B
Çevrimdışı
PEYGAMBER EFENDİMİZ (S.A.V)
HATALARI NASIL DÜZELTİRDİ?
Hutbetu-l HâceHATALARI NASIL DÜZELTİRDİ?
ÖNSÖZ
GİRİŞ
HATALARI DÜZELTİN, İYİLİĞİ EMREDİN, KÖTÜLÜKTEN ALIKOYUN YOKSA HELAK OLURSUNUZ!
HATA KAVRAMI
“HATA” KAVRAMINA ANLAMCA YAKIN KAVRAMLAR
HATA DÜZETMENİN ÖNEMİ
HATAYI DÜZELTMENİN MERTEBELERİ
Birinci Mertebe; Elle Düzeltme ve Şartları
İkinci Mertebe; Dille Düzeltme ve Şartları
Hatayı Dille Değiştirmenin Merhaleleri
1. Merhale: Yumuşak Bir Üslupla Öğretmek
2. Merhale: Vaaz, Nasihat ve Allah ile Korkutmak
3. Merhale: Kaba ve Sert Söz
4. Merhale: Tehdit ve Korkutma
Üçüncü Mertebe; Kalb ile İnkâr
PEYGAMBER (S.A.V) KİMDİR?
İNSANLIK TARİHİNDE İLK HATA
KUR’ÂN-I KERÎM’DE BAHSEDİLEN HATÂLAR
PEYGAMBERLER HATA EDER Mİ?
ÂDEM’İN (A.S) İKİ OĞLU, HABİL VE KABİL OLAYI
CAHİLİYE İNANÇ VE ANLAYIŞINA KISA BİR BAKIŞ
ZANNI CÂHİLİYE
TEBERRÜCÜ CÂHİLİYE
HAMİYYETİ CÂHİLİYE
HÜKMÜ CÂHİLİYE
NEFSİNİZİ TEMİZE ÇIKARMAYIN
HATA SEBEPLERİ
HATA YAPAN AÇISINDAN SEBEPLER
İNSANLARIN HATAYA DÜŞME SEBEPLERİ
1-CÂHİLİYE DÜŞÜNCESİ
2-İNSAN FITRATI
3-KİŞİNİN BİLGİSİNİN OLMAMASI
4-YANLIŞ DÜŞÜNCELER
5- ASHABIN KENDİ İBADETLERİNİ AZ GÖRMELERİ
6-DÜNYA SEVGİSİ
7-MERAK DUYGUSU VE ÖĞRENME ARZUSU
8-İHMAL VE GEVŞEKLİK
HATANIN DÜZELTİLME SEBEPLERİ:
AKİDEYLE ALAKALI HATALAR
İFRAT OLMASI
HARAM OLMASI
CÂHİLİYE DÜŞÜNCESİ:
RESÛLULLAH’TAN BEDDUA TALEP EDİLMESİ
ACELE DAVRANMAK:
PEYGAMBERLİK MAKAMINI ZEDELEYİCİ SÖZLERİN SARFEDİLMESİ
İBADETLERDE YAPILAN HATALAR
- ABDEST
- NAMAZ
- MESCİTLER
- DUA
- SADAKA
9-MUAMELÂTLA İLGİLİ HATALAR
- ALIŞ/VERİŞ
- GÜZEL GİYİNME VE KİŞİSEL BAKIM
- İZİN İSTEME
- YEMEK ÂDÂBI
- HAYVANLARA EZİYET ETMEME
PEYGAMBER’İN (S.A.V) HATALARI DÜZELTME METODU
1- TAKRİR METODU
2- BEDEN DİLİNİ KULLANARAK HATALARI DÜZELTME METODU
3- SORU SORMA METODU (İSTİFHÂM-I İNKÂRÎ)
4- TEMSİL VE TEŞBİH METODU
5- TARTIŞMA METODU
6- İKNÂ VE EMPATİ[1] METODU
7. ÎKÂZ ETME METODU
8. GÖSTERME METODU
9. TERĞÎB VE TERHÎB METODU
10. NASİHATLE HATAYI DÜZELTME METODU
11-DUA ETME METODU
12-İLTİFAT VE DOĞRUYA TEŞVİK ETME METODU
13-HATANIN AHİRETTEKİ CEZASININ HATIRLATILMASI METODU
14-HATAYI ELİYLE DÜZELTME METODU
15- ACELE ETMEME, HATANIN İÇERİĞİNİN, SEBEBİNİN ÖĞRENİLMESİ VE BUNUN İNSANLARA ÖĞRETİLMESİ METODU
16-NİMET VE HİDAYETİN HATIRLATILMASI METODU
17- PSİKOLOJİK CEZA VE HATADAN DOLAYI ÖZRÜN KABUL EDİLMESİ METODU
18-YANLIŞ ALGININ DÜZELTİLMESİ METODU
19- İSLAM DİNİNİ ÖĞRENME İMKÂNI BULAMAYAN KİMSELERE DAHA ANLAYIŞLA YAKLAŞMA VE ÖĞRETME METODU
20- CAHİLİYE KALINTISININ GİDERİLMESİ METODU
21-FITRAT GEREĞİ HATALAR KONUSUNDA ANLAYIŞ METODU
22- MASLAHAT VE MEFSEDETİ DİKKATE ALMA METODU
HATALARI DÜZELTMEDE PEYGAMBER’İN GENEL İLKELERİ VE DİKKAT ETTİĞİ HUSUSLAR
1- ALLAH İÇİN İHLÂSLI OLMAK VE RIZASINA ELDE ETMEK İÇİN SAMİMİ BİR NİYETLE HAREKET ETMEK.
2-TEDRÎCÎLİK ÖZELLİĞİ
3. İNSANI MUHTEREM KABUL ETMESİ
4. KOYDUĞU İLKELERE BİZZAT UYMASI
5. HATALARI İSİM ZİKRETMEDEN SÖYLEMESİ
6. HARAMLARIN İŞLENMESİNE SERT TEPKİ GÖSTERMESİ
7. TOPLUMSAL- BİREYSEL AYRIMI YAPMASI
8. YUMUŞAK VE TATLI DİLLİ OLUŞU
9-HATA YAPAN BİR ÇOCUĞU, YAŞINA UYGUN (PEDAGOJİK ESASLARA AYKIRI OLMAYACAK) ŞEKİLDE İKAZ ETMESİ
10-İNSANLARIN HATASINI DÜZELTİRKEN, ÜZÜLME GİBİ BİR DURUM VARSA BUNU TESELLİ EDİCİ SÖZLERLE YATIŞTIRMASI
11-ALLAHIN DİNİNDEN ASLA TAVİZ VERMEZ VE BU KONUDA HİÇBİR KİMSENİN ARACILIĞINA DA KABUL ETMEZDİ
12-ŞEYTANIN MUHATABI TUZAĞINA DÜŞÜRMEMESİ İÇİN, DİĞER İNSANLARI BU KONUDA UYARMASI
13-HATA SONRASI BİR TAKIM TATSIZLIK VE FİTNEYE SEBEP OLABİLECEK OLAYLARIN ÖNÜNE GEÇİLMESİ İÇİN GEREKEN TEDBİRİN ALINMASI
14- BÜYÜMÜŞ OLDUĞU ORTAM YAHUT BİLMEMESİ SEBEBİYLE HATAYA DÜŞEN KİMSENİN ZOR DURUMDA KALMAMASI İÇİN; ESPİRİ YAPARAK, GÜLÜMSEYEREK KARŞILIK VERMESİ
15-FARKLI KÜLTÜR VE DÜŞÜNCLERİN GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMASI
16-HAKLI GEREKÇELERLE YAPILAN HATADA ANLAYIŞLI HAKERET ETMEK
17-UMURSAMAZLIK VE DÜŞÜNCEMESİZLİK KARŞISINDA ANLAYIŞLI OLMAK
18-İNSAN TABİATI, SAVUNMA REFLEKSİ VE EVLA OLANI TERK ETMEYE KARŞI ANLAYIŞLI OLMA
19-BİR ŞEYLERİN FARKINDA OLUNMADAN YAPILAN HATALARA KARŞI ANLAYIŞLA HAREKET ETME
20- HATA; BÜYÜK KÜFRE GÖTÜREBİLECEK BİR HATA İSE PEYGAMBERİN (S.A.V) ÖFKESİNİN YÜZÜNDE GÖRÜLMESİ, RENGİNİN DEĞİŞMESİ
21-HATANIN ÇİRKİNLİĞİNİ GÖSTERMEK İÇİN, SERT KARŞILIK BULACAĞINI İFADE EDEREK HATANIN ÇİRKİN VE KÖTÜ BİR KABAHAT OLDUĞUNU GÖSTERMESİ
22- ALTERNATİF GÖSTERİLMESİ
23- TEVHİD VE İBADET KONULARINA HEMEN MÜDAHALE ETMESİ
24-TOPLUMDA VAR OLAN CAHİLİYE ADETLERİNİ DÜZELTMESİ
25- GEREKTİĞİNDE ÖFKELENMESİ VE AZARLAMASI
26- HENÜZ KONU HAKKINDA BİLGİSİ OLMADIĞI İÇİN, HATA YAPANLARA ÇOK YUMUŞAK VE GÜZEL DAVRANMASI, KIZMAMASI
27- SABIRLI VE ANLAYIŞLI OLMASI
28- AFFETMESİ VE RAHMET ETMESİ
29- EMRE KARŞI GELME GİBİ BİR HATA İŞLENDİĞİNDE SERT TEPKİ GÖSTERMESİ
30- MUHATABINI MANTIKLI İZAHLARLA İKNA ETMESİ
31- YERİ GELDİĞİNDE TAVIR VE TEPKİYLE DÜZELTME
32- İŞLENİLEN HATANIN İSLAM DİNİNDE BİR YERİ VAR İSE, DİNİMİZİN ZAHİREN HATA GİBİ GÖZÜKSE DE HAKİKATTE BİR TAKIM SEBEPLERDEN ÖTÜRÜ HATA OLMADIĞINI BEYAN ETMESİ
33- HATÂYI DÜZELTİRKEN ALLAH’IN KUDRETİNİ HATIRLATMAK.
34- HATÂ İSNÂD ETMEDE ACELE DAVRANMAMAK.
35- HATÂNIN TEHLİKELERİNİ BEYÂN ETMEK.
36- HATÂNIN ZARARINI BEYAN ETMEK.
37- HATA YAPANA NASIL DAVRANILACAĞINI BİLFİİL ÖĞRETMEK.
38- YANLIŞI DÜZELTİP DOĞRU OLANI TAKDİM ETMEK.
39- HATAYA DÜŞMEKTEN ALIKOYACAK HUSUSLARI GÖSTERMEK.
40- İNSANLARI HATA YAPAN KİMSENİN ÜZERİNE KIŞKIRTMAK.
41- HATALI FİİLİN TERKEDİLMESİNİ İSTEMEK.
42- HATA YAPANI, HATASINI DÜZELTMEYE İRŞAD ETMEK.
43- HATALI OLAN KISMI REDDEDİP GERİ KALANINI KABUL ETMEK.
44- HAKKIN SAHİBİNE İADESİ VE HATA YAPANIN ŞEREFİNİN KORUNMASI.
45- HATA HADDİ GEREKTİRDİĞİNDE ALLAH TEALANIN HADDİNİ UYGULAMA
46- HATÂYI MEV’İZA İLE VE KORKUTUCU CÜMLEYİ DEFÂLARCA TEKRAR EDEREK TASHİH ETMESİ.
47- HATÂYA SEBEP OLAN TASAVVUR VE DÜŞÜNCELERİ DÜZELTMESİ.
48- ŞER-İ HÜKMÜ BEYÂN EDEREK HATAYI DÜZELTMESİ
49- HATAYI DÜZELTECEK KİŞİNİN MEVKÎSİNİN GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMASI
50- EN UYGUN ZAMANI SEÇMESİ
51- DAHA BÜYÜK BİR HATÂYA SEBEP OLACAKSA HATÂYI DÜZELTMEKTEN SAKINMAK ÎCÂB EDER.
52- HATANIN BÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE DÜZELTİLMESİNE DAHA ÇOK EHEMMİYET VERİLMELİ.
53- HATAYI DÜZELTİRKEN ÂDİL OLMAK VE YAKINLARA KARŞI MUSÂMAHALI DAVRANMAMAK.
54- İCTİHAD NETÎCESİNDE MEYDANA GELEN HATA İLE KASIT, GAFLET VE KUSURDAN KAYNAKLANAN HATAYI AYIRMAK.
55- HATA YAPAN KİMSENİN İYİ NİYETLİ OLMASI, ONUN HATASINI DÜZELTMEYE MÂNİ DEĞİLDİR.
56- BİR KİMSENİN HATÂLI -VEYA HAKSIZ- OLDUĞUNU SÖYLEYEBİLMEK İÇİN ŞER’Î BİR DELÎLE VEYA TUTARLI BİR MANTIĞA DAYANMAK GEREKİR. BİLGİSİZ VE YERSİZ BİR TUTUMA DEĞİL!
57- HATÂ NE KADAR CİDDİYSE, ONU DÜZELTEBİLMEK İÇİN O DENLİ ÇABA SARF ETMEK GEREKİR
58- HATÂYI DÜZELTECEK OLANIN KİŞİNİN KONUMUNUN ÖNEMİ
59- HATÂSININ BELİRGİNLİĞİNİ AZ-ÇOK ÖRTEN VE PEK ÇOK İYİ FİİLİYATI OLAN BİR İNSANLA; KÖTÜ FİİLLERDE BULUNAN GÜNAHKÂR ARASINDA AYIRIM YAPABİLMEK
60- NÂMAHREM KADINLARA TAVSİYEDE BULUNURKEN DİKKATLİ OLUNMALI, FİTNEYE SEBEBİYET VERMEKTEN KAÇINILMALIDIR
61- MUHATABIN BİLGİ VE İDRAK SEVİYESİNİ VE DURUMUNU DİKKATE ALMASI
62- İKİ ŞER KARŞISINDA EN HAFİF ŞERRİ İŞLEME BABINDAN İŞLENEN HATALAR KARŞISINDA TAVRI
63- DÎNÎ YÖNDEN YAPILAN HATA İLE ŞAHSIMIZA YAPILAN HATAYI BİRBİRİNDEN AYIRMAK
64- DİNİ KONULARDA MÜSLÜMANLARIN BİRBİRİYLE TARTIŞMASINA ÇOK KIZARDI.
HATA EDEN, GÜNAH İŞLEYEN BİR KİMSEYE TAVRIMIZ NASIL OLMALIDIR?
SAKALINI KESEN KİMSEYE YAHUT SİGARA İÇEN KİMSEYE SELAM VERİLİR Mİ?
AHLÂK DEĞİŞİR Mİ?
1-Ahlâkın Değişebileceğinin Şer‘î Açıdan İspatı
2-Ahlâkın Değişebileceğinin Aklî Açıdan İspatı
3-Ahlâkın Değişebileceğinin Vakıa Açısından İspatı
SON SÖZLER
HATA VE GÜNAHTA ASLA ISRAR ETMEYİNİZ
HATA VE GÜNAHLARI ÖRTMEK MÜMİNİN SIFATIDIR
SONUÇ
[1] Empati, bir insanın, kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak onun duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlamasıdır.