Çözüldü Nereye Dönersek Dönelim Allah'ın Vechinin Orada Olması Ne Demektir?

Horasan Fedaisi Çevrimdışı

Horasan Fedaisi

Hayye ale'l-cihad
İslam-TR Üyesi
Selef bunu nasıl anlamıştır?
Vech yön manasına mı gelir yüz manasına mı ve her iki anlamda da kullanılabilir mi?
 
Abdulmuizz Fida Çevrimdışı

Abdulmuizz Fida

فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ
Admin
وَلِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ ۚ فَأَيْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ وَاسِعٌ عَلِيمٌ
"Doğu da Batı da Allah’ındır. O halde nereye dönerseniz dönün, orada Allah’ın vechi (yüzü) vardır. Şubhesiz Allah Vasi’dir, Alîm’dir." (Bakara, 115)

Selef-i Sâlihîn (sahabe, tâbiîn ve tebe’u’t-tâbiîn) bu ayeti zahir (lafzî) manası üzere anlamış, Allah'ın bir sıfatı olan "vech"i (yüzü) Allah’a layık şekilde isbat etmişlerdir. Tevil etmemiş, mecazla yorumlamamışlardır. Bu anlayış, Ehl-i Sünnet’in Selefî kolunun temel prensibidir.


Vechullah” (Allah’ın Yüzü) ne demektir?
Vech :
الوجه kelimesi, Arabcada yüz anlamına gelir.
Kur’an’da ve sahih sünnette Allah hakkında geçtiğinde, bu sıfatı: “Allah’a mahsus, keyfiyeti bilinmeyen bir sıfat” olarak kabul etmek, Tevil etmemek (örneğin "rıda" veya "kıble" dememek), Teşbih ve temsil yapmamak, yani Allah’ın yaratılmışlara benzetilmemesi, gerekir. Bu, İmam Malik’in “keyfiyeti meçhul, anlamı malum, iman vâcib, soru bid'attır” kaidesine dayanır.


Bu Ayetin Nuzûl Sebebi Nedir?

Bazı sahih rivayetlere göre bu ayet, müslümanların hicret esnasında Kâbe dışında başka bir kıbleye yönelmeleri veya kıble değişimi esnasında oluşan bir duruma işaret eder.

Selef(i) âlimlerinin açıklamaları:

İmam TaberîTefsîru’t-Taberî: “Vechullah”, Allah Teâlâ’nın zatına yönelik bir yöneliş kastıyla kullanılmıştır. Yani: “Nereye yönelirseniz yönelin, Allah Teâlâ sizin yöneldiğiniz yeri bilir ve sizi kuşatır.” Ancak bu ifadeyi "rıda" ya da "rahmet" gibi tevil etmek, selefin yolu değildir.


İbn TeymiyyeBeyânu Telbîsi’l Cehmiyye: وَجْهُ اللَّهِ ifadesi Allah’ın sıfatıdır. Ehl-i sünnet ve’l-cemaat der ki: Allah’ın ‘vech’i vardır, keyfiyeti bilinmez. Allah’ın sıfatlarını O’na layık şekilde isbat ederiz.

İbn Kayyım el-CevziyyeNûniyye’sinde şöyle der:
ووجهُ الإله الباقي الحيِّ لم يزلْ - كذا سائر الأوصاف ليست بمنكرِ
“Diridir, bakidir Allah’ın vechi; O’nun bütün sıfatları da inkar edilmez.”

Muhammed b. Salih el-Useymin (v. 2001) El-Useymin, "vechullah" ifadesini Allah’ın zatî bir sıfatı olarak kabul eder ve bu sıfatın keyfiyetini bilmenin mümkün olmadığını belirtir. Ona göre, bu tür sıfatlar tevil edilmeden, Allah’a layık şekilde anlaşılmalı ve kabul edilmelidir.

Abdurrahman b. Nasır es-Sâ’dî (v. 1956) Es-Sa’dî, "vechullah"ı Allah’ın zatına işaret eden bir ifade olarak değerlendirir. Bu tür ayetlerde, Allah’ın zatî sıfatlarının tevil edilmeden, teşbih ve temsilden uzak bir şekilde kabul edilmesi gerektiğini vurgular.

Fahd b. Nasır el-Cedid El-Cedid, "Peygamberlerin, Selefin ve Çağdaşların Anlayışı Işığında Tevhid" adlı eserinde, Allah’ın sıfatlarının tevil edilmeden kabul edilmesi gerektiğini savunur. Ona göre, "vechullah" gibi ifadeler, Allah’ın zatî sıfatlarıdır ve bu sıfatlara iman etmek, tevhidin bir gereğidir.



Tevil Eden Bazı Sonraki Âlimler Ne Demiştir?

Bazı kelâmcılar (özellikle Eş’arî ve Mâturîdî çizgisi), bu ayette geçen "vechullah" ifadesini “rıda”, “kıble” veya “Allah’ın yönelişi” şeklinde mecaz anlamda tevil etmişlerdir. Ancak Selef alimleri bu tür tevilleri reddetmiş ve te’vilin tehlikelerine dikkat çekmişlerdir.


Selef bu ayeti:
Allah’ın “vech” sıfatı olduğunu kabul ederek, Te’vil etmeden, Teşbih ve temsil yapmadan, Keyfiyetini bilmeden, iman etmişlerdir.
Bu, Allah’ın ilmi, kudreti ve zatı her yeri kuşattığına işaret eder. Allah bir mekânda değildir; ancak ilmiyle, kudretiyle her yerdedir ve zatı arş üzerindedir (Tâhâ 5, A’râf 54)

Şeyh'ul İslam İbn Teymiyye Allah’ın sıfatlarını tevil etmeden, zahiri anlamlarıyla kabul etme prensibini benimsemiştir. Ona göre, "vech" (yüz) Allah’ın zatî bir sıfatıdır ve bu sıfat, Allah’a mahsus bir şekilde anlaşılmalıdır.
İbn Teymiyye, bu konuda şöyle der: Vech hakkında : "Yüz, O'nun zatının bir sıfatıdır ve O'ndan ayrı, yaratılmış bir şey değildir. Bu nedenle, her şey yok olacak, sadece O'nun yüzü kalacaktır."
Bu yaklaşım, Allah’ın sıfatlarının mahiyetinin bilinmediğini (bilinmesinin mümkün olmadığını) ve bu sıfatların Allah’a layık şekilde kabul edilmesi gerektiğini vurgular.



***

Vech - وَجْه : Arabcada sözlük anlamı olarak “yüz” demektir. Ancak bazı bağlamlarda “yön, cihet, taraf” anlamında da mecazî kullanımı olabilir. Fakat Allah hakkında geçtiğinde bu kelimenin nasıl anlaşılacağı, bağlama ve Selef’in anlayışına göre belirlenir.

Sözlükte / lugatte Vech'in anlamları:

Arabca dil âlimlerine göre “vech” kelimesi üç temel anlamda kullanılabilir:
Asıl anlamı: Yüz (insanın ön kısmı).
Cihet / yön: Bir şeyin tarafı veya yönü (örnek: "vechu'l-kelâm" = sözün yönü).
Zât: Bazı bağlamlarda mecaz yoluyla “zat” anlamında da kullanılır.

Kur’an’da Vechullah ifadesi ne anlamda geçer?
Kur’an’da "vechullah" geçen yerlerde, ayetin bağlamına göre farklı anlam teklifleri yapılmıştır. Ancak Selefî akideye göre bu kelimenin Allah’a izafe edildiği durumlarda anlamı Allah’ın sıfatı olan “vech” (yüz) olarak kabul edilir.


فَأَيْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ
Nereye dönerseniz dönün, Allah’ın vechi oradadır.” (Bakara 115)

Selef’e göre: Burada geçen "Vechullah", Allah’ın zatî bir sıfatıdır.
– Yani: Allah her yeri kuşatmıştır; nereye yönelseniz, Allah’ın ilmi, kudreti ve zatî sıfatı olan “vech” oradadır.

Bazı kelâmcıların tevili:
– "vech" burada kıble/yön anlamındadır (Misalen Fahruddin er-Râzî, Zemahşerî).
– Bu tevil, Selef akidesine aykırı görülmüştür.


وَيَبْقَىٰ وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ
Azamet ve ikram sahibi Rabb'inin vechi (yüzü) baki kalacaktır.” (Rahman 27)
Bu ayet, açıkça “vech”i Allah’ın zatına ait bir sıfat olarak bildirir.
İmam Malik, İbn Teymiyye, İbn Kuteybe, İbn Huzeyme, İbn Batta, İbn Teymiyye, İbn Kayyım gibi Selefî âlimler, bu ayeti vech sıfatının varlığına delil getirir.



Vech İki Anlamda da Kullanılır mı?
Kullanım BağlamıAnlamıSelefî Yaklaşım
İnsanlar, yaratıklar hakkında“Yüz” ve “yön” anlamında kullanılabilir.Doğrudur.
Allah hakkında (misalen “vechullah”)Zatî sıfat olan “yüz” anlamında alınmalıdır.Tevil edilmez, zahiri üzere bırakılır.
“Yön/kıble” anlamına tevilSonraki kelâmcıların yaklaşımıdır.Selef bunu reddeder.



 

Benzer konular

Geri
Üst Ana Sayfa Alt