41- GECE VE GÜNDÜZ TATAVVU (NAFİLE NAMAZ) NASIL KILINIR?
١٩١٦- حدثنا أبو بكرة قال لنا أبو داود قال: ثنا شعبة عن يعلى بن عطاء قال: سمعت علي بن عبد الله البارقي تحدث عن ابن عمر رضي الله عنهما قال: وأراه قد رفعة إلى النبي صلى الله عليه وسلم قال: صلاة الليل والنهار مثنى مثنى
1916- Ya lá b. Ata dedi ki: Ben Ali b. Abdullah el-Bâriki'yı İbn Omer radıyallahu anh'dan tahdis ederken dinledim. Görüşüme göre de bu hadisi Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem e nisbet ederek- dedi ki: Gece ve günfüz (nafile) namazı ikişer (rekât) ikişer (rekāt) kılımır.
١٩١٧ - حدثنا فهد قال : ثنا إسحاق بن إبراهيم الحنيني عن العمري عن نافع، عن ابن عمر رضي الله عنهما عن النبي صلى الله عليه وسلم مثله
1917- el-Umeri'den, o Näfi'den, o Ibn Omer radıyallahu anh'dan, o Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'den aynısını rivayet etti
Ebu Cafer dedi ki: Bundan dolayı bazılan bu kanaati benimseyerek Gece ve günduz (nafile) namazı bu şekilde ikişer ikişerdir. Her iki rekatın sonun da selâm verilir demişler ve bu rivayetleri delil göstermişlerdir
Bu hususta başkalanı onlara muhalefet ederek Gündüz kılınan nafile namazlar, istenirse bir tekbir ile ikişer ikişer kılınır ve her rekatın sonunda selam verilir, istenirse dört rekat olarak kılınır, demişlerdir. Ancak bundan fazla kılınmasını da mekruh görmüşlerdir
Bununla birlikte, gece namazı hususunda görüş ayrılığı içindedirler. Bazıları :İstenirse bir tekbir ile iki rekat olarak kılınır, istenirse dört rekat olarak kılınır. istenirse altı rekat olarak kılınır, hatta istenirse sekiz rekat olarak da kılınır demiştir. Ancak bundan fazla sayıda kılınmasını mekruh görmüşlerdir.
Bu göruşe sahip olanlardan birisi de Ebu Hanife'dir - Allah'ın rahmeti üzerine olsun.-
Bazıları da Gece namazı ikişer rekât olarak kılının, her iki rekat sonunda selam verilir. demiştir.
Bu görüşe sahip olanlar arasında Ebu Yusui Allah'ın rahmeti üzerine olsun da vardır.
Günduz nafile namazları ile ilgili sözünü ettiğimiz şekil. Ebu Hanife. Ebu Yusuf ve Muhammed'in yüce Allah'ın rahmeti üzerlerine olsun görüşüdür. Bunların birinci göruş sahiplerine karşı delillerinden birisi de şudur: Doğru dan Ibn Ömer'den rivayette bulunan Ali el-Bariki ile Nafi aracılığıyla İbn Omer den rivayette bulunan Umeri dışında İbn Omer hadisini rivayet eden herkes, gündüz kılınan nafile namazı değil, özellikle gece kılınan nafile namaz kastetmiştir
Bu bölümün baş tarafında sözunu ettiğimiz iki hadısın tutarsızlığına delil teşkil edecek şekilde, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem in vefatından sonra İbn Ömer radıyallahu anh'dan, onun fiili uygulamasını gösteren rivayetler gelmiştir.
١٩١٨ حدثنا فقد قال ثنا أبو نعيم قال: ثنا سفيان، عن عبيد الله، عن نافع، عن ابن عمر رضي الله عنهما أنه كان يصلي بالليل ركعتين وبالنهار أربعًا
1918- Ubeydullah'tan, o Nafi'den, onun Ibn Omer radıyallahu anhu ma dan rivayet ettiğine göre, İbn Omer geceleyin (nafileyi) ikişer rekat olarak lılar, gündüzleri de dörder rekât olarak kılardı
۱۹۱۹- حدثنا فهد قال : ثنا علي بن معبد قال : ثنا عبيد الله، عن ريد، عن حيلة بن سحيم عن عبد الله بن عمر رضي الله عنهما أنه كان يصلي قبل الْجُمْعَةِ أَرْبَعًا، لا يفصل بينهن بسلام، ثم بعد الجمعة ركعتين، ثم أربعا
1919 Zeyd'den, o Cebele b. Suhaym den, onun Abdullah b. Omer radıyallahu anhuma dan rivayet ettiğine göre, İbn Omer Cumadan önce dört rekât namaz kılardı. Bu rekâtların arasını selam ile ayırmazdı. Cumadan sonra da iki rekât, sonra da dört rekât namaz kılardı
Buna göre İbn Omer radıyallahu anh in. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'den Ali el-Bâriki'nin kendisinden nakletmiş olduğu rivayeti aktarması sonra da buna aykırı bir uygulamada bulunması imkânsızdır.
Bu hususta İbn Ömer radiyallahu anh'ın dışındaki kimseler aracılığı ile Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'den gelen rivayetlere gelince:
١٩٢٠ - حدثنا علي بن شبيبة قال أنا يزيد بن هارون قال أنا عبيدة الصبي ح
1920. Bize Ali b. Şeybe tahdis edip dedi ki: Bize Yezid b. Harun bildirip dedi ki: Bize Ubeyde ed-Dabbi bildirdi.
١٩٢١- حدثنا ربيع الجيري قال لنا علي بن معبد قَالَ لَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنَ عَمْرٍو، عَنْ زيد بن أبي أنيسة، عن عبيدة،
1921- Bize Rabi el-Cizi tahdis edip dedi ki: Bize Ali b. Mabed tahdis edip dedi ki: Bize Ubeydullah b. Amr, Yezid b. Ebi Üneyse'den tahdis etti, o Ubeyde den.
١٩٢٢ - حدثنا إبراهيم بن مرزوق قال: ثنا أبو عامر قال : ثنا إبراهيم بن طهمان، عن عيدة، عَنْ إِبْرَاهِيمَ هُو التخعي، عن سهم بن منجاب، عَنْ قَرْعَةَ، عَنِ الْقَرْنع، عن أبي أيوب الأنصاري قال: أدمن رسول الله صلى الله عليه وسلم أربع ركعات بعد زوال الشمس، فقلت يا رسول الله، إنَّكَ تَدْمِن هؤلاء الأربع ركعات.
فقال: يا أبا أيوب إذا زالت الشمس فتحت أبواب السَّمَاء، فلن ترنج حَتَّى يُصَلَّى الظهر، فأحب أن يصعد لي فيهن عمل صالح قبل أن ترتج ...
فَقُلْتُ يَا رَسُول الله، أو في كلهن قراءة قال «نعم» قُلْتُ بَيْنَهُنَّ تَسْلِيمٌ فاصل قال: لا إلا التشهد
1922-Bize İbrahim b. Merzuk tahdis edip dedi ki: Bize Ebu Ámir tahdis edip dedi ki: Bize İbrahim b. Tahman. Ubeyde den tahdis etti. O İbrahim -en-Nehai-den, o Sehm b. Mincâb'dan, o Kazaa'dan, o el-Karsa'dan, o Ebu Eyyub el-Ensari den, onun şöyle dediğini rivayet etti: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem guneşin zevalinden sonra dört rekât namaz kılmayı itiyat haline getirmişti. Bunun üzerine ben: Ey Allah'ın Rasulül Bu dört rekâtı kılmayı itiyat edinmişsin deyince, soyle buyurdu: "Ey Ebu Eyyub! Güneş zevale erdikten sonra göklerin kapıları açılır. Öğle namazı kılınmadıkça bu kapılar kapanmaz. Bu sebeple, kapılar kapanmadan önce oralara salih bir amelimin yükselmesini arzu ediyorum."
Bu sefer ben Ey Allah'ım Rasulü! Bu rekâtların hepsinde de kıraat var mi? diye sordum. "Evet" dedi. Ben. Aralarında (ikişer rekât olarak onları) birbirinden ayıracak bir selam var mıdır? diye sordum "Teşehhüdün dışında yoktur." dedi
١٩٢٣ - حدثنا عبد العزيز بن معاوية قال ثنا فهد من جنان قال ثنا شعبة، عن عبيدة على إبراهية، عن سهم من المتحاب عن فرسه عن فرقع، عن أبي اليوب، عن النبي
صلى الله عليه وسلم قال: «أربع ركعات قبل الظهر، لا تسليم فِيهِنَّ يُفْتَحْ لَهُنَّ أَبْوَاتُ السماء
1923- Kazaa'dan, o Karsa'dan, o Ebu Eyyub'dan. o Peygamber sal lallahu aleyhi ve sellem'den, onun şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Öğle namazının farzından önce arada selám vermeden kılınan dört rekâta göğün kapıları açılır"
Ebu Cafer dedi ki: Bu hadis ile gundüz arada selâm vermeden dört rekat nafile namaz kılmanım caız olduğu sabit olmaktadır. Bununla, bu görüşe sahip olduğu belirtilen kimselerin görüşü de sabit olmaktadır.
Bu husus aynı zamanda mütekaddimün bir topluluktan da rivayet edilmiştir.
١٩٢٤ - حدثنا ابن مزروق قال: ثنا أبو عامر قال لنا إبراهيم بن طهمان عن عبيدة عن إبراهيم قال: كان عبد الله يصلي أربع ركعات قبل الظهر، وأربع ركعات بعد الجمعة، وأربع ركعات بعد الفطر والأضحى ليس فيهن تسليم فاصل، وفي كلهن القراءة
1924- Ibrahim (en-Nehai) dedi ki Abdullah (b. Mesud) öğle nama zından önce dört rekat. Cuma namazından sonra dört rekât, fıtır ve kurban bayramları namazından sonra dört rekât namaz kılardı. Bu rekâtları (ikişer ikişer)ayıran bir selám vermiyordu. Hepsinde de Kur'ân okurdu
١٩٢٥ - حدثنا أبو بشر الرقي قال: ثنا أبو معاوية الضرير، عن محل الفني، على براهيم، أن عبد الله بن مسعود رضي الله عنه كان يُصَلِّي قَبْلَ الْجُمْعَةِ أَرْبَعًا وَبَعْدَهَا أربعاء لا يفصل بينهن بتسليم
1925: Ibrahim'den rivayete göre, Abdullah b. Mesud radıyallahu anh
Cuma namazından önce dört rekât, Cumadan sonra dört rekât namaz kılar ve aralarını (iki rekatın sonunda) selâm vererek ayırmazdı
١٩٢٦ - حدثنا علي بن شيبة قال ثنا أبو نعيم قال : ثنا سفيان، عن حصين، عن إبراهيم قال ما كانوا يسلمون في الأربع قبل الظهر
1926. Husayn dan. o Ibrahim'den, onun şöyle dediğini rivayet etti (Ashab) öğleden önce kıldıklan dört rekât(tan ikisinin sonunda)selam vermezdi
١٩٦٧- حدثنا روح بن الفرج قال ثنا يوسف بن عدي قال : ثنا أبو الأخوص، عن مغيرة قال: سأل محل إبراهيم عن الركعات قبل الظهر. يفصل بينهن تسليم قال إن شئت اكتفيت تسليم التشهد، وإن سنت فصلت
1927- Ebu'l-Ahvas'tan, onun Mugire den rivavet ettiğine gore, o şöyle demiştir: Muhill (ed-Dabbi), Ibrahim (en-Nehai) ye oğleden önce kılınan rekâtların aralarının selåm verilerek ayrılıp ayrılamayacağını sordu İbrahim dedi ki. Arzu edersen (ilk) teşehhüdden sonra (kılacağın iki rekatın akabinde yani dört rekâtın sonunda) vereceğin selam ile yetinirsin, dilersen (iki rekåt sonunda selam vererek) aralanını ayırırsın.
١٩٢٨- حدثنا أبو بكرة قال: ثنا سعيد بن عامر قال: ثنا شُعْبَةُ، عَن أَبي معشر، أن إبراهيم قال: صلاة الليل والنهار متى مثنى، إلا أنك إن شئت صليت من النهار أربع ركعات لا تسلم إلا في آخرهن
1928. Ebu Ma şer den nvayete göre, İbrahim şöyle demiştir: Gece ve gundüz (tatavvu) namazları ikişer ikişerdir. Ancak, gündüz dilersen yalnızca sonlarında selam vermek suretiyle dört rekat kılabilirsın
Ebu Cafer dedi ki: Böylelikle gündüz kılınan namazın hükmü, dediğimiz sekilde sabit olmaktadır. Bu hususta nakletmiş olduğumuz rivayetler bunu reddetmemekte ve herhangi bir şekilde onunla çatışmamaktadır.
Gece namazına gelince, bu bölümün baş taraflarında sözünu ettiğimiz şekilde, gece namazı hakkında görüş ayrılığı vardır.
Geceleyin arada selâm vermeden sekiz rekát namaz kılınabileceğini söyleyen kimselerin delillerinden birisi de. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'in aralarında üç rekât vitrin de bulunduğu onbir rekat namaz kıldığına dair hadistir.
Onlara: ez-Zühri, Urve yoluyla Aişe radıyallahu anha'dan, (Peygamber'in)bu sayıda kıldığı rekatların her ikisi arasında selâm verdiğini rivayet etmişti denilir.
Bu bolumde sözu edilen namazlar ile ilgili hükümler ancak tevkif yolu ile Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'in uygulamasına, verdiği emre, ondan sonra da ashabın fiili uygulamasına bakılarak öğrenilebilir. Bizler ne bu şekil de uygulama yapanlarda, ne de Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'in sözleri arasında, geceleyin tek bir tekbir (iftitah tekbiri) ile iki rekattan fazla namaz kılınabileceğine dair bir delil bulunduğunu görmedik. Biz de bu görüşü kabul ediyoruz ve bize göre bu, bu husustaki iki görüşün en sahih olanıdır.
