Çevrimdışı
66- TAHRÎM SÛRESİ
Sûrenin tamamı Medine-i Münevvere'de ve Hucurât Sûresinden sonra nazil olmuştur. İbnu'l-Cevzî medenî olduğu konusunda icma olduğunu söyler.[1]
Katâde ise Sûrenin baştan onuncu âyetin başına kadar kısmının Medenî, kalan kısmının da Mekkî olduğunu söylemiştir.[2]
l. Ey O Peygamber, eşlerinin hoşnutluğunu gözeterek Allah'ın sana helâl kıldığı şeyi neden kendine haram ediyorsun? Allah Gafur’dur, Rahîm'dir.
a) İbn Cerîr et-Taberî'nin İbn Abdurrahîm kanalıyla Zeyd ibn Eslem'den rivayetle tahric ettiği bir haberde o şöyle anlatıyor: Allah'ın Rasûlü (sa) bir gün hanımlarından birinin odasında oğlu İbrahim'in annesi ile temasta bulundu. Onu gören hanımı: "Ey Allah'ın elçisi, benim evimde, benim yatağımda ha?" dedi. Bunun üzerine Rasûlullah onu (İbrahim'in annesini) kendisine yasakladı. Bu sefer de hanımı: "Ey Allah'ın elçisi, sana helâl olan bir şeyi kendine nasıl yasaklarsın?" dediyse de Rasûl-i Ekrem (sa) onunla bir daha asla birleşmiyeceğine dair hanımına yemin etti ve bunun üzerine: "Ey O Peygamber, eşlerinin hoşnutluğunu gözeterek Allah'ın sana helâl kıldığı şeyi neden kendine haram ediyorsun?" âyet-i kerimesi nazil oldu.[3]
Tabeî'nin Saîd ibn Yahya kanalıyla İbn Abbâs'tan rivayetle verdiği haber biraz daha detaylı. Bu rivayette İbn Abbâs şöyle anlatıyor: Ben, Hz. Ömer'e: "Allah Tealâ'nın haklarında "Eğer her ikiniz de Allah'a tevbe ederseniz gerçekten kaymış olan kalpleriniz düzelmiş olur..." buyurduğu iki kadın kimdir?" diye sordum. "Onlar Aişe ve Hafsa'dır." deyip şöyle devam etti: "Sözün başlangıcı İbrahim'in kıbtî olan annesi hakkındaydı. Hz. Peygamber (sa), Hafsa'nın sırası olduğu günde ve onun odasında İbrahim'in annesiyle temasta bulunmuştu. Hafsa onları kendi odasında o şekilde bulunca: "Ey Allah'ın elçisi, benim günümde, benim nöbetimde ve benim yatağımda ha? Eşlerinden hiçbirine yapmadığın bir şeyi (bir kötülüğü) bana yaptın." dedi. Rasûlullah (sa): "İstemez misin ki ben onu kendime haram kılayım da bir daha ona hiç yaklaşmıyayım." buyurdu. Hafsa'nın evet isterim." demesiyle de Hz. Peygamber onu (cariyesini) kendine haram kıldı ve "Bunu başka birisine sakın söyleme." buyurdu. Ancak Hafsa bu sırrı saklayamayıp Hz. Aişe'ye söyledi de Allah Tealâ onun, bu sırrı açığa vurduğunu bildirdi ve "Ey O Peygamber, eşlerinin hoşnutluğunu gözeterek Allah'ın sana helâl kıldığı şeyi neden kendine haram ediyorsun?" âyet-i kerimesini indirdi.[4]
Muhammed ibn Mansûr et-Tûsî kanalıyla Hz. Ömer'den rivayette o şöyle anlatıyor: Bir gün Hz. Peygamber (sa), ümmü veled cariyesi Mâriye el-Kıbtiyye ile hanımlarından Hafsa'nın odasında yalnız kalmıştı. Hafsa, odasında Hz. Peygamber (sa)'le Mâriye'yi bulunca: "Bunu neden benim odama sokuyorsun? Bunu bana yaptın çünkü hanımlarının senin gözünde en değersizi benim demektir" dedi. Hz. Peygamber (sa): "Aişe'ye söyleme ama bundan sonra eğer buna yaklaşırsam bana haram olsun." buyurdu. Hafsa: "Onu kendine nasıl haram kılarsın, o senin cariyen?" dediyse de Hz. Peygamber (sa), ona bir daha yaklaşmayacağına yemin etti ve Hafsa'ya: "Sakın bunu kimseye söyleme." diye tembihledi. Fakat Hafsa bu sırrı tutamayarak Hz. Aişe'ye söyledi de Hz. Peygamber (sa) bir ay hanımlarının yanına girmedi ve 29 gece onlardan ayrıldı (îlâ yaptı). İşte bunun üzerine Allah Tealâ "Ey O Peygamber, Allah'ın sana helâl kıldığı şeyi kendine neden haram kılıyorsun? âyet-i kerimesini indirdi.[5]
Bu hadise üzerine Hz. Peygamber (sa)'in, hanımı Hafsa'yı boşadığı, daha sonra tekrar nikâhı altına aldığı da rivayet edilmiştir.[6]
b) el-Hasen ibn Muhammed ibnu's-Sabbâh kanalıyla Hz. Aişe'den nakledildiğine göre o şöyle anlatıyor: Bir keresinde Hz. Peygamber (sa), Zeyneb bint Cahş'ın yanında biraz fazlaca kalmış ve orada bal şerbeti içmişti. Ben ve Hafsa birbirimizi tembihledik ki hangimize gelirse "Ben sende Meşe ağacı zamkı kokusu alıyorum. Meşe ağacı zamkı mı yedin?" diyecektik
Ravi der ki: Hz. Peygamber onlardan birisinin yanına girdiğinde böyle söylemiş de Hz. Peygamber (sa): "Hayır, Zeyneb bint Cahş'ın yanında bal şerbeti içtim, bir daha asla içmeyeceğim." buyurmuş ve işte bunun üzerine "Ey O Peygamber, eşlerinin hoşnutluğunu gözeterek Allah'ın sana helâl kıldığı şeyi neden kendine haram ediyorsun?" âyet-i kerimesi nazil olmuş.[7]
Ferve ibn Ebî Mağrâ' kanalıyla Hz. Aişe'den rivayetle Hz. Peygamber (sa)'in, yanında bal şerbeti içtiği hanımı Hafsa'dır. Hz. Aişe şöyle anlatıyor: Hz. Peygamber (sa) tatlıyı ve balı severdi. O ikindi namazını kıldıktan sonra hanımlarının odalarına uğrar, onları ziyaret ederdi. Bir gün ikindiden sonra Hafsa bint Ömer'in yanına girdi ve daha önceden kalmadığı kadar uzun bir süre onun odasında kaldı. Orada uzun kaldığını öğrenince kıskandım ve bunun sebebini araştırdım. Bana denildi ki: "Kabilesinden bir kadın Hafsaya bir küçük tulum bal hediye getirmiş ve o da Hz. Peygamber (sa)'e bir bal şerbeti yapmış, O'na içirmiş. Kendi kendime: "Allah'a yemin ederim ki ona bir hile düzenleyeceğim." dedim ve Sevde bint Zem'a Ya gidip: "Birazdan Rasûlullah sana yaklaşacak. Senin yanına girdiğinde O'na: "Ey Allah'ın elçisi, meşe ağacının zamkından mı yedin?" diye sor. Sana: "Hafsa'nın yanında bal şerbeti içtim." diyecektir. O'na: "Herhalde o balı yapan arı meşe ağacından emmiş." de. Bunun sebebini daha sonra sana söyleyeceğim." dedim. Sonra Safiyye'ye gittim, onu da aynı şekilde tembihledim.
Sevde der ki: Vallahi Rasûlullah kapıda gözüktüğünde az kaldı senin bana tembihlediğini ona söyleyecektim, ama söylemedim, bana yaklaştığında da: "Ey Allah'ın elçisi, meşe ağacının zamkından mı yedin?" dedim. Rasûlullah'ın hayır demesi üzerine de "O halde sende bulduğum bu koku ne?" diye sormuş. Hz. Peygamber (sa): "Hafsa bana bal şerbeti içirdi." buyurmuş. Sevde de: "Herhalde arısı meşe ağacından emmiş olacak." demiş.
Hz. Aişe anlatmaya şöyle devam eder: Benim yanıma girdiğinde ben de Sevde'nin söyledikleri gibi söyledim, Safiyye'ye gittiğinde o da aynı şeyleri söylemiş. Dolaşıp tekrar Hafsa'nın odasına geldiğinde Hafsa: "Ey Allah'ın elçisi, ondan sana tekrar vereyim mi?" deyince : "Hayır, ona ihtiyacımız yoktur." buyurmuş.
Sevde : "Sübhanallah, Rasûlullah'ı ondan mahrum ettik." dedi, ben de ona:
"Sus." dedim."[8]
Îbn Sa'd Ümmü Seleme'den rivayetle verdiği bir habere göre ise Hz. Peygamber (sa)'in bal yediği (veya bal şerbeti içtiği) hanımı kendisidir.[9]
İbn Hacer, âyet-i kerimenin bu iki sebebe binaen nazil olmuş olabileceğini[10] söylerse de Nevevî (Müslim Şerhinde) âyet-i kerimenin Mâriye el-Kıbtiyye hadisesi üzerine nazil olduğu rivayetinin Sahîhayn'de yer almadığını, bu olayın bize sağlam bir kanaldan gelmediğini; sahih olanın bu âyet-i kerimenin Hz. Peygamber (sa)'in, Zeyneb bint Cahş'ın yanında bal şerbeti içmesi hadisesi üzerine nazil olduğu rivayetleri olduğunu belirtir.[11]
4. Eğer her ikiniz de Allah'a tevbe ederseniz gerçekten kaymış olan kalpleriniz düzelmiş olur.Şayet ona karşı birbirinize destek olmaya kalkışırsanız hiç şüphesiz-Allah onun Mevlâsıdır, Cebrail de, mü'minlerin salih olanları da, bunun ardından bütün melekler de ona yardımcıdırlar.
Bu âyet-i kerime de daha önce (Ahzâb Sûresinin 28-29. âyetlerinin nüzul sebebinde) geçtiği üzere İlâ Hâdisesi üzerine nazil olan âyetlerden olup hadise orada geniş bir şekilde anlatıldığı için burada tekrarına gerek görmüyoruz.[12]
5. Eğer o sizi boşarsa, Rabbının, sizin yerinize ona sizden daha hayırlılarını vermesi umulur
Bu âyet-i kerime de îlâ hadisesi üzerine inen âyet-i kerimelerdendir.
Daha önce (Mü'minûn Sûresinin 14. ve Ahzâb Sûresinin 53. âyetinin nüzul sebebinde) geçtiği üzere Enes ibn Mâlik'ten gelen bir rivayette Allah Tealâ, sadece bu âyet-i kerimenin indirilmesinde değil, bununla birlikte üç konuda daha Hz. Ömer'in isteğine muvafık âyet-i kerimeler indirmiştir. Bu rivayette Hz. Ömer şöyle demiştir: Dört şeyde Rabbıma muvafakat ettim:
"Ey Allah'ın elçisi, (İbrahim'in) makamı arkasında namaz kılsak." dedim. Allah Tealâ: "İbrahim'in makamından bir namazgah edinin." (Bakara, 2/125) âyetini indirdi.
"Ey Allah'ın elçisi, hanımların için bir örtü edinsen (hanımlarını kapatsan); onların yanına iyi insanlar da giriyor, günahkâr insanlar da." dedim. Allah Tealâ: "Bir de O'nun hanımlarından lüzumlu bir şey istediğiniz vakit onlardan perde arkasından isteyin." (Ahzâb, 33/53) âyetini indirdi.
Hz. Peygamber (sa)'in eşlerine: "Ya Allah'ın Rasûlü'nden bu isteklerinizden vazgeçersiniz, ya da Allah sizlerin yerine O'na sizden daha hayırlı eşler verir ve sizi onlarla değiştirir." demiştim. "Eğer o sizi boşarsa, Rabbının, sizin yerinize ona sizden daha hayırlılarını vermesi umulur." (Tahrîm, 66/5) âyeti nazil oldu.
"Andolsun ki Biz, insanı çamurdan, süzülmüş bir özden yarattık..." âyet-i kerimesi nazil olduğunda ben: "Yaratanların en güzeli olan Allah'ın şânı ne yücedir!" dedim de âyetin sonu bu şekilde nazil oldu.[13]
[1] İbnu’l-Cevzî, Zâdu'l-Mesîr, VIII,302; Kurtubî, el-Câmiu li-Ahkâmi'l-Kur'ân, XVIII,117.
[2] Alûsî, Rûhul-Maânî, xxvııı,W6.
Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/896.
[3] Taberi; Câmiul-Beyân, xxvm,ıoi; İbn Kesîr, Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîm, VIII, 185.
[4] Taberî, age. XXVIII,102; İbn Kesir, age. VIII.186; İbnu'l-Cevzî, age. Vffl,303.
[5] Vahidî, Esbâbu'n-Nüzûl, s. 312.
[6] Bak. Ebu Davud, Talâk, 38, hadis no: 2283; îbn Mâce, Talâk, 1, hadis no: 2016; Neseî, Talâk, 76, hadis no: 3558; Dârimî, Talâk, 2; Ahmed ibn Hanbel, Müsned, 111,478.
[7] Buhârî, Talâk, 8; Müslim, Talâk, 20.
[8] Buhârî, Talâk, 8; Müslim, Talâk, 21.
[9] Suyûtî, Lübâbu'n-Nukûl, 11,176.
[10] Suyûtî, Lübâbu'n-Nükûl, 11,176.
[11] Alûsî, age. XXVIII,147.
Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/ 896-898.
[12] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/898.
[13] Vahidî, age. s. 220.
Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/899
Sûrenin tamamı Medine-i Münevvere'de ve Hucurât Sûresinden sonra nazil olmuştur. İbnu'l-Cevzî medenî olduğu konusunda icma olduğunu söyler.[1]
Katâde ise Sûrenin baştan onuncu âyetin başına kadar kısmının Medenî, kalan kısmının da Mekkî olduğunu söylemiştir.[2]
l. Ey O Peygamber, eşlerinin hoşnutluğunu gözeterek Allah'ın sana helâl kıldığı şeyi neden kendine haram ediyorsun? Allah Gafur’dur, Rahîm'dir.
a) İbn Cerîr et-Taberî'nin İbn Abdurrahîm kanalıyla Zeyd ibn Eslem'den rivayetle tahric ettiği bir haberde o şöyle anlatıyor: Allah'ın Rasûlü (sa) bir gün hanımlarından birinin odasında oğlu İbrahim'in annesi ile temasta bulundu. Onu gören hanımı: "Ey Allah'ın elçisi, benim evimde, benim yatağımda ha?" dedi. Bunun üzerine Rasûlullah onu (İbrahim'in annesini) kendisine yasakladı. Bu sefer de hanımı: "Ey Allah'ın elçisi, sana helâl olan bir şeyi kendine nasıl yasaklarsın?" dediyse de Rasûl-i Ekrem (sa) onunla bir daha asla birleşmiyeceğine dair hanımına yemin etti ve bunun üzerine: "Ey O Peygamber, eşlerinin hoşnutluğunu gözeterek Allah'ın sana helâl kıldığı şeyi neden kendine haram ediyorsun?" âyet-i kerimesi nazil oldu.[3]
Tabeî'nin Saîd ibn Yahya kanalıyla İbn Abbâs'tan rivayetle verdiği haber biraz daha detaylı. Bu rivayette İbn Abbâs şöyle anlatıyor: Ben, Hz. Ömer'e: "Allah Tealâ'nın haklarında "Eğer her ikiniz de Allah'a tevbe ederseniz gerçekten kaymış olan kalpleriniz düzelmiş olur..." buyurduğu iki kadın kimdir?" diye sordum. "Onlar Aişe ve Hafsa'dır." deyip şöyle devam etti: "Sözün başlangıcı İbrahim'in kıbtî olan annesi hakkındaydı. Hz. Peygamber (sa), Hafsa'nın sırası olduğu günde ve onun odasında İbrahim'in annesiyle temasta bulunmuştu. Hafsa onları kendi odasında o şekilde bulunca: "Ey Allah'ın elçisi, benim günümde, benim nöbetimde ve benim yatağımda ha? Eşlerinden hiçbirine yapmadığın bir şeyi (bir kötülüğü) bana yaptın." dedi. Rasûlullah (sa): "İstemez misin ki ben onu kendime haram kılayım da bir daha ona hiç yaklaşmıyayım." buyurdu. Hafsa'nın evet isterim." demesiyle de Hz. Peygamber onu (cariyesini) kendine haram kıldı ve "Bunu başka birisine sakın söyleme." buyurdu. Ancak Hafsa bu sırrı saklayamayıp Hz. Aişe'ye söyledi de Allah Tealâ onun, bu sırrı açığa vurduğunu bildirdi ve "Ey O Peygamber, eşlerinin hoşnutluğunu gözeterek Allah'ın sana helâl kıldığı şeyi neden kendine haram ediyorsun?" âyet-i kerimesini indirdi.[4]
Muhammed ibn Mansûr et-Tûsî kanalıyla Hz. Ömer'den rivayette o şöyle anlatıyor: Bir gün Hz. Peygamber (sa), ümmü veled cariyesi Mâriye el-Kıbtiyye ile hanımlarından Hafsa'nın odasında yalnız kalmıştı. Hafsa, odasında Hz. Peygamber (sa)'le Mâriye'yi bulunca: "Bunu neden benim odama sokuyorsun? Bunu bana yaptın çünkü hanımlarının senin gözünde en değersizi benim demektir" dedi. Hz. Peygamber (sa): "Aişe'ye söyleme ama bundan sonra eğer buna yaklaşırsam bana haram olsun." buyurdu. Hafsa: "Onu kendine nasıl haram kılarsın, o senin cariyen?" dediyse de Hz. Peygamber (sa), ona bir daha yaklaşmayacağına yemin etti ve Hafsa'ya: "Sakın bunu kimseye söyleme." diye tembihledi. Fakat Hafsa bu sırrı tutamayarak Hz. Aişe'ye söyledi de Hz. Peygamber (sa) bir ay hanımlarının yanına girmedi ve 29 gece onlardan ayrıldı (îlâ yaptı). İşte bunun üzerine Allah Tealâ "Ey O Peygamber, Allah'ın sana helâl kıldığı şeyi kendine neden haram kılıyorsun? âyet-i kerimesini indirdi.[5]
Bu hadise üzerine Hz. Peygamber (sa)'in, hanımı Hafsa'yı boşadığı, daha sonra tekrar nikâhı altına aldığı da rivayet edilmiştir.[6]
b) el-Hasen ibn Muhammed ibnu's-Sabbâh kanalıyla Hz. Aişe'den nakledildiğine göre o şöyle anlatıyor: Bir keresinde Hz. Peygamber (sa), Zeyneb bint Cahş'ın yanında biraz fazlaca kalmış ve orada bal şerbeti içmişti. Ben ve Hafsa birbirimizi tembihledik ki hangimize gelirse "Ben sende Meşe ağacı zamkı kokusu alıyorum. Meşe ağacı zamkı mı yedin?" diyecektik
Ravi der ki: Hz. Peygamber onlardan birisinin yanına girdiğinde böyle söylemiş de Hz. Peygamber (sa): "Hayır, Zeyneb bint Cahş'ın yanında bal şerbeti içtim, bir daha asla içmeyeceğim." buyurmuş ve işte bunun üzerine "Ey O Peygamber, eşlerinin hoşnutluğunu gözeterek Allah'ın sana helâl kıldığı şeyi neden kendine haram ediyorsun?" âyet-i kerimesi nazil olmuş.[7]
Ferve ibn Ebî Mağrâ' kanalıyla Hz. Aişe'den rivayetle Hz. Peygamber (sa)'in, yanında bal şerbeti içtiği hanımı Hafsa'dır. Hz. Aişe şöyle anlatıyor: Hz. Peygamber (sa) tatlıyı ve balı severdi. O ikindi namazını kıldıktan sonra hanımlarının odalarına uğrar, onları ziyaret ederdi. Bir gün ikindiden sonra Hafsa bint Ömer'in yanına girdi ve daha önceden kalmadığı kadar uzun bir süre onun odasında kaldı. Orada uzun kaldığını öğrenince kıskandım ve bunun sebebini araştırdım. Bana denildi ki: "Kabilesinden bir kadın Hafsaya bir küçük tulum bal hediye getirmiş ve o da Hz. Peygamber (sa)'e bir bal şerbeti yapmış, O'na içirmiş. Kendi kendime: "Allah'a yemin ederim ki ona bir hile düzenleyeceğim." dedim ve Sevde bint Zem'a Ya gidip: "Birazdan Rasûlullah sana yaklaşacak. Senin yanına girdiğinde O'na: "Ey Allah'ın elçisi, meşe ağacının zamkından mı yedin?" diye sor. Sana: "Hafsa'nın yanında bal şerbeti içtim." diyecektir. O'na: "Herhalde o balı yapan arı meşe ağacından emmiş." de. Bunun sebebini daha sonra sana söyleyeceğim." dedim. Sonra Safiyye'ye gittim, onu da aynı şekilde tembihledim.
Sevde der ki: Vallahi Rasûlullah kapıda gözüktüğünde az kaldı senin bana tembihlediğini ona söyleyecektim, ama söylemedim, bana yaklaştığında da: "Ey Allah'ın elçisi, meşe ağacının zamkından mı yedin?" dedim. Rasûlullah'ın hayır demesi üzerine de "O halde sende bulduğum bu koku ne?" diye sormuş. Hz. Peygamber (sa): "Hafsa bana bal şerbeti içirdi." buyurmuş. Sevde de: "Herhalde arısı meşe ağacından emmiş olacak." demiş.
Hz. Aişe anlatmaya şöyle devam eder: Benim yanıma girdiğinde ben de Sevde'nin söyledikleri gibi söyledim, Safiyye'ye gittiğinde o da aynı şeyleri söylemiş. Dolaşıp tekrar Hafsa'nın odasına geldiğinde Hafsa: "Ey Allah'ın elçisi, ondan sana tekrar vereyim mi?" deyince : "Hayır, ona ihtiyacımız yoktur." buyurmuş.
Sevde : "Sübhanallah, Rasûlullah'ı ondan mahrum ettik." dedi, ben de ona:
"Sus." dedim."[8]
Îbn Sa'd Ümmü Seleme'den rivayetle verdiği bir habere göre ise Hz. Peygamber (sa)'in bal yediği (veya bal şerbeti içtiği) hanımı kendisidir.[9]
İbn Hacer, âyet-i kerimenin bu iki sebebe binaen nazil olmuş olabileceğini[10] söylerse de Nevevî (Müslim Şerhinde) âyet-i kerimenin Mâriye el-Kıbtiyye hadisesi üzerine nazil olduğu rivayetinin Sahîhayn'de yer almadığını, bu olayın bize sağlam bir kanaldan gelmediğini; sahih olanın bu âyet-i kerimenin Hz. Peygamber (sa)'in, Zeyneb bint Cahş'ın yanında bal şerbeti içmesi hadisesi üzerine nazil olduğu rivayetleri olduğunu belirtir.[11]
4. Eğer her ikiniz de Allah'a tevbe ederseniz gerçekten kaymış olan kalpleriniz düzelmiş olur.Şayet ona karşı birbirinize destek olmaya kalkışırsanız hiç şüphesiz-Allah onun Mevlâsıdır, Cebrail de, mü'minlerin salih olanları da, bunun ardından bütün melekler de ona yardımcıdırlar.
Bu âyet-i kerime de daha önce (Ahzâb Sûresinin 28-29. âyetlerinin nüzul sebebinde) geçtiği üzere İlâ Hâdisesi üzerine nazil olan âyetlerden olup hadise orada geniş bir şekilde anlatıldığı için burada tekrarına gerek görmüyoruz.[12]
5. Eğer o sizi boşarsa, Rabbının, sizin yerinize ona sizden daha hayırlılarını vermesi umulur
Bu âyet-i kerime de îlâ hadisesi üzerine inen âyet-i kerimelerdendir.
Daha önce (Mü'minûn Sûresinin 14. ve Ahzâb Sûresinin 53. âyetinin nüzul sebebinde) geçtiği üzere Enes ibn Mâlik'ten gelen bir rivayette Allah Tealâ, sadece bu âyet-i kerimenin indirilmesinde değil, bununla birlikte üç konuda daha Hz. Ömer'in isteğine muvafık âyet-i kerimeler indirmiştir. Bu rivayette Hz. Ömer şöyle demiştir: Dört şeyde Rabbıma muvafakat ettim:
"Ey Allah'ın elçisi, (İbrahim'in) makamı arkasında namaz kılsak." dedim. Allah Tealâ: "İbrahim'in makamından bir namazgah edinin." (Bakara, 2/125) âyetini indirdi.
"Ey Allah'ın elçisi, hanımların için bir örtü edinsen (hanımlarını kapatsan); onların yanına iyi insanlar da giriyor, günahkâr insanlar da." dedim. Allah Tealâ: "Bir de O'nun hanımlarından lüzumlu bir şey istediğiniz vakit onlardan perde arkasından isteyin." (Ahzâb, 33/53) âyetini indirdi.
Hz. Peygamber (sa)'in eşlerine: "Ya Allah'ın Rasûlü'nden bu isteklerinizden vazgeçersiniz, ya da Allah sizlerin yerine O'na sizden daha hayırlı eşler verir ve sizi onlarla değiştirir." demiştim. "Eğer o sizi boşarsa, Rabbının, sizin yerinize ona sizden daha hayırlılarını vermesi umulur." (Tahrîm, 66/5) âyeti nazil oldu.
"Andolsun ki Biz, insanı çamurdan, süzülmüş bir özden yarattık..." âyet-i kerimesi nazil olduğunda ben: "Yaratanların en güzeli olan Allah'ın şânı ne yücedir!" dedim de âyetin sonu bu şekilde nazil oldu.[13]
[1] İbnu’l-Cevzî, Zâdu'l-Mesîr, VIII,302; Kurtubî, el-Câmiu li-Ahkâmi'l-Kur'ân, XVIII,117.
[2] Alûsî, Rûhul-Maânî, xxvııı,W6.
Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/896.
[3] Taberi; Câmiul-Beyân, xxvm,ıoi; İbn Kesîr, Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîm, VIII, 185.
[4] Taberî, age. XXVIII,102; İbn Kesir, age. VIII.186; İbnu'l-Cevzî, age. Vffl,303.
[5] Vahidî, Esbâbu'n-Nüzûl, s. 312.
[6] Bak. Ebu Davud, Talâk, 38, hadis no: 2283; îbn Mâce, Talâk, 1, hadis no: 2016; Neseî, Talâk, 76, hadis no: 3558; Dârimî, Talâk, 2; Ahmed ibn Hanbel, Müsned, 111,478.
[7] Buhârî, Talâk, 8; Müslim, Talâk, 20.
[8] Buhârî, Talâk, 8; Müslim, Talâk, 21.
[9] Suyûtî, Lübâbu'n-Nukûl, 11,176.
[10] Suyûtî, Lübâbu'n-Nükûl, 11,176.
[11] Alûsî, age. XXVIII,147.
Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/ 896-898.
[12] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/898.
[13] Vahidî, age. s. 220.
Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/899
