Bir başka rivayette Allah Resûlü (sav) şöyle buyurur:
" 'Lailaheillallah' deyinceye kadar insanlarla savaşmam emredildi. Eğer bunu söyler, bizim gibi namaz kılar, kıblemize yönelir ve bizim gibi hayvan boğazarlarsa -dinin öngördüğü durumlar dışında- onların kanlarını akıtmamız ve mallarına el koymamız haram kılındı. Onları hesaba çekmek ise Allah'a aittir." (Buhari, 392)
Bir grup âlim bu kaideye delil olarak Nîsa Suresi'nin 48. ayetini zikreder:
Muhaddis Ebu'l Abbas Ahmed ibni Ömer El-Kurtubi (rh) der ki: "…Hadis, Ehl-i Sünnet'in 'Ehl-i Kıble'den hiç kimse işlediği günah nedeniyle tekfir edilmez.' mezhebinin sıhhatine delildir. Bu (kaide), Allah'ın şu sözünün gereğidir:
'Şüphesiz ki Allah, kendisine şirk koşulmasını bağışlamaz…' (4/Nîsa, 48)
Kaidenin deliline dair zikredilen naslar bizi şu sonuca ulaştırır: Bu kaidenin tatbik edilmesi için birinin şirkten tevbe ederek Kelime-i Tevhid'i söylemesi, namazı kılması ve zekâtı vermesi gerekir. Aksi hâlde bu insan Ehl-i Kıble tanımına dâhil olmadığından, bu kaide onun hakkında geçersiz olacaktır.
Bu sonuç, bize şu soruyu sordurmalıdır: Bu kaideyi kullanan âlimler, kimleri Ehl-i Kıble kabul etmiştir?
b. Ehl-i Kıble kimdir?
Sorunun açıklaması şöyledir: Kaideyi kitaplarında zikreden âlimler, kimleri Ehl-i Kıble kabul ederek, "Ehl-i Kıble günah işlediği takdirde küfre girmez." demişlerdir? Bu soruya vereceğimiz cevap, yukarıda ulaştığımız sonucun sağlaması olacaktır. Zira biz, şirk koşanların, namazsız ve zekâtsız olanların Ehl-i Kıble'den olmadığı ve bu kaidenin kapsamına girmedikleri sonucuna ulaşmıştık. Yani Ehl-i Kıble'den olmak için kişinin itikadi (şirksiz tevhid) ve amelî (namaz, zekât vb.) bazı sorumlulukları yerine getirmesi gerekir. Bunları yerine getirmeyen, Ehl-i Kıble olmaz. Şimdi bu sonucun sağlamasını yapalım:
Yahya ibni İbrahim der ki: "Ben insanları şiddetle Cehmiyye'den sakındırıyordum. Bu konuda kalbimde bir sıkıntı oluşunca Abdullah ibni Mubarek'e (rh) (öl. H 181) durumu anlattım. 'Kalbinde bir sıkıntı olmasın. Çünkü Cehmiyye senin kendisine ibadet ettiğin Allah'ı yok sayıyor (inkâr ediyor).' " (Es-Sunne, Abdullah ibni Ahmed, 1/110)
Ahmed ibni Hanbel (rh) (öl. H 241) der ki: "Küçük veya büyük günah işleyen Ehl-i Kıble'den birinin (cenaze) namazını kılmayı terk etmeyiz. Ancak bu (kişi), Allah Resûlü'nün İslam'dan çıkardığı -Kaderiyye, Mürcie, Rafiziler, Cehmiyye gibi- bidat ehlinden olursa; (onların cenazesini kılmayız. Zira Nebi şöyle demiştir: 'Onlarla birlikte namaz kılmayın ve onların üzerine namaz kılmayın.' " (Cam'i li Ulumu'l Ahmed, 3/35)
İshak ibni Rahuveyh (rh) (öl. H 238) der ki: "Müslimler şunda icma etmiştir: Allah'a ve Resûl'üne söven, Allah'ın indirdiğini (veyahut indirdiği hükümlerden birini) reddeden veya bir nebiyi öldüren; velev ki Allah'ın indirdiklerini ikrar etse de kâfirdir." (Es-Sarimu'l Meslûl, 512)
Muzeni (rh) (öl. H 264) der ki: "Çıkardıkları yenilikler (bidatler) nedeniyle Ehl-i Kıble'yi tekfir etmemek ve onlardan berî olmamak da (sünnettendir). Ancak bir sapıklık ihdas eden ve bu bidatiyle Ehl-i Kıble'ye huruç eden ve dinden çıkanlar hariçtir. Böylelerinden berî olmakla Allah'a yaklaşılır…" (Şerhu's Sunne, 84-85)
Darimi (rh) (öl. H 280) şöyle der: "Bağdat'ta bir adam Cehmileri savunarak benimle tartıştı ve dedi ki: 'Ehl-i Kıble'nin tekfiri yasaklanmışken siz hangi delille Cehmiyye'yi tekfir ediyorsunuz?' Dedim ki: 'Cehmiyye bizim yanımızda Ehl-i Kıble'den değildir. Biz onları yazılı kitap, nakledilen eser ve meşhur olan küfür(leriy)le tekfir ediyoruz.' " (Er-Reddu A'le'l Cehmiyye, 19)
Berbehari (rh) (öl. H 329) der ki: "Ehl-i Kıble'den kimseyi dinden çıkarmayız. Ancak/Ta ki Allah'ın Kitabı'ndan bir ayeti ve Nebi'nin eserlerinden (sünnetinden) birini reddeder, Allah'tan başkasına kurban keser, Allah'tan başkasına namaz kılarsa (dinden çıktığına hükmederiz). Bunlardan birini yaparsa onu dinden çıkarmak sana vacip olur…" (Şerhu's Sunne, 62)
Kadı Iyaz (rh) (öl. H 544) der ki: "Hadiste geçen '…namaz kıldıkları müddetçe (yöneticilere ayaklanmayın).' ifadesinin anlamı; 'Ehl-i Kıble'nin ve namaz ehlinin hükmü onlar için geçerli oldukça; mürted olmadıkça, dini değiştirmedikçe ve ondan (İslam'dan) başkasına davet etmedikçe (onlara karşı ayaklanmayın).' anlamındadır." (İkmatu'l Mu'lim bi Fevaidi'l Müslim, 6/264-265)
Nevevi (rh) (öl. H 676) der ki: "Ehl-i Sünnet'ten muhaddis, fakih ve kelamcılar ittifak etti ki; Ehl-i Kıble hükmünde olup ebedî ateşte kalmayacak kişi şu kimsedir: İslam dinine, içinde hiçbir şüphe barındırmayan kesin bir inançla inanan ve Kelime-i Şehadet'i söyleyen kimse…" (El-Minhac Şerh-i Sahihi'l Müslim, 1/149)
İbni Ebi'l İz El-Hanefi (rh) (öl. H 792) der ki: "(Tahavi'nin) Ehl-i Kıble'mizden kastı; heva/bidat ehlinden veya masiyet ehlinden olsa da İslam iddiasında olan, kıblemize yönelen ve Resûl'ün getirdiği şeylerden birini yalanlamayandır." (Şerh-i Akideti't Tahaviyye, 1/292 Hanefi hadis imamlarından Tahavi (rh) akide metninde şöyle der: "Nebi'nin getirdiği (dinî hükümleri) kabul eden ve haber verdiklerini tasdik eden Ehl-i Kıble'mizi 'Müslim ve mümin' diye isimlendiririz.")
Molla Aliyyu'l Kâri (rh) (öl. H 1014) şöyle der: "Ehl-i Kıble'den kasıt; âlemin yaratıldığı, tekrar dirilme (ahiret), Allah'ın küçük/parça büyük/bütün her şeyi bildiği (vb.); inanılması zorunlu itikadi meselelerde ittifak eden kimselerdir. Bir ömür (boyunca) bu âlemin kadim/yaratılmamış olduğuna, haşrin vuku bulmayacağına ya da Allah'ın (büyük/külli şeyleri bilse de) cüzi şeyleri bilmeyeceğine inanan; taat ve ibadetlerle ilgilense de Ehl-i Kıble'den değildir. Ehl-i Sünnet'e göre Ehl-i Kıble'den kimsenin tekfir edilemeyeceğinden kasıt; küfür işaret ve alametleri bulunmadıkça Ehl-i Kıble'nin tekfir edilmeyeceğidir." (. Şerh-u Fıkhi'l Ekber, 258)
İlk dönemden başlamak üzere âlimlerden nakiller okuduk. Kimi muhaddis kimi fakih farklı mezheplere mensup ve farklı dönemlerin âlimleri… Bu nakillerin işaret ettiği ortak sonuç şudur: Her "Ben Ehl-i Kıble'denim." diyen, Ehl-i Kıble'den değildir. Birinin Ehl-i Kıble'den olması ve "Ehl-i Kıble günahları nedeniyle tekfir edilmez." kaidesine dâhil olması için bazı şartları taşıması gerekir:
• İslam'ın hak din olduğuna yakinen inanmak ve bu inancında şüpheye düşmemek
• İslam'ı bozacak şirk ve küfür üzere olmamak
• Nebi'nin (sav) getirdiği ahkâmı ikrar edip haber verdiklerini tasdik etmek
• Dinden çıkmayı gerektiren bidat taifelerinden birine intisap etmemek (Allah'ın sıfatlarını inkâr eden Cehmiyye; kaderi ve Allah'ın ilmini inkâr eden Kaderiyye; sahabeyi tekfir eden, Kur'ân'ın tahrif edildiğine inanan Rafizilik… vb.)
c. Allah'a şirk koşan veya küfre girenlerin bu kaide kapsamında olmadığının delili nedir?
Bir insan, itikadi ve amelî alt sınıra riayet ederek Ehl-i Kıble tanımına dâhil olur. Sonra herhangi bir günah işler ve bu günah da şirk/küfür kapsamında olmazsa "Ehl-i Kıble günahlarla tekfir edilmez."
denilebilir. Ancak şirk koşan veya küfre giren kişi, Ehl-i Kıble'den olsa dahi bu kaidenin kapsamında değildir. Zira şirk, kişiyi Ehl-i Kıble'den yapan itikadi kabulleri ve amelî ibadetleri boşa çıkarır. Kişiyi Ehl-i Kıble'den yapan itikadi ve amelî dayanaklar boşa gidince, bunlara dayanan Ehl-i Kıble vasfı da hükmünü kaybeder.
"Andolsun ki sana ve senden önceki (resûllere), 'Şayet şirk koşarsan bütün amellerin boşa gider ve mutlaka hüsrana uğrayanlardan olursun.' diye vahyedildi." (39/Zümer, 65)
Ayette zikredilen hüküm (şirkin tüm amelleri boşa götüreceği hükmü), Muhammed'e (sav) ve tüm nebilere vahyedilmiştir. Bu da ayete konu olan hükmün ortak nübüvvet mirasına dâhil olduğunu; bir diğer ifadeyle dinin asıllarından bir asıl olduğunu gösterir. Ayete konu olan hüküm dört ayrı tekid ifadesiyle tekid edilmiş, hüküm âdeta iman eden kalplere perçinlenmiştir. Bu kadar kısa bir cümlede isim ve fiil cümlesini tekid eden dört ayrı tekid zikredilmesi dikkat çekicidir. 26Ayete binaen diyebiliriz ki; Allah'a şirk koşan kişi, onu Ehl-i Kıble yapan itikadi ve amelî eylemlerini boşa çıkardığı için Ehl-i Kıble vasfını kaybetmiştir. "Ehl-i Kıble tekfir edilmez." kaidesini kullanan âlimler de bu noktaya dikkat çekmiştir.
Buhari (rh) (öl. H 256) der ki: " 'Günahlar, Cahiliye İşlerindendir' Hakkındaki Bab
Şirk dışındaki bu günahları işleyenler tekfir edilmez. Çünkü Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: 'Sen, kendisinde cahiliye (ahlakı) olan bir adamsın.' Yüce Allah da şöyle buyurmuştur: 'Allah kendisine ortak koşulmasını asla bağışlamaz. Bunun dışındaki günahları dilediği kimse için bağışlar.' "( Buhari, Kitabu'l İman, 22. Bab)
Ma'rûr'dan rivayet edildiğine göre o şöyle demiştir:
"Ebu Zerr ile Rebeze'de karşılaştık. Kendisinin ve kölesinin üzerinde bir hülle vardı. Ona bunun sebebini sorduğumda şöyle dedi: 'Bir adama sövdüm, onu anasından dolayı ayıpladım. Bunun üzerine Peygamber (sav) bana şöyle dedi: 'Ebu Zerr! Onu anasından dolayı ayıplıyor musun? Gerçekten sen kendisinde cahiliye (ahlakı) olan birisin. Kardeşleriniz sizin hizmetçilerinizdir. Allah onları sizin elinizin altına (idarenize) verdi. Kimin elinin altında kardeşi varsa ona yediğinden yedirsin, giydiğinden giydirsin. Onlara yapamayacakları şeyler yüklemeyin. Şayet onlara bir iş yüklerseniz kendilerine yardımcı olun.' ' " (Buhari, 30)
Tüm masiyetler cahiliyedir, cahiliyenin şubelerinden bir şubedir. Masiyet işleyen kişi sırf masiyet işlediği için tekfir edilmez. Bunun tek istisnası şirktir. Zira şirk, kişiyi koruma altına alan tevhidi, Ehl-i Kıble vasfını, kardeşlik hukukunu… yani tüm korumaları yok eder.
Buhari şarihlerinden İbnu'l Battal (rh)(öl. H 449) şöyle der: "İman ismini ancak Allah'a ve Resûl'üne şirk koşmak ya da inkâr etmek izale eder. Küfür dışındaki masiyetlerin sahibi tekfir edilmez." (Kitabu'l Fiten, 10/16-17, 7. Bab)
Ebu Hasan El-Eş'ari (rh) (öl. H 324) der ki: "İcma ettiler ki; Allah'a ve Nebi'nin getirdiklerine inanan kimseyi masiyetlerinden hiçbiri dinden çıkarmaz. Onun imanını yalnızca küfür boşa götürür." (Risale ila Ehli's Sağr, 156-158, 36. İcma)
İbni Dakiki'l İyd (rh) (öl. H 702) der ki: "İnsanlardan tekfir ve onun sebebinin ne olduğu hususunda ihtilaf ettiler… Hak olan şudur: Şeriattan mütevatir olan bir şeyi inkâr etmedikçe Ehl-i Kıble'den kimse tekfir edilmez. Çünkü o, (bu durumda) şeriatı inkâr etmiş olur…" (İhkamu'l İhkam, 2/210)
İbnu'l Kayyım (rh) (öl. H 751) der ki: "Ehl-i Kıble'den kimse (günahı) büyük olsa da günahıyla tekfir edilmez. İmanı şirkten başkası boşa götürmez." (İctimau'l Cuyuşu'l İslamiyye, 1/218)
d. Bu kaidenin mutlak olmayıp Haricilerin sapkınlığına karşı söylendiğinin delili nedir?
Şu bir gerçektir ki; bir kaide özel sebepler gözetilerek söylenmişse, kaide yalnızca o özel sebepler söz konusu olduğunda anlam kazanır. Sebepler yerine gelmeden kaideyi kullanmak, istenmeyen sonuçlara sebebiyet verir. Bu kural, Allah'ın kelamı ve Nebi'nin sünneti için de geçerlidir. Özel bir durum gözetilerek inen/varid olan nas, o özel sebep gözetilmeden kullanılırsa; nassa uyulmuş olmaz, bilakis nassa muhalefet edilmiş olunur. Örneğin Bakara Suresi'nin 195. ayetine bakalım:
Allah yolunda infak edin. Kendi ellerinizle kendinizi tehlikeye atmayın…" (2/ Bakara, 195)
Bir insan bu ayetin nüzul sebebini, yani indiği özel durumu gözetmezse şu sonucu çıkaracaktır: "Allah (cc) tehlikeye atılmayı yasaklamıştır. Bugün İslami çalışma yapmak, tehlikeye atılmak demektir. Zira İslami çalışma yapanlar tağutlar tarafından zulme uğramaktadır. Öyleyse tüm İslami çalışmalardan uzak durulmalıdır."
Oysa bu ayet mücadeleden geri kalanları uyarmak, mücadeleden geri kalanların kendilerini tehlikeye atmış olacağını haber vermek için indirilmiştir:
Eslem Ebu İmran anlatıyor: "Bizler fetih için İstanbul'daydık. Komutan olarak Mısırlıların başında Ukbe ibni Amir (ra), Şamlıların başında ise Fudale ibni Ubeyd (ra) vardı. Şehirden Rumların oluşturduğu büyük bir ordu çıktı. Biz Müslimler de onların karşısına büyük bir orduyla çıktık. Derken Müslimlerden bir adam, Rumların safına daldı. İnsanlar bağırmaya başladılar ve dediler ki: 'Subhanallah! Bu genç kendi eliyle kendisini tehlikeye atıyor.' Ebu Eyyub El-Ensari (ra) dedi ki: 'Siz ayeti böyle bir yoruma tevil ediyorsunuz. Ancak bu ayet biz Ensar topluluğu hakkında inmiştir. Allah (cc) dinini izzetli kılıp, İslam'ın yardımcıları çoğalınca biz, Allah Resûlü'nün (sav) haberi olmadığı hâlde dedik ki: 'Bizim mallarımız zayi oldu. Mallarımızın başına geçsek de onları ıslah etsek.' Bunun üzerine Allah (cc) bu ayeti indirdi. Bizim bu düşüncemizin doğru olmadığını belirtti. Asıl tehlike, mallarımızın başında oturmak ve onları ıslah etmeye çalışmak istememizdir. Allah (cc) bize savaşmayı emretmiştir.' (Eslem) dedi ki: 'Ebu Eyyub çarpışmaya aralıksız devam etti ve orada defnedildi.' " (Ebu Davud, 2512; Tirmizi, 2972)
"Allah yolunda infak edin ve (İslami mücadeleden geri kalmak suretiyle) kendi ellerinizle kendinizi tehlikeye atmayın. Kulluğunuzu en güzel şekilde yerine getirin. Çünkü Allah muhsinleri/kulluğunu en güzel şekilde yapmaya çalışanları sever." (.2/Bakara, 195)
Şimdi, başa dönelim ve diyelim ki; bir ayet dahi onun nüzulüne sebep olan vakadan koparılınca, ayetin muradına tam zıt bir anlama tevil edilebiliyorsa; beşer sözü olan kaideler, onları var eden özel sebeplerden koparılırsa kaidenin, muradına aykırı bir anlama sebep olacağı izahtan vareste olsa gerektir.
Cevabımıza konu olan kaide, Müslimleri büyük günahlarla tekfir eden Haricilere yönelik söylenmiştir. Hâliyle bugün birisi çıkar, Ehl-i Kıble vasfını kazanmış bir muvahhidi içki, zina, faiz vb. bir günahla tekfir ederse, bu kaide gündeme gelir. Ancak Allah'a (cc) şirk koştuğu için Ehl-i Kıble olma vasfını elde edememiş veya şirk koşarak Ehl-i Kıble vasfını yitirmiş insanlara uygulanırsa, kaide saptırılmış ve onu kaideleştiren âlimlerin muradına muhalefet edilmiş olunur.
Ebu Hasen El-Eş'ari (rh) (öl. H 324) der ki: "Bizler, Haricilerin günahlarla insanların kâfir olduğuna inandığı gibi (yapmaz); zina, hırsızlık ve içki içmek gibi bir günahı helal görmedikçe, (sırf bu günahı işledi diye) Ehl-i Kıble'den kimseyi tekfir etmeyiz." (El-İbane, 26)
İbni Teymiyye (rh) (öl. H 728) der ki: "Bu iki görüş, insanları mutlak günahlarla tekfir eden ve (günah işleyenin) ebedî ateşte kalacağını söyleyen Haricilerin görüşüdür…" 37 İbni Ebi'l İz El-Hanefi (rh) (öl. H 792) der ki: "Bundan dolayı imamların çoğu mutlak olarak 'Günahla tekfir etmeyiz.' demekten imtina etmiştir. Onun yerine 'Haricilerin yaptığı gibi her günahla tekfir etmeyiz.' demeyi tercih etmişlerdir…" (İmanu'l Evsat, 360)
İbni Ebi'l İz El-Hanefi (rh) (öl. H 792) der ki: "Bundan dolayı imamların çoğu mutlak olarak 'Günahla tekfir etmeyiz.' demekten imtina etmiştir. Onun yerine 'Haricilerin yaptığı gibi her günahla tekfir etmeyiz.' demeyi tercih etmişlerdir…" (Şerh-u Akideti't Tahaviyye, 1/303)
e. Ehl-i Kıble olmak bir tavır, bir duruş, bir kimliktir!
"Andolsun ki, kendilerine Kitap verilenlere tüm delilleri de getirsen, (yine de) senin kıblene uymazlar. Sen de onların kıblesine uyacak değilsin. (Hakikat şu ki) onlar da birbirlerinin kıblesine uymuyorlar. Andolsun ki, sana gelen ilimden sonra onların hevalarına/arzularına uyacak olursan kesinlikle zalimlerden olursun." (2/Bakara, 145)
Ehl-i Kıble olmak; yüzümüzü bir yöne, sırtımızı başka bir yöne; kıblemizin tam zıddına dönmektir. Bu nedenle yüce Allah, Ehl-i Kitab'ın inkârını "…senin kıblene uymazlar." cümlesiyle ifade etmiş, Allah Resûlü'nün (sav) onlara muhalefetini yine "…sen de onların kıblesine uyacak değilsin." cümlesiyle ifade etmiştir. 40 Yine ümmetlerin tercihi "yönelinen kıble" olarak ifade edilmiştir:
"Herkesin yöneldiği bir yönü/kıblesi mutlaka vardır. (Öyleyse) hayırlarda yarışın. Nerede olursanız olun Allah sizi bir araya toplar. Şüphesiz ki Allah, her şeye kadîrdir." (2/Bakara, 148)
Doğu da batı da Allah'a ait olmasına rağmen, dünyanın neresinde olurlarsa olsunlar tüm Müslimlerin aynı yöne yönelmesi istenmiştir:
"Nereden çıkmış olursan ol (namaz kılarken) yüzünü Mescid-i Haram'a çevir. Şüphesiz ki bu (kıble emri), Rabbinden gelen bir haktır. Allah yaptıklarınızdan gafil değildir." (2/Bakara, 149)
Örneğin biz Kâbe'ye yönelerek Yahudilikten ve Hristiyanlıktan teberrî etmiş oluyoruz. Duruşumuz ve yönelişimiz, kimliğimiz ve tavrımız oluyor.
Bugün siyasette yüzünü demokrasiye, ekonomide kapitalizm ve sosyalizme, vela ve bera akidesinde hümanizm veya ırkçılığa… dönmüş insanlar, namaz vakti geldiğinde Kâbe'ye yöneldi diye Ehl-i Kıble'den olmazlar. Onlar birden fazla kıblesi olan, dolayısıyla hiçbir yönü olmayan kıblesiz insanlardır. Zira beden kalbe tabidir. Kalp bir şeye itikat eder, beden de ona tabi olarak bir yöne yönelir. İslam bir bütün olduğu için siyasi, iktisadi, insani… her şeyiyle âlemlerin Rabbine yönelmeyen, O'na (cc) teslim olmamıştır. Yalnızca namazda yüzünü Kâbe'ye dönmek, bir parçasıyla Allah'a yönelmektir ki; zaten bir parçayla Allah'a yönelmek de şirkin ta kendisidir. Şirk; kulluğu parçalara bölmek, bir kısmını Allah'a (cc) bir kısmını sahte ilahlara pay etmektir. Tevhid ise namazı, kurbanı, hayatı ve ölümü; yani her şeyini bir bütün olarak Allah'a (cc) vermektir.
Sonuç ve Değerlendirme
Yukarıda kaidenin delilini, onu ortaya çıkaran şartları ve âlimlerin yaklaşımlarını okuduk. Bu bilgilerden yola çıkarak, günümüz açısından bir değerlendirme yapacak olursak sonuç niyetine şunları söyleyebiliriz:
• "Ehl-i Kıble tekfir edilmez." kaidesi, genel anlamda yanlış kullanılmaktadır. Delili; söylenmesine sebep olan özel vakıa ve âlimlerin zikrettiği kayıtlardan bağımsız olarak, dolayısıyla içeriği saptırılmış olarak gündeme gelmektedir.
• Kaide, Haricilerin aşırılığına karşı değil; muvahhidlerin imani bir sorumluluk olarak şirk ehlini tekfir etmesine karşı kullanılmaktadır.
• Kaide çoğu zaman, şirkten tevbe eden, namazı kılan ve zekâtı veren Ehl-i Kıble vasfı kazanmış insanlar için değil; şirk koşan, namaz kılmayan ve zekât vermeyen toplumlar için kullanılmaktadır. Örneğin MAK Danışmanlığın 2017 yılında yaptığı bir araştırmaya göre Türkiye'nin %22'si beş vakit namaz kılmakta, kalan %78'i beş vakit namazı düzenli kılmamaktadır. Yani kıbleye yönelmeyen insanlara dahi 'Ehl-i Kıble' tabiri kullanılmaktadır.
• Kanaatimizce bu kaide; Harici aşırılığından kaçınmak için değil, imani bir sorumluluk olarak şirk ehlini tekfir etmekten kaçınmak için kullanılmaktadır. Bunun delili; vakıada bu kaideyi en çok kullanan toplulukların durumudur. Şirk ehlini tekfir etmemek için kaideyi sıkça kullanan topluluklar, en basit ihtilafta muhataplarını tekfir edebilmektedir. Allah'ın hakkı olan tevhid çiğnendiğinde kaidenin arkasına saklanan ve kardeşlik edebiyatı yapanlar, cemaatsel/örgütsel hakları çiğnendiğinde birer Harici kesilmektedir. Örneğin İhvan-ı Müslimin'e bağlı Hamas, cuma günü, namaz esnasında, cami basıp, namaz kılan El-Kaide yanlısı Selefî cemaate -kendilerine muhalefet ettikleri için- ateş açmış,
başta imam olmak üzere onlarca insanı katletmiştir. Anadolu irfanıyla yanıp tutuşan Türkiye cemaatleri, iktidarla kavga ettikten sonra, tüm F. Gülen cemaatini istisnasız tekfir etmiştir, etmektedir.
Dün, bizler dinler arası diyalog vb. itikadi küfürler nedeniyle bu cemaati tekfir ettiğimizde "Ehl-i Kıble tekfir edilmez." diyerek bizleri aşırılıkla suçlayanlar, bugün aynı gerekçelerle FETÖ'yü tekfir etme yarışındalar. Dün, bizler demokratları tekfir ettiğimizde bizleri, zindanlara atılması gereken mücrimler olarak değerlendiren FETÖ'cüler, iktidarla girdikleri koltuk kavgasından sonra, gönül rahatlığıyla iktidarı tekfir ediyorlar…
Bunlar yalnızca birer örnek… Ancak şu bir vakıa; bu kaideyi diline dolayan çoğu topluluk, iyi niyetli değil. İmani bir sorumluluk olan tekfirden kaçınmak ve Kur'ân'ın kesin bir dille mahkûm ettiği, "hakla batılın karışımı çoğulcu bir anlayış" içinde yaşamak istiyorlar. Yani dinlerinin dünyevi konforlarını kaçırmasını istemiyorlar… Ancak söz konusu dünyevi bir menfaat olduğunda bu kaideyi unutup tekfirci birer Harici kesiliyorlar.
Tüm heva ehli böyledir. Allah'ın hakkı çiğnendiğinde her biri merhamet abidesi kesilirken; söz konusu kendi hakları olduğunda cengâver birer savaşçıya dönüşürler. Rablerine sövüldüğünde "Muhammedî (!) bir tebessüm" ve "İsevi (!) bir geniş yüreklilik" takınır; şeyhlerine, abilerine ya da üstadlarına söz söylediğinizde sizi tekfir etmekle kalmaz, sizi tekfir etmeyeni tekfir etmeyeni tekfir etmeyeni… kâfir sayan Bağdat Mutezilesi'ne dönüşüverirler. 43 • Eskiler bu kaideyi İslam ehlini terk edip şirk ehliyle savaşmak için kullanırdı. Ebu İmran der ki: "Abdullah ibni Rabah'ın yanında Muhalleb'le birlikte Ezarika (Harici bir grup) ile savaşıyorduk. O ağlamaya başladı. 'Seni ağlatan nedir?' diye sordum. Dedi ki: 'Şirk ehliyle savaşmak, bizi Ehl-i Kıble'yle savaşmaktan alıkoyuyordu.' " (Tarihu'l İslam, 6/400)
Bugünküler ise bu kaideyi, şirk ehlini terk edip Ehl-i Kıble'yle savaşmak için kullanıyor. Ki; coğrafyamıza şöyle bir göz atan, Batı dünyasının bizden emin olduğunu; bu coğrafya insanın birbirini boğazladığını, hiçbir mezhebin bir diğerinden, hiçbir topluluğun bir ötekinden emin olmadığını görecektir. Birbirlerini tekfir etmiyorlar, ama boğazlamaya can atıyorlar. Çünkü tekfir Allah'ın hakkı, boğazlama istekleri ise kendi şahsi kavgalarından kaynaklanıyor.
Oysa İslam tam tersini öğütlüyordu. Allah'ın (cc) hakkı olan tevhid çiğnendiğinde tekfir etmemizi, ancak kendini İslam'a nispet edenlerle savaşmamamızı istiyordu. Ölçümüz belliydi: Dışarıdan bakanın, savaşanla savaşılanı ayırt edemediği, "Muhammed ashabını öldürüyor (Bugün ise "Allahu Ekber diyenler birbirini öldürüyor)." dedirtecek savaşlardan/kavgalardan uzak duracaktık. Ehl-i Kıbleciler kendilerine verilen öğüdü unuttu; kabileci anlayışı, Nebevi sünnete önceledi ve bu öğüdü ters yüz ettiler. Şirk koşanlara Müslim ismi verip birbirlerini boğazladılar:
"Resûlullah (sav), Huneyn'den dönüş yolunda Ci'râne mevkisindeyken kendisine bir adam geldi. Bu sırada Bilal'in elbisesinin içinde gümüş vardı. Resûlullah (sav), bu gümüşten alıp halka dağıtıyordu. İşte bu gelen adam, 'Ey Muhammed! Adaletli ol.' dedi. Resûlullah da (sav) 'Sana yazıklar olsun! Eğer ben adaletli olmazsam kim adaletli olabilir! Eğer ben adaletli olmazsam çok zorlanır ve zarar görürsün.' buyurdu. Ömer ibni Hattab da (ra) 'Ey Allah'ın Resûlü, bırak beni şu münafığı öldüreyim!' dedi. Resûlullah (sav) ise 'İnsanların, benim ashabımı öldürdüğümü konuşmalarından Allah'a sığınırım. Şüphesiz bu ve bunun arkadaşları Kur'ân okur, ama okudukları boğazlarının altına geçmez. Okun yaydan çıktığı gibi ondan (dinden/ Kur'ân'dan) çıkacaklar.' buyurdu." (Müslim, 1063)
"Öyle fitneler kopacaktır ki o fitnelerde oturan, ayakta durandan; ayakta duran, yürüyenden; yürüyen, koşandan hayırlı olacaktır. Bunlara göz dikeni bu fitneler alıp helâk edecektir. Her kim bir sığınak ya da onlara karşı korunacak bir yer bulursa onunla kendisini korumaya baksın." (Buhari, 3601; Müslim, 2886)
Ebu Musa El-Eş'ari'den (ra) rivayet edildiğine göre Resûlullah (sav) şöyle buyurmuştur:
" 'Kıyamete yakın zamanlarda herc olur.' (Ebu Musa diyor ki: Ben, 'Herc nedir, ey Allah'ın Resûlü?' dedim. O da 'Öldürme olayıdır.' buyurdu. Orada bulunan bazı Müslimler, 'Ey Allah'ın Resûlü! Biz, bir yılda müşriklerden şu kadarını öldürürüz.' dediler. Bunun üzerine Resûlullah (sav) şöyle buyurdu: 'Herc, müşrikleri öldürmek demek değildir, fakat sizler birbirinizi öldüreceksiniz; hatta kişi komşusunu, amcaoğlunu ve akrabasını öldürecektir.' Orada bulunanların bir kısmı, Ey Allah'ın Resûlü! Bugünkü aklımız bizde olduğu hâlde mi birbirimizi öldüreceğiz?' diye sordu. Resûlullah (sav), 'Hayır, o zamanda toplumun çoğunluğunun akletme yeteneği kalmayacak ve aklını kullanamayan birtakım kimseler de o gün iş başına geçmiş olacaktır.' buyurdu." (İbni Mace, 3959)
Benzer konular
-
Özenmeyi yasaklayan ayetler ,Kible değişiminin hikmeti
- Başlatan Omer Kubadlı
- Cevaplar: 0
-
Çözüldü Namaz Kıldığımız İstikametten Batıyor Güneş. Kıblem Doğru mu?- Başlatan İmam Malik
- Cevaplar: 3
-
Çözüldü Hızır (a.s.) hala hayatta mıdır? Ayasofya'ya Parmağını takıp kıbleye çevirmiş midir?- Başlatan Abdulmuizz Fida
- Cevaplar: 1
-
Soru Namazda Engelli Kişinin Kıbleye Dönememesinin Hükmü Nedir?
- Başlatan Mehmetgünel
- Cevaplar: 16
-
Çözüldü Namazda Kıble Farkı ve Kıblede Resim Olma Sorunu?
- Başlatan MUTEFEKKİR
- Cevaplar: 1
-
-
-